(Heresies on Salvation/Soteriology)
Baibal Caanghril:
“Khrih Jesuh cu kan Bawipa a si tiih nan pom ngah zo ruangah amah thawn pehzom aw in nung uh. Amah sungah nan hram cu thuuk zetin bun uhla nan nunnak cu amah parah inn bangin sak uh; zirh zomi nan si vekin nan zumnak ahcun cak sinsin uh; cule lungawinak in khat uh” (Kolose 2:5-7).
Thuhmaihruai
Kawhhran thuanthu kan zoh tikah Jesuh Khrih thawn pehpar aw in zirhnak dik lo pawl a um. Kawhhran a tthangso thei lonak dingah Satan cun a thiammi phunphun suahin hna a ttuan. Curuangah Kawhhran sungah tthenttheknak le lungrual lonak a phunphun a suak. Jesuh Khrih thawn pehpar aw in ruahnak a phunphun a suak ih zirhnak dik lo hnuai ah nasazet in a tuar dah. Cubangtuk tthiamtthiam in rundamnak thu khalah zirhnak dik lo a um ve. Tuini khalah zirhnak dik lo a phunphun hmangin kawhhran sungah lungrual thei lo dingin Satan cun hna a ttuan rero lai. Zumtu kan nun vaivuan ter dingah a phunphun in hna a ttuan ringring. Cumi pawl kan ralring theinak dingah Rundamnak thuhla thawn pehpar awin a thupimi zirhnak dik lo pahnih thu cu a tanglam vekin ka tarlang ding.
(1) Gnostic zirhnak (Gnosticism)
Himi zirhnak hi kumzabi pakhatnak sungih a suakmi zirhnak pakhat a siih “gnosis” timi Grik ttong ihsin a rami a si. A sullam cu “theihthiamnak”, “theihnak ihsin rundamnak” tinak a si. Himi ttongfang ihsin Mirang ttongfang “Knowledge” timi a suak. Himi Gnostic (Nostik tiah aw suah ding) zirhnak thu hi simfiangtu pawlih simfiang daan ih zirin a bang aw lo. Curuangah veikhat simfiangnak tuah in a famkim thei lo ding. Himi Gnostic zirhnak thu a tawinak in kan sim a sile “Pathian in Amai’ thuthuk fimnak le theihnak pawl kha mi hrekkhat hnen lawngah a pek. Cuih a pekmi pawl lawngin rundamnak an ngah ding” timi zumnak a si. Phundang deuhin kan sim a sile “Theihthiamnak lawngin rundamnak ngah a theih (Salvation by Knowledge)” timi zumnak a si.
Gnostic zirhnak ih a hrampibik cu Grik khuaruahnak a simi pahnih kom sinak (dualism) hi a si. Pathian le thlarau (Spirit) thawn pehparmi a zate’n a thianghlim ih taksa/thilri (matter) hmuahhmuah cu a borhhlawh a si, timi zumnak ihsin hramthokmi a si. Pathian cu a thianghlim tuk ruangah taksa/thilri thawn pehzom dingah a cang thei lo. Pathian in sersiamnak a ttuan tikah amah rori in a sersiam lo. Karlak ah sersiam dingah a fialmi an um. Pathian cu a thianghlim ih thuthuk a si ruangah zovek khalin an thei thei lo. Zaangfahnak (Grace) ruangah a hleice ih hrilmi pawl lawngin cuih theihnak an ngah ruangah rundamnak an co thei a si. Cuih a hrilmi pawl hnen ihsin midang pawlin an zirh bet vivo thei timi zumnak a si. Himi Gnostic zirhnak a nehkhuh vivo ruangah Paul in Korin cakuat ngan in a donak a si (1 Kor. 6:7; 8; 10-13; 15). Cubangtuk tthiamtthiam in Johan khalin himi zirhnak hi a rak do ve a si.
Khuahlan Grik mifim pawlih zirhnak vekin Gnostic zirhnak cun Thlarau Thianghlim cu a borhhlawhmi taksa ruangpum sungah thawng a tlak tiah an zum. Vate bawm sungih a ummi vate cun a suah theinak dingin suahnak a hawl bangtuk in taksa ruangpum sungih kharkhum a simi Thlarau khal suahnak ding a hawl ve a si. Cutin a suah theinak dingah a tthabik le a dikbikmi pakhat cu Pathian ih thuthuk (mystery) pawl theihtheinak (gnosis) ngah hi a si, tiah an zum. Himi “dualism” zirhnak in kawhhran hmaisa sungah tawkfang a neh khuh thei. Taksa a simi ruangpum ih sualnak pawl cun cuih ruangpum sungih kharkhum ih retmi a thianghlim zetmi thlarau cu a tongtham ban lo timi zumnak le zirhnak a suahpi a si.
