Saturday, December 13, 2014

A DIKMI FIMNAK

Baibal Caanghril.
“Sikhalsehla van ihsin a rami fimnak cu ziang dang hnakin a thiangmi fimnak a si; cuih tlunah daihnak in a khat, a lung a nem ih pawlkom a thiam. Zaangfah thinpemnak a neiih hnattuan ttha ih rah a suahter. Thleidannak a nei lo ih titer awknak khal a nei lo. Cule remnak a tuahtu pawlih daihnak thawn an tuhmi thlaici ihsin an khawmmi rah cu tthatnak a si” (Jeim 3:17-18).

Kan umnak leitlun ah fimnak a phunphun a um. Nitinte’n fimnak le thiamnak a phunphun a karhzai rero. A tthatnak lamih hmanmi fimnak a um vekin a ttha lo lam ih hmanmi fimnak khal a um. Fim le thiamnak tinkim hi minung hrangah tthathnemnak a pemi a um vekin siatsuah tertu khal an si thei. Zumtu pawl hrangah fimnak hramthawhnak cu Pathian ttihzahnak ah a um a si (Thufim 1:7). Fimnak thawn pehpar aw in Jeim ih simmi pawl kan zoh tlang hnik ding.

ZUMTU KAN NUNNAK AH THILTTHA TUAH ZUAM UHSI


Baibal Caanghril:
“Thunetnak ah, ka u le ka nau pawl, a tthami, porhtlak a si mi, a taktak a si mi, upat tlak a si mi, a dikmi, a thianghlimmi, duhnungza a si mi le hmintthatnak a petu thil pawl thawn nan thinlung cu khatter uh” (Filipi 4:8).

Thuhmaihruai
Filipi Cakuat hi Lungawinak cakuat a si tiah a tlangpi in kan thei cio. Cumi lawng si loin zumtu Khristian nun ih kan nunpi ding a thupi zetmi pawl khal Paul in a sim hrih. Cuih nun daan ding pawl cu kan zoh tlang hrih pei. Paul in Filipi kawhhran hi zohtthim a tlakmi le porh a tlakmi kawhhran si ter ding hi a duhsak hrimhrim ko. Nitin an nunnak ah Jesuh Khrih in tuah hngai seh, ti a duhmi nun daan in nun ding kha a duhsakmi a si. Cule Khristian zumnak cu mithmuh le kuttham theimi thil ttha pawl tuah in a dikmi sinak pawl kha mi hmuahhmuah in an thei ding kha a duh fawn. Pathian thu sungah kan nung tik lawngah hnangam daihnak kan ngah thei ding. Pathian thu sungah kan nung tik lawngah thil ttha pawl kan ruat thei ringring ding. Kan thinlung sungah a cam ringring ding. Curuangah zohtthimtlakmi nun daan ding pawl kha a sangsang in a sim hngai a si.

ZUMTU IH TTUANVO PAWL

Baibal siarding: 1 Timote 2:1-15.

Thuhmaihruai
Kawhhran sungah zumtu pawl pitlin tthanlennak hrangah a thupizetmi ttuanvo kan nei. Cumi cu thlacamnak a si. Thlacamnak thu cu mi tampi in kan thei zo ruangah tampi kan rel nawn lo ding. Hi hmun ah kan tarlang duhmi cu Timote cakuat sungih a simmi zumtu ih ttuanvo pawl hi a si. Paul in Timote hnenih a simmi a si vekin zumtu nangmah le kaimah hnen khalah ttuanvo in pek mi a si. Zumtu pawlin thla kan camsak dingmi pawl cu:-

CAKZET LE RALTTHAZET IN


Baibal Caanghril:
“Cakzet le ral ṭhazet in um aw tiih thu ka lo pekmi cu ziangtik hman ah hngilh hlah. Ṭih hlah, na thin nau hlah; ziangahtile Bawipa na Pathian keimah in na fehnak kipah ka lo umpi ding a si” tiah Bawipa in a ti (Joshua 1:9).

Minung timi cu harsatnak le vansannak a phunphun karlak ah tlanglengmi kan si. Cuih harsatnak pawl cu zumtu siseh, zum lotu siseh, minung kan zate ih kan ton cio mi a siih hrial theihmi a si fawn lo. Kan tuarmi harsatnak pawl ih a tum ih a tam vivo tikah tlang tumpi vekin kan ruat ṭheu ih ṭihphannak a suahpi ṭheu. Cuvek caan ahhin Joshua ih thuanthu hmangin thazaang lak thiam ding hi a ṭulmi pakhat a si.

