BAIBAL CA THIANGHLIM

“Ca Thianghlim hmuahhmuah hi Pathiah ih thawkhummi a si ih thutak zirhnak, zirhsual simhrinnak, a sualmi remsaalnak ah le ding teih nitin nunnak ih zirh awknak ah a ṭha,” (2 Tim. 3:16).

1. Baibal timi cu ziang a si?

“Baibal” timi cu sersiamtu kumkhua Pathian ih duhnak kha minung pawl thei theinak dingah phuanlangnak thawngin ngankhummi a si. A hleice in Pathian Thlarau ih thawkhumnak vekin ngankhummi a si ruangah upat, rinsantlak a siih sullam thukzet le huham cahnak thawn a khatmi ca a si. Sikhalsehla mi hrekkhat cun biaknak calai men ih a ruattu khal an um.

Baibal ca a ngan hmaisatu pawlin an nganmi ca hi caan khatkhat ah Baibal Cathiang ah a cang leh ding timi thu an thei cia lo. Thuṭhimnak ah, Paul ih nganmi cakuat pawl kan zoh tikah Kawhhran sung thubuai pawl remrelnak ca, zirhnak dik lo thuhla fianternak ca, pumpak cakuat awkmi pawl tla an si. Paul in a nganmi cakuat pawl hi ni khatkhat ah Baibal Cathiang sungah a tel leh ding ti hi a theicia mi a si lo.

Tuini zumtu pawlih kan hmanmi Baibal Cathiang sungah cabu 66 a telih Thukam Hlun ah bu 39 le Thukam Thar ah bu 27 a tel a si. Thukam Hlun cu Judah miphun pawlin thupizet ah an hmangmi Cathiang a siih Thukham Thar cu Thukam Hlun sungih a tarlangmi “Messiah” timi “Rundamtu Jesuh Khirh” thuhla ngankhummi Cathiang a si.

Baibal Cathiang timi cu Pathian in a sersiammi minung pawl hrang kumkhua a hmunmi thukam a si lole lungkimnak ca a si. Thukam Hlun cu Bawi Jesuh hi leitlun a rat hlan tiang Pathian in minung pawl hrang rundamnak thawn pehparmi thukam pawl a si. Thukam Thar cu Jesuh Khrih thawngin Pathian in minung pawl hrangih rundamnak thawn pehparmi thukam pawl ngankhummi a si. Thukam Hlun cu “Daan thukham” parah hram a bunih Thukam Thar cu “Zaangfahnak” parah hram a bun a si.

2. Hmanmi Ṭong pawl.

Ca Thianghlim kan zoh tikah a thokpek ah ṭong phun 3 hmangin a ngan. (a) Thukam Hlun cu Hebru ṭong ih nganmi a si. (b) Baibal thiam pawlih zingzoinak ah Thukam Hlun sungih Ezra bung 4 nak, Daniel bung 6 nak le Jeremiah bung 10 nak pawl hi Aramaic ṭong in an ngan ti a si. (c) Thukam Thar cu Grik ṭong ih nganmi a si. Asinain Thukam Thar sungih hrekkhat pawl cu Hebru le Aramaic ṭong ih nganmi khal a um.

3. Ngan caan le a hmun.

Baibal ca hi kum 1600 sungah hmun tinkim ihsin hmuh daan a phunphun thawn ngankhummi a si. Baibal ca ngantu pawlih ngan caan an bang aw lo, ngannak hmun khal an bang aw lo. A hrek cu nelrawn ihsin, a hrek cu thawnginn ihsin, a hrek cu siangpahrang inn ihsin tiah hmuntin ihsin nganmi an si.

4. Cangantu.

Baibal ca ngantu pawl cu leitlun hmun tinkim ah a ummi minung 40 lenglo an si. Cangantu pawl cu siangpahrang, biazai ngantu, khawruattu, profet, ngakai, sumdawng, tuukhal, lothlo, tvp. an kim thluh. Thlarau Thianghlim thawkhumnak thawn ngankhummi an si. A ngantu pawl ih thinlung put tla an bang aw lo. A hrek cu an lungawi caan, a hrek cu ruahsan ding a nei lo caan, tvp. tla an si.

5. Danglamnak.

Thukam Thar sungih telmi thuhla pawl hi Thukam Hlun sungah telcia zomi an si vekin Thukam Hlun sungih thuhla pawl cu Thukam Thar sungah simfiang sal a si. Baibal Thianghlim hi minung thinlung sungih a suakmi le an ruahnak vekih nganmi a si lo. Pathian Thlarau Thianghlim ih thawkhummi cabu a si (2 Tim. 3:16). Minung kan nganmi cabu ziangtluk a ṭha khalle mi nunnak a thleng-aw ter thei lo. Sikhalsehla Baibal Thianghlim cun minung nunnak a phunphun thleng-aw ter theinak huham a nei. Dinhmun a phunphun ih a ummi miphun zate ih nunnak pawl mangbangza in a thleng ter thei. Curuangah cabu dang pawl hnakin a danglam hleice a si.

6. Siatsuah theih a si lo.

Kum zabi tampi sung Baibal Ca Thianghlim siatsuah dingah mi tampi in an zuam rero dah nain ziangtik khalah an hlawhtling dah lo. Baibal thu a simtu, Baibal a suahtu le a phurtu pawl sankhat hnu sankhat an hrem, an that rero ko nain Baibal hi a hloral ta dah lo. Baibal hi siatsuah theih a si hrimrhim lo. Kumkhat hnu kumkhat ṭong phun tampi in an suah deuhdeuh, leitlun cabu zuar tambik ah a ding ringring. Ziangahtile hleifuannak, samnak zianghman um loin a famkimmi Pathian ih thawkhummi ṭongkam a si ruangah a si. Bawi Jesuh in, “Van le leilung hi a cemral ding nain ka ṭongkam hi cu an cemral dah lo ding,” a ti (Mar. 13:31).

Duhdawtnak le duhsaknak thawn,

Rev. Dr. Hrang Hmung, D.Min., Ph.D.,

Toungphila, Kalaymyo.

August 21, 2016|Sunday|7:50pm.