Himi zirhnak hi kawhhran sungah a lar vivo tikah zumtu hrekkhat pawl cu sualnak tuah ding hi poi ah an ruat nawn lo. Taksa ruangpum ih tuahmi sualnak pawl in thlarau thawn pehparmi rundamnak hrangah zianghman a siatsuah thei lo tiah an zum. Kan taksa cu a borhhlawh cia mi a si. Curuangah duhtawk ih kan nun khal le a sungih a ummi thlarau kha a tham/dai ban lo. Kan sungih a ummi thlarau a him ahcun a tawk, tiah ruahnak sual a suahpi. Cuticun sual tuah ding hi an ttih nawn lo ih sual tuah dingah thazang a cak sinsin. Curuangah Paul in taksa ruangpum le thlarau a dang veve ih tthennak tuah hi a dik lozia nasazetin a tarlang ih a rak do. “Nan taksa ruangpum hi thlarau thianghlim umnak biakinn a si” tiah a zirh (1 Kor. 3:16; 6:19; 2 Kor. 6:16). Himi Nostik pawlih zirhnak dik lo hi a fiangzetmi zirhnak dik lo pakhat a si. Tuini tiang khalah zumtu hrekkhat pawl cun himi zirhnak dik lo hi a zirh rero tu khal an um thotho. Cumi zirhnak dik lo dung a thlun rero tu zumtu tampi khal a um thotho. Baibal zirhnak thawn a pialmi zirhnak cu ralrin le fimkhur in theithiam kan ttul. Do neh dingah napin ttan la in thlacamnak thawn thazaang kan lak a ttul a si.
(2) Rikhiah nei lo zirhnak (Antinomianism)
Kawhhran siatsuah dingah Satan ih hmanmi zirhnak dik lo a pahnihnak cu “Rikhiah nei lo” timi “Daan thukam rikhiah ihsin luatnak” timi zirhnak hi a si. Judah biaknak in a fehpimi daan thukam (legalism) kha nasazetin a dotu Paul in cuih daan thukam thlunnak le a cekci ih nunpinak thawngin rundamnak kan ngah lo ding. Zumnak thawn kan cohlang tik lawngah rundamnak le dingfelnak kan ngah thei ding tiah thungaithlak in zirhnak a nei (Justification by grace through faith).
Cuih Paul ih zirhmi “daan thukam ruangah rundamnak kan ngah lo” timi thu nasazet in a fehpi tikah zumtu hrekkhat pawlin sullam lak daan an palh ih “tuahnak (work) ruangah si loin zumnak lawngin rundamnak kan ngah thei a si”, timi zirhnak kha an cohlang. Tuahnak a ttul hrimhrim nawn lo ruangah daan thukham khal a ttul nawn lo ih theihnak thawn zumnak nei in rikhiah um ttul loih nung dingah zirhnak an nei. Cutin daan thukam dodaltu (Antinomos - aginst the Law) pawl an suak. Cumi pawl hrangah cun Jesuh Khrih cu theihnak thawn zum le cohlang ahcun duhtawkih sual tuah theinak khuan (Licence to sin) lawng a si.
A taktak ahcun Paul in Jesuh Khrih kan zum tikah daan le tuahnak pawl hlon thluh dingih duhtawk in nung dingah a zirh lo. A domi cu daan thukam (Law) si sawn loin cuih daan thukam ruangah rundamnak thawn hrilsuahnak, thleng awnak timi daan (Legalism) kha a si. Daan thukam timi cu minung pawl Jesuh Khrih hnen kan thlen theinak dingah a fehpitu zirhtu (tutor) lawng a si. Jesuh Khrih hnen a thlen tikah cuih daan thukam cun amai’ ttuanvo kha famkimzet in a ttuan dingmi a si. Cuticun zumtu pawl daan thukam ih huham sungin kan luat dingih Jesuh Khrih ih duhdawtnak sungah a nung vivo a si tiah Paul in fiangzetin a sim hngai (Gal. 3:19-25). Paul in zumnak thawngin daan thukam ihsin luatnak thu a sim tikah tuahnak tuahnak hi Khrih ih duhdawtnak thawn a um tlang ringring (Rom, Galati, Filipi 2:13; 1 Kor. 13). Paul ih zirhmi luatnak thu (liberty) cu daan thukam kilhimnak (observance of the law) a siih Khrih ih duhdawtnak nunpinak (the law of Christ’s Love) ihsin luatnak a si lo tiah a nganmi cakuat pawl sungah fiangzet in a nganmi tampi a um. Rikhiah nei lo, duhtawk ih nung dingmi luatnak thu a si hrimhrim lo. Jesuh Khrih in, “Moses Daan pawl le profet pawl ih thuzirhmi siatsuah dingah a ra, tiah i ruat hlah uh. Cupawl siatsuah dingah ka ra lo, an zirhmi pawl kimter dingah ka ra sawn a si. Hihi cing ttha uh: lei le van a um sung cu Daan sungih daan terek bik pakhat hman a hlo lo ding, ziang hmuahhmuah a kim ttheh hlan cu pakhatte hman a hlo lo ding,” tiah Daan thu ah fiangzetin a simmi kan hmu thei (Mat. 5:17-18). Jesuh Khrih hmanin a tthiatbal lomi Daan pawl hnong kan tum pang maw?
