A DIKMI FIMNAK

Baibal Caanghril.

“Sikhalsehla van ihsin a rami fimnak cu ziang dang hnakin a thiangmi fimnak a si; cuih tlunah daihnak in a khat, a lung a nem ih pawlkom a thiam. Zaangfah thinpemnak a neiih hnattuan ttha ih rah a suahter. Thleidannak a nei lo ih titer awknak khal a nei lo. Cule remnak a tuahtu pawlih daihnak thawn an tuhmi thlaici ihsin an khawmmi rah cu tthatnak a si” (Jeim 3:17-18).

Kan umnak leitlun ah fimnak a phunphun a um. Nitinte’n fimnak le thiamnak a phunphun a karhzai rero. A tthatnak lamih hmanmi fimnak a um vekin a ttha lo lam ih hmanmi fimnak khal a um. Fim le thiamnak tinkim hi minung hrangah tthathnemnak a pemi a um vekin siatsuah tertu khal an si thei. Zumtu pawl hrangah fimnak hramthawhnak cu Pathian ttihzahnak ah a um a si (Thufim 1:7). Fimnak thawn pehpar aw in Jeim ih simmi pawl kan zoh tlang hnik ding.

1. A dikmi fimnak cu Pathian hnen ihsin a ra.
Jeim in a dikmi fimnak thuhla cu Jeim 3:17-18 ah famkim zetin a sim. Cuih a dikmi fimnak cu Pathian hnen ihsin a ra mi a si. Cuih fimnak cu hi leitlun ah ton theih a si lo. Van ihsin a rami a si ruangah fimkhur in zir a ttul. Khuaruatthiam (philosopher) pawl, tikpan thiam mifim (scientist) pawl hnen ihsin a rami a si lo. Curuangah leitlun mifim pawl hnen ihsin hram thokmi a si lo. Minung pawlih kan khawkhannak, kan zingzoinak le hmuhnak pawl ah hram a bun lo. Curuangah Jeim in a dikmi fimnak na neih duh ahcun Pathian hawl hmaisa aw. Na hawl a sile na tong ding. Na tong tikah fimnak dil aw. Cuticun na dilnak vekin an ngah ding tiah a sim duhmi a si.

2. A dikmi fimnak ih hleicetnak pawl.
(a) A dikmi fimnak cu a thiangmi a si.
Jeim 3:17 ah “Van ihsin a rami fimnak cu ziangdang hnakin a thiangmi fimnak a si” a ti. “A thiangmi” (Pure) timi ttongfang hi Grik ttong in “hagne” a siih a sullam cu a dikmi, soisel ding um loin a famkimmi tinak a si. Nuncan ziaza ah a thianghlim ih borhhlawhnak le sualpalhnak zianghman a um. A dikmi fimnak a ngahtu cu a thiangmi nunnak an ngah a si.

Cuih fimnak a ngahtu cu a ruangpum thianghlim dingah a ret. Zu le sa, zuk le hmawm pawl a hmang hrimhrim lo. Rawl khal a pham lo. A taksa ruangpum a cak ih a harhdam. Natnak a nei lo ih a taksa ruangpum tthate’n fingkhawi in a nung a si. Cuih fimnak a ngahtu cu a thinlung a thianghlim. A nuncan ziaza a ttha. Mi pawlkom a thiam. Tangdorte’n a nung. Mawhthluk thei lo dingin a nung. Innsang, khawtlang le kawhhran ah dingzetin a nung. A mizia a ttha ih minung hrangah tthatnak tuah in a nung a si.

Cuih fimnak a ngahtu cu thlarau nun khalah a pitling. A dingfel. Pathian thawn pehzomnak dik a nei. Minung pawl thawn pawlkomnak ttha a nei. Pathian duhnak vekin a nung ih daan thukam pawl tthate’n a thlun. A ti theitawkin Pathian hnattuannak ah pum a pek. Mai’ zawn a ruat dah lo. Ttuanvo pekmi vekin felte’n a ttuansuak thei a si. Cuih fimnak a ngahtu ih a hmaisabik kalbak cu a thianhlimnak a si. Curuangah zumtu diktak pawl, Pastor le Pathian hnattuantu pawl, kawhhran hruaitu le sungtel pawl cu Pathian hmaiah siseh, minung hmaiah siseh nun thianhlimnak thawn nung dingmi kan si.