IN THEIH RINGRINGNAK DINGAH


Baibal Caanghril:
“Bawipa Jesuh in Amah an zuar zanah sanghlom pakhat a lak ih, Pathian hnenih lungawi thu a sim hnuah a phel ih, ‘Himi hi nan hrangih ka pekmi ka taksa a si. In theih ringringnak dingah ei uh,’ tiah a ti. Cubangtuk ṭhiamṭhiam in, zanriah an ei ṭheh hnuah khuat khal a lak ih, ‘Hi hai cu ka thiisen ih nemhngetmi Pathian ih thukam thar a si. Nan in tinte keimah in theih ringringnak ah tuah uh,’ tiah a ti” (1 Kor. 11:24).

Tuini hi leitlun huap Bawipa Zanriah Ni (World Communion Day) a si. A tlangpi thu in October thla zarh hmaisabik ah hman a si ṭheu. Himi World Communion Day ah Pathian zumtu pawl hmankhawmmi Bawipa Zanriah cabuai pawl zate’n pehzom komkhawm thluh bang sehla peng 25000 tluk a sau ko ding. Zumtu Khristian zate’n Bawipa Zanriah hman cio dingah khawm cio hai thluh bang sehla mipum million 2000 tlun kan kim ko ding. Thungaithlak in kan sim a sile Bawipa Zanriah a hmangtu ding zumtu mipi pawl hi midum, misen, mirang ti thleidan um loin hmangkhawm thluh dingmi a si.

PITER IH SIMMI KHRISTIAN NUN DAAN

Baibal Caanghril:
“Khrih cu a taksa in harsatnak a tuar ruangah nannih khal amah ih thinlung neihmi bangtuk nei in nan thinlung kha khohter uh. Ziangahtile taksa harsatnak a tuartu cu sualnak sungah a tel nawn lo a si” (1 Piter 4:1).
Baibal siar bet: 1 Piter4:1-6.

Minung pakhat in Khrih hrangah nun ding timi hi a harsa zet. Ziangahtile Pathian thu sungah nung in dingfelzet ih a nungmi mi tampi hi khawvel mi pawl in an hnong ṭheu. Anmah vekih duh tawk ih a nung thei lo pawl hi an hmuhsuam ṭheu. Minung timi cu mah thawn bang awk tik lawngah kom kan duh. Feh tlang, ei tlang, it tlang, quan tlang, nom tlang, tlangleng tlang kan duh. Cutikah Khristian pawl le khawvel mi pawl hmunkhat kan si thei ding hi thu harsazet a si. Kom aw ih ṭuan tlang ding hi thil ol a si lo. Curuangah khawvel mi pawlin zumtu pawlcu nasazet in, a phunphun in harsat an pek, an hrem, an hmuhsuam. Cutivek caan ah zumtu hrangih a thupi bikmi cu Jesuh Khrih ih thinlung put bangtuk nei in Amai’ keneh zawh ding hi a si. Cuti ih kan zawh theinak ding ahcun Jesuh Khrih ih thinlung put bangin kan thuam aw ding a ṭul. Jesuh Khrih khal cu hremnak nasazet tuar in a netnak ah an that. Harsatnak a phunphun a tuar. Sikhalsehla a netnak ah hremnak hmuahhmuah a nehsuak thei. Cubangtuk ṭhiamṭhiam in zumtu pawl khal Jesuh Khrih thawngin nehnak khuan kan nei ve a si.

DUHDAWTNAK THAWN TUAH UH

Baibal Caanghril:
“Fimkhurte in um uh, nan zumnak sungah hngetzet in ding uh; ral ṭha le cakzet in um uh. Thil nan tuahmi hmuahhmuah kha duhdawtnak thawn tuah uh” (1 Kor. 16:13-14).

Korin cakuat pakhatnak hi thubuai tampi thawn a pehpar awmi cakuat a si. Tuini kawhhran thubuai tampi thawn zohṭhim theihmi a si. An neihmi thubuai pawl cu thleidan awknak, uar hleicemi neinak, nuncan ziaza lam tlaksiatnak, lunghrinnak, thlarau laksawng thu ah puarthau le hngalnak tvp tla an si. Himi 1 Korin cakuat sungah duh a nung bikmi hmun cu bung 13 nak kha a si. 1 Korin 16:13-14 kan siar tikah fimkhurte ih um dingah forhfialnak, zumfeknak nei dingah, ral ṭha le cakzet ih um dingah, ziangkim tuahmi pawl hi duhdawtnak thawn tuah dingah ralrin a peknak thu kan hmu thei. Hiti ih ralrin a peknak hi zirhnak dik lo tampi a um ruangah a si. Tulai san thar sung khalah zirhnak dik lo tampi a um ih zumtu pawlin fimkhurte’n kan do lo ahcun Khristian pawl in siatsuah thluh ding phan a um nasa. Paul in Korin kawhhran hrangih a duhsakmi pawl kha felfaite’n an nun theinak dingah a forhnak pawl tla an si. Phundang deuh in kan sim a sile midang pawlin Pathian an theifiang theinak dingah zumtu pawlin an nunnak ah langter dingih a duhsaknak thu a si. Himi 1 Korin 16:13-14 sungih tarlangmi thuhla pawl cu a tanglam bangin kan zoh tlang hnik ding.