Rikhiah nei lo ih a um duhtu zumtu pawl, cutin nung dingin a zirhtu pawl kha lamzin dikih a fehpitu dingah Jeim cakuat a suaknak a si. Himi rikhiah nei lo um duh pawlih thuhla um daan theiphah in Jeim cakuat kan siar ahcun theifiang a ol ngaingai ding (Jeim. 2: 14-26).
Thunetnak
Kawhhran thokpek laiih a rak um dahmi zirhnak dik lo pawl hi tuini khalah a thar in a rak tharthawh sal rero. Asinain a cekci cun a si lo thei men. Satan cu a fimkhur zet. Kawhhran a cak deuhdeuh tikah Satan ih hnattuannak khal a cak deuhdeuh ve. Kawhhran a derthawm ih a siatsuah theinak dingah a phunphun in hna a ttuan ttheu. Satan ih a thleng dah lomi tumtahmi cu zumtu pawl kha kawhhran sungah zirhnak a phunphun thawn thlem tahrat in a dikmi zirhnak thawn bang zik zuakzo zirhnak dik lo hmangin thang in kam ttheu a si. Tuini tiang kawhhran thuanthu kan zoh tikah a sunglam, a lenglam ihsin harnak a phunphun, siatsuahnak a phunphun kha a lansuak thei zo. Cumi parah daithlang ih um men lo ding a thupi. Pathian ih ralthuam famkim kha hruk in ralringzet in kan um ringring a ttul (Efe. 6:11-20). Kawhhran thuanthu sungah daithlang ih zumtu pawl an um ruangah tluksiatnak, tthenttheknak a phunphun an tong, an tuar dah a si. A hleice in rundamnak thu ah zirhnak dik lo ruangah nasazet in tthenttheknak a suak a si. Tuni khalah ralring le fimkhur te’n kan zumnak hi kan cekfel a ttul. Ttongkam thiam le thusim thiam pawlih bumnak tak ah nasazet in a tuar dah ti hi hngilh hlah uhsi. A dikmi zirhnak le zumnak cu a hnget ih a nung ringring. Pathian ih humhimmi a si ruangah huham a neiih a cak ringring. Curuangah Baibal ih zirhmi lawng sirhsan in zumtu pawl hmailam ah kekar vivo ding hi a thupi ngaingai mi a si.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. CJ Hrang Hmung, PhD.,
Toungphila, Kalaymyo.
March 14, 2015|Saturday|8:00 am.
Baibal Caanghril:
“Khrih Jesuh cu kan Bawipa a si tiih nan pom ngah zo ruangah amah thawn pehzom aw in nung uh. Amah sungah nan hram cu thuuk zetin bun uhla nan nunnak cu amah parah inn bangin sak uh; zirh zomi nan si vekin nan zumnak ahcun cak sinsin uh; cule lungawinak in khat uh” (Kolose 2:5-7).
Thuhmaihruai
Kawhhran thuanthu kan zoh tikah Jesuh Khrih thawn pehpar aw in zirhnak dik lo pawl a um. Kawhhran a tthangso thei lonak dingah Satan cun a thiammi phunphun suahin hna a ttuan. Curuangah Kawhhran sungah tthenttheknak le lungrual lonak a phunphun a suak. Jesuh Khrih thawn pehpar aw in ruahnak a phunphun a suak ih zirhnak dik lo hnuai ah nasazet in a tuar dah. Cubangtuk tthiamtthiam in rundamnak thu khalah zirhnak dik lo a um ve. Tuini khalah zirhnak dik lo a phunphun hmangin kawhhran sungah lungrual thei lo dingin Satan cun hna a ttuan rero lai. Zumtu kan nun vaivuan ter dingah a phunphun in hna a ttuan ringring. Cumi pawl kan ralring theinak dingah Rundamnak thuhla thawn pehpar awin a thupimi zirhnak dik lo pahnih thu cu a tanglam vekin ka tarlang ding.