Matthai 5:8 ah Bawi Jesuh in, “Thinlung a thiangmi pawl cu mi thluasuak an si; ziangahtile Pathian an hmu ding” a ti. 1 Timote 1:5 ah, “Hi bangtuk ih ka lo fial tikah ka tumtahmi cu, thinlung thiang sungin a rami duhdawtnak, le siattha thleidannak thinlung thiang le a felmi zumnak um seh ti duhnak ruangah a si” tiah kan hmu thei. 1 Piter 1:16 ah, “A lo kotu Pathian cu Pathian thianghlim a si bangtuk in nitin nan nunnak ah thianghlim in nung ve uh” tiah thuforhnak a um. 2 Korin 7:1 ah Paul in, “Ka duhdawtmi u le nau, hi thukhamnak hmuahhmuah hi kanmah hnenih kammi an si. Curuangah kan taksa pum siseh, kan thlarau siseh a balhtertu pohpoh cu hlon in thianghlim tein um uhsi; Pathian upat ttihzahnak thawn nung uhsi” tiah in sawm.

(b) A dikmi fimnak cu remdaihnak in a khat.
A dikmi fimnak a ngahtu cu “remdaihnak” thawn a nungtu a si. “Remdaihnak” (Peaceable) timi ttongfang hi Grik ttongin “eirenike” ti a siih a sullam cu komnak, pehzomnak tinak a si. Midang thawn an tlangleng tikah remdaihnak tuahtu a si ringring. Innsang, Kawhhran, pawl, miphun le ram sungah pumkhat sinak thawn remdaihnak in nung thei dingah a zuamtu a si. To-awknak, thinlung tthenttheknak le rem lonak pawl ah remdaih dingin a tawlrel. Huat awknak a reh ter. Minung le Pathian naih sin dingin a tawlrel thei a si.

Rom 12:18 ah, “Mi hmuahhmuah thawn remte ih um ding kha a cangthei tawkin zuam uh” tiah Paul in in forh. Hebru 12:14 ah, “Mi hmuahhmuah thawn rualremte in um zuam uhla nunnak thiangin nun tum uh. Ziangahtile nunnak thiang neih locun zohman in Pathian an hmu thei lo ding” tiah in sawm hngai a si.

(c) A dikmi fimnak cu a lung a nem.
“A lung a nem” (gentle) timi hi Grik ttong in “epieikes” ti a siih “thinlung nemnak”, “midang parah zawnruah theinak”, “upat thiamnak”, “ngaithiam theinak” tiah sullam a nei. A dikmi fimnak parah hram a bun ruangah midang parah olte’n a mawhthluk lo, a namthlak lo ih a hnong fawn lo. Midang pawl hnenah Khrih ih rundamnak thuthangttha cu nelzet in a phuang ttheu a si.

Kolose 3:13 ah, “Pakhat le pakhat karah thinlung hmuh-awk lonak le phunzainak a um ahcun pakhat le pakhat zawi-awk theinak le ngaidamnak nei uh. Bawipa in a lo ngaidam vekin nannih tla pakhat le pakhat ngaidam aw ve uh” tiah kan hmu thei. 2 Timote 2:24 ah, “Bawipa a riantu cu midang thawn a to-aw rerotu a si lo ding. Mikip hnenah zaangfah thiamtu, thinsau in mi zirh thiamtu le amah a dodaltu pawl nun a sim tikah thinnemte in mi a sim theitu a si sawn ding” tiah Paul in simfiangnak a nei.

(d) A dikmi fimnak cu zirh ding a ol.
“Zirh ding a ol” timi hi a thupizetmi a si. Thubuai pakhat a um tikah thuhla tthate’n a zingzoi hmaisa. Cu le a sualpalhmi a um tikah remding ah a khulfung lo. A lung a hak lo ih nun sim theih lomi a si fawn lo. Pathian duhnak a cohlang thei ih minung zate hrangah tthatnak thawn a nunpi theitu pawl hi a dikmi fimnak thawn a khatmi an si.

Rom 12:1 kan siar tikah Paul in, “Cuti a si ruangah ka u le ka nau tla, a tam zetmi Pathian ih in zaangfahnak ruangah hin nan ruangpumpi cu a thiangmi le cohlan tlak raithawinak bangtuk in Pathian hnenah pe uh, tiah ka lo dil. Cumi cu Pathian hnenih nan pek dingmi biaknak taktak cu a si,” a ti. Kanmah duhnak vek si loin Pathian hnenah pe theitu kan si ahcun zirh ding a olmi kan sinak a langter.

(e) A dikmi fimnak cu zaangfahnak thawn a khat.
Himi “zaangfahnak” (mercy) timi ttongfang hi Grik ttong in “eleous” ti a siih zaangfah “velneihnak”, “duhdawtnak”, “bomnak” tiah sullam a nei. Minung pawl tuamhlawm a duh. Lam khal a hruai ttheu. A ttulnak vekin ei-in hrangah a ttanpi ih a bawm. Mi thleidan a nei lo. Lam ttang nei in thu a rel lo ih dingfel in a nung. Mi bawm ding lawnglawng a hawl ttheu.

Curuangah Matthai 5:7 ah Bawi Jesuh in, “Mi zaangfah thiamtu pawl cu mi lungawi an si; ziangahtile Pathian in anmah a zaangfah ve ding” tiah in sim. Culawng si loin Luka 6:36 ah, “Nan Pa cu mi zaangfah thiam a si vekin nannih khal mi zaangfah thiam va si ve uh”, tiah kan hmu.