TANGDORTE IN UM UH

Baibal Caanghril:
“Nannih cu Pathian ih minung nan si; a lo duhdawt hai ih amah ih hrangah a lo hriilmi nan si. Curuangah zawnruahnak, zaangfah thinpemnak, tangdornak, thinlung nemnak le thinsaunak pawl cu hnipuan bangtuk in hruk uh” (Kolose 3:12).
“Curuangah a cakmi Pathian ih kut hnuai ah tangdorte in um uhla amah in caan a kim a ti tikah a lo khaisang leh ding” (1 Pet. 5:6).

TON A THEIH LAIAH BAWIPA HAWL UHSI

Baibal Caanghril:
“Ton a theih lai ah Bawipa cu hawl uh. A nailai ah amah ko uh. Mittha lo in an ziaza tlansan in an ruah daan thleng hai seh. Bawipa kan Pathian hnenah kir hai sehla, a ngaidam lohli ding. Amah cu mi zaangfahtu a si” (Isaiah 55:6-7).

Baibal siarbet: Amos 8:11-13; Matthai 24.

Thuhmaihruai.
Pathian thu le nuntu khawsaknak thu ah zirh awk daan tampi in a um. Kawl biaknak cun no lai caan ah fimthiamnak zir le hawl ding. Cu le hnattuan thei caan, cah lai caan ah taimak suahin hnattuan in sumsaw hawl ding. Kum upa hnu tar lam caan ah Pathian thu lam ah fehin Pathian hawl ding hi an zirh awknak thupibik a si (ပထမအရြယ္မွာ ပညာရွာ၊ ဒုတိယအရြယ္မွာ ဥစၥာရွာ၊ တတိယအရြယ္မွာ တရားရွာ). Pathian thu hi tar hnu lam lawngah hawl in Pathian hna ttuan ding hi an zirhnak tlangpi a si. Cuihtlunah Pathian hna ttuan ding thu khalah hin khopkham ih kan um thei lawngah Pathian thu sungah kan um thei ding tiah zirhnak an nei bet hrih (အူမေတာင့္မွ သီလေစာင့္ႏုိင္မည္).

FACEBOOK RAMMI

America timi ram ihsin "Zuckerberg" timi hmin kawh a har nawnmi mino pakhat le a rualpi pawlih zuamnak thawn an suahpimi Facebook hi atu ahcun leitlun khuaza ramkip ah a thleng zo. “Internet connection” a ttha lo tuk tiih hmin thang ve mi Kawlram ah khal Facebook in kan thei cingin siseh, kan thei lo laiah siseh, nasazet in hmunhma a lak ngah zo. Mi tampi kan nun a luah ngah zo. Tulaiah Facebook hi mi tampi in mah le phone in siseh, internet dawr ah siseh kan hman tlangpi mi a si zo. Ram thuhla, nitin kan nuntu khawsaknak khalah ram a lak ngah nasa zo, ticu el theih lomi a si.

THIANGHLIM NUN

Baibal Caanghril:
“Curuangah hnattuan thok dingah nan thinlung timtuah ciain um uh. Tiar ciain um uhla Jesuh Khrih a lang tikah nan ngah dingmi zaangfahnak parah nan ruahsannak zatein bun uh. Pathian duhnak thlun uhla nan aat lai caanih nan rak neihmi tisa duhnak ih nan nunnak in lo uk nawn hlah hai seh. A lo ko tu Pathian cu Pathian thianghlim a si bangtuk in nitin nan nunnak ah thinghlim in nung ve uh. Ca Thianghlim sungah, ‘Keimah ka thianhlim ruangah nannih khal thianghlim ve uh’, tiin a um” (1 Piter 1:13-16).
Baibal siarbet: Puithiam 11:44-45; 19:2.