(1) Gnostic zirhnak (Gnosticism)
Himi zirhnak hi kumzabi pakhatnak sungih a suakmi zirhnak pakhat a siih “gnosis” timi Grik ttong ihsin a rami a si. A sullam cu “theihthiamnak”, “theihnak ihsin rundamnak” tinak a si. Himi ttongfang ihsin Mirang ttongfang “Knowledge” timi a suak. Himi Gnostic (Nostik tiah aw suah ding) zirhnak thu hi simfiangtu pawlih simfiang daan ih zirin a bang aw lo. Curuangah veikhat simfiangnak tuah in a famkim thei lo ding. Himi Gnostic zirhnak thu a tawinak in kan sim a sile “Pathian in Amai’ thuthuk fimnak le theihnak pawl kha mi hrekkhat hnen lawngah a pek. Cuih a pekmi pawl lawngin rundamnak an ngah ding” timi zumnak a si. Phundang deuhin kan sim a sile “Theihthiamnak lawngin rundamnak ngah a theih (Salvation by Knowledge)” timi zumnak a si.
Gnostic zirhnak ih a hrampibik cu Grik khuaruahnak a simi pahnih kom sinak (dualism) hi a si. Pathian le thlarau (Spirit) thawn pehparmi a zate’n a thianghlim ih taksa/thilri (matter) hmuahhmuah cu a borhhlawh a si, timi zumnak ihsin hramthokmi a si. Pathian cu a thianghlim tuk ruangah taksa/thilri thawn pehzom dingah a cang thei lo. Pathian in sersiamnak a ttuan tikah amah rori in a sersiam lo. Karlak ah sersiam dingah a fialmi an um. Pathian cu a thianghlim ih thuthuk a si ruangah zovek khalin an thei thei lo. Zaangfahnak (Grace) ruangah a hleice ih hrilmi pawl lawngin cuih theihnak an ngah ruangah rundamnak an co thei a si. Cuih a hrilmi pawl hnen ihsin midang pawlin an zirh bet vivo thei timi zumnak a si. Himi Gnostic zirhnak a nehkhuh vivo ruangah Paul in Korin cakuat ngan in a donak a si (1 Kor. 6:7; 8; 10-13; 15). Cubangtuk tthiamtthiam in Johan khalin himi zirhnak hi a rak do ve a si.
Khuahlan Grik mifim pawlih zirhnak vekin Gnostic zirhnak cun Thlarau Thianghlim cu a borhhlawhmi taksa ruangpum sungah thawng a tlak tiah an zum. Vate bawm sungih a ummi vate cun a suah theinak dingin suahnak a hawl bangtuk in taksa ruangpum sungih kharkhum a simi Thlarau khal suahnak ding a hawl ve a si. Cutin a suah theinak dingah a tthabik le a dikbikmi pakhat cu Pathian ih thuthuk (mystery) pawl theihtheinak (gnosis) ngah hi a si, tiah an zum. Himi “dualism” zirhnak in kawhhran hmaisa sungah tawkfang a neh khuh thei. Taksa a simi ruangpum ih sualnak pawl cun cuih ruangpum sungih kharkhum ih retmi a thianghlim zetmi thlarau cu a tongtham ban lo timi zumnak le zirhnak a suahpi a si.
Himi zirhnak hi kawhhran sungah a lar vivo tikah zumtu hrekkhat pawl cu sualnak tuah ding hi poi ah an ruat nawn lo. Taksa ruangpum ih tuahmi sualnak pawl in thlarau thawn pehparmi rundamnak hrangah zianghman a siatsuah thei lo tiah an zum. Kan taksa cu a borhhlawh cia mi a si. Curuangah duhtawk ih kan nun khal le a sungih a ummi thlarau kha a tham/dai ban lo. Kan sungih a ummi thlarau a him ahcun a tawk, tiah ruahnak sual a suahpi. Cuticun sual tuah ding hi an ttih nawn lo ih sual tuah dingah thazang a cak sinsin. Curuangah Paul in taksa ruangpum le thlarau a dang veve ih tthennak tuah hi a dik lozia nasazetin a tarlang ih a rak do. “Nan taksa ruangpum hi thlarau thianghlim umnak biakinn a si” tiah a zirh (1 Kor. 3:16; 6:19; 2 Kor. 6:16). Himi Nostik pawlih zirhnak dik lo hi a fiangzetmi zirhnak dik lo pakhat a si. Tuini tiang khalah zumtu hrekkhat pawl cun himi zirhnak dik lo hi a zirh rero tu khal an um thotho. Cumi zirhnak dik lo dung a thlun rero tu zumtu tampi khal a um thotho. Baibal zirhnak thawn a pialmi zirhnak cu ralrin le fimkhur in theithiam kan ttul. Do neh dingah napin ttan la in thlacamnak thawn thazaang kan lak a ttul a si.