(f) A dikmi fimnak cu tthatnak thawn a khat.
Hinah hin “tthatnak thawn a khat” timi hi Grik ttong in “karpon agathon” ti a siih “thu buainak hmuahhmuah tthatnak in a tawlrel” tiah sullam a nei. Saya in a tlawngta pawlih buainak pawl a dungtun men lo. A ttulnak vekin a bawm, a ttanpi, harsatnak a phunphun lakah a cang thei tawkin bomnak a tuahsak. Culawng si loin a tlawngta pawl kha midang pawlih thlarau lam, taksa lam thu ih ttulsammi a phunphun ah bawmtu an si theinak dingah nun a zirh, amai’ sinak zohtthim dingin lam a hruai. Mi zovek hrang khalah tthatnak a tuah thei thluh a si.

Matthai 25:35 sungah, “Ziangahtile ka ril a rawn tikah ei ding rawl in pek; mikhual ka si laiah nan inn ah in tlun ter…” tiah Jesuh in a ti. Galati 6:10 sung khalah, “Curuangah a remcan tik pohah zohnen khalah thil ttha cu tuah uhsi. A hleice in zumtu lamih kan sungte hnenah tuah uhsi” tiah tthatnak tuah dingah in forh. Titas 2:7-8 ah, “Ziang hmuahhmuah ah nangmah rori zohtthim tlak in um aw. Rintlak mifel si awla thu na zirh tikah thungaithlak in zirh aw. Zohman ih soisel thei lo dingin ttongkam ttha hmang awla kan ral pawlin soisel ding in thei lo dingih an ning lehlam a zak sawn ding” tiah in sim a si.

(g) A dikmi fimnak cu thuthup a nei lo.
Mi tampi cu thil kan tuah tikah midang thei lo dingmi thuthup kan nei ttheu. Nupa karlak ah siseh, nu le pa le rualpi karlak ah siseh, thuhmi kan nei ttheu. Cumi cun pakhat le pakhat karlak ah nom lonak a suahpi thei. Sikhalsehla a dikmi fimnak a neitu cu thuthup a nei lo. A thinlung a tluanglam. Ti-awternak a nei lo. Thudik thutak vekin a nung. Amah rori khalin a zirhmi thu vekin a nunpi. Nun thuthup hrimhrim a nei lo. A tuahmi poh hi a thinlung zate’n pekawknak thinlung tak thawn a ttuan ttheu.

2 Korin 2:17 sungah, “Kannih cu Pathian thu kha man olte meenih a zuartu pawl bangtuk kan si lo. Pathian ih thlahmi kan si ruangah Khrih riantu kan si ti thei in a mithmuh ah thinlung taktein a thu kan phuang a si” tiah kan hmu thei.

(h) A dimi fimnak ih rahsuahmi.
Jeim 3:18 sungah, “Cule remnak a tuahtu pawlih daihnak thawn an tuhmi thlaici ihsin an khawmmi rah cu tthatnak a si” tiah kan hmu. A dikmi fimnak cu Pathian hnen ihsin a rami a siih a rahsuahmi cu dingfelnak (righteousness) a si. Cuih thlaici cu daihnak thawn tuh in remnak thawn kan tuamhlawm tikah a kho dingih rah tampi a rah thei ding. Huat awknak, to-awknak, rem-awk lonak hmun ahcun dingfelnak rah a rahsuah thei dah lo. Curuangah nitin kan tuah, kan ttuanmi pawl hi minung pakhat le pakhat karlak ah tthathnemnak a suahpimi a si ding a thupi ngaingai.

Cuih a dikmi fimnak kan neih ahcun nun hnangamnak kan nei thei ding. Cuih nun hnangamnak kan neih thei dingah kan Bawipa Jesuh ih in duhsak a si. Curuangah Johan 14:27 ah, “Nan hnenah hnangamnak ka lo tanta. Keimah ih hnangamnak ka lo pek a si. Leilung mi ih pek vekin ka lo pe a si lo. Donhar le vansasng in uh hlah uh; nan thin khal phang hlah uh” tiah in ti. Johan 16:33 ah, “Keimah thawn nan pehzom awknak thawngin hnangamnak nan ngah theinak dingah hi thu hi ka lo sim. Leilung in harsat tuarnak a lo pe ding. Sikhalsehla nan ral ttha uh; Leilung cu ka neh zo!” tiah Jesuh ih a simmi kan hmu. Bawipa thawn pehzomnak nei ringringin a dikmi fimnak thawn nan nunnak cio hi khat ringring hram seh.

Duhdawtnak le duhsaknak thawn,

Rev. CJ Hrang Hmung, Ph.D.,
Camkhat Yangon.
November 30, 2014|Sunday|11:50 am