Thuthoknak
Kawhhran thuanthu kan zoh tikah tluang le nuamzet ih nunkhua sa mi an si lo ti hi kan thei ciomi a si. Harsatnak le hremnak a phunphun thawn caan an hmang. Kawhhran thokpek lam Piter tei’ san ih zumtu pawl cu a phunphun in hremnak nasazetin an tuar rero laifang caan a si. Khristian an si ruangah harsatnak an tuar. An phur theimi thilri phur in hmunkhat hnu hmunkhat ah a thupte’n tlan rero a ttul. Cuti ih an tlan phah cun an thlennak hmun tinkim ah rundamnak thu, ruahsannak thu, kumkhua nunnak thu pawl raltthazet in an au, an phuang phah vivo. Cumi pawl cu zo in tha a pek pei? An harsatnak teh zo in ziangtin a hnem hngai pei? Piter in cuih harsatnak tampi an tuar laifangah ruahnak le thazaang a pek hngai. Ziangvek dinhmun a va si hmanah thianghlim nun ih nung dingah forhnak neiin thazaang a pek hngai. Cumi thuhla pawl mallai zohin thazaang kan lak cio hnik ding.

NOAH SAN LAI VEKIN

Baibal caanghril:
“Noah sanlai ih a rak can zo bangin Milai Fapa sankhal ah a cang ve ding. Noah a long sungah a lut ih tilik a tlungih mi hmuahhmuah an thih ttheh hlan tiangin mizapi cu an nuam, an ei an in ih an tthi aw rero lai” (Luka 17:26-27).

Baibal ca a siartu hmuahhmuah in “Noah Longpi le Tilik” thu hi nauhak lai ihsin kan thei ciomi a si ko ding. A hleice in “Noah Longpi le Tilik” thu thawn peh aw in Noah in a longpi sungah ramsa hmuahhmuah a nupakop kimte’n a ret timi pawl hi nauhak pawl ih ngai duh zetmi thuanthu a si. Hla in khal a phunphun an phuah ih an sak rero mi a si fawn.

Tthate’n kan ruat a sile Noah ih thuanthu hi nauhak pawl hrang lawngih thuanthu a si lo. Tilik thu hi milai pawl ih thuanthu lakah ttihnung bikmi pakhat a si. Himi thuanthu kan zoh tikah Pathian in thudik hmangin thu a tthennak kan hmu thei a si. Tilik cu Pathian ih dingnak hmuhsaktu a siih atu kan san ih Pathian thu ngai lotu pawl parih a thleng dingmi Pathian thinhennak hmuhsaknak khal a si. Bawi Jesuh in atu kan san a netnak ding thu thawn pehpar aw in Noah san lai thu kha lak tahratin a ratsalnak ding thu khalah tahtthimnak ah a hmang.

PENTIKOS NI AH

Caanghril:
“Pentikos ni a thlen tikah zumtu hmuahhmuah cu hmun khatah an um. Hmakhatte-ah van ihsin thlipi hrang bangin thawmvang a rungih an tonak khaan cu a khat ttheh” (Tirhthlah 2:1-2).

Thuhmaihruai.
Judah miphun in puai tumpi pasarih an neihmi sungah eiin le biakkhawmnak telmi puai tumpi pathum an nei: Lantak, Pentikos le Thilnu tel lo Sang Puai (Azuma) puai tla an si. Himi puai pathum ah Jerusalem kiangkap peng kul sungih a ummi Judah miphun zate’n tel lo theih lo tel ttulmi puai a si. Pentikos timmi cu “vei sawmnga nak” a si lole “Zarh sarih nak” tiah sullam a nei. Ziangahtile cuih puai hi Lantak puai hnu ni sawmnga ah tuahmi puai a si ruangah a si. Lantak puai hi April thla zarh hnihnak kiangkap hrawngah hman a si ttheu ruangah Pentikos puai hi June thla thok hrawngah an hmang tam ttheu.

JESUH KHRIH, KAN RUAHSANNAK

Baibal Caanghril:
Zumnak ruangih kan comi Pathian ih zaangfahnak sungah Amah in in thlenpi ih cuih zaangfahnak sung ahcun atu hi kan um. Curuangah Pathian ih sunlawinak kan ttawm aw ding tiah ruahsannak kan nei ih kan thin a nuam. Cule harnak kan tuar tik khalah hin kan lung a awi thotho; ziangahtile harsatnak in tuartheinak a suahter, tuartheinak in Pathian lungkimnak a suahter, cule amah ih lungkimnak in ruahsannak a suahhter, ti kha kan thei. Cule hi ruahsannak in kan bei dong loin in tuah, ziangahtile Thlarau Thianghlim sung ihsin Pathian in a duhdawtnak cu kan thinlung sungah a burh zo. Cuih Thlarau Thianghlim cu Pathian ih in pekmi laksawng a si (Rom 5:2-5).