(2) Rikhiah nei lo zirhnak (Antinomianism)
Kawhhran siatsuah dingah Satan ih hmanmi zirhnak dik lo a pahnihnak cu “Rikhiah nei lo” timi “Daan thukam rikhiah ihsin luatnak” timi zirhnak hi a si. Judah biaknak in a fehpimi daan thukam (legalism) kha nasazetin a dotu Paul in cuih daan thukam thlunnak le a cekci ih nunpinak thawngin rundamnak kan ngah lo ding. Zumnak thawn kan cohlang tik lawngah rundamnak le dingfelnak kan ngah thei ding tiah thungaithlak in zirhnak a nei (Justification by grace through faith).
Cuih Paul ih zirhmi “daan thukam ruangah rundamnak kan ngah lo” timi thu nasazet in a fehpi tikah zumtu hrekkhat pawlin sullam lak daan an palh ih “tuahnak (work) ruangah si loin zumnak lawngin rundamnak kan ngah thei a si”, timi zirhnak kha an cohlang. Tuahnak a ttul hrimhrim nawn lo ruangah daan thukham khal a ttul nawn lo ih theihnak thawn zumnak nei in rikhiah um ttul loih nung dingah zirhnak an nei. Cutin daan thukam dodaltu (Antinomos - aginst the Law) pawl an suak. Cumi pawl hrangah cun Jesuh Khrih cu theihnak thawn zum le cohlang ahcun duhtawkih sual tuah theinak khuan (Licence to sin) lawng a si.
A taktak ahcun Paul in Jesuh Khrih kan zum tikah daan le tuahnak pawl hlon thluh dingih duhtawk in nung dingah a zirh lo. A domi cu daan thukam (Law) si sawn loin cuih daan thukam ruangah rundamnak thawn hrilsuahnak, thleng awnak timi daan (Legalism) kha a si. Daan thukam timi cu minung pawl Jesuh Khrih hnen kan thlen theinak dingah a fehpitu zirhtu (tutor) lawng a si. Jesuh Khrih hnen a thlen tikah cuih daan thukam cun amai’ ttuanvo kha famkimzet in a ttuan dingmi a si. Cuticun zumtu pawl daan thukam ih huham sungin kan luat dingih Jesuh Khrih ih duhdawtnak sungah a nung vivo a si tiah Paul in fiangzetin a sim hngai (Gal. 3:19-25). Paul in zumnak thawngin daan thukam ihsin luatnak thu a sim tikah tuahnak tuahnak hi Khrih ih duhdawtnak thawn a um tlang ringring (Rom, Galati, Filipi 2:13; 1 Kor. 13). Paul ih zirhmi luatnak thu (liberty) cu daan thukam kilhimnak (observance of the law) a siih Khrih ih duhdawtnak nunpinak (the law of Christ’s Love) ihsin luatnak a si lo tiah a nganmi cakuat pawl sungah fiangzet in a nganmi tampi a um. Rikhiah nei lo, duhtawk ih nung dingmi luatnak thu a si hrimhrim lo. Jesuh Khrih in, “Moses Daan pawl le profet pawl ih thuzirhmi siatsuah dingah a ra, tiah i ruat hlah uh. Cupawl siatsuah dingah ka ra lo, an zirhmi pawl kimter dingah ka ra sawn a si. Hihi cing ttha uh: lei le van a um sung cu Daan sungih daan terek bik pakhat hman a hlo lo ding, ziang hmuahhmuah a kim ttheh hlan cu pakhatte hman a hlo lo ding,” tiah Daan thu ah fiangzetin a simmi kan hmu thei (Mat. 5:17-18). Jesuh Khrih hmanin a tthiatbal lomi Daan pawl hnong kan tum pang maw?
Rikhiah nei lo ih a um duhtu zumtu pawl, cutin nung dingin a zirhtu pawl kha lamzin dikih a fehpitu dingah Jeim cakuat a suaknak a si. Himi rikhiah nei lo um duh pawlih thuhla um daan theiphah in Jeim cakuat kan siar ahcun theifiang a ol ngaingai ding (Jeim. 2: 14-26).
Thunetnak
Kawhhran thokpek laiih a rak um dahmi zirhnak dik lo pawl hi tuini khalah a thar in a rak tharthawh sal rero. Asinain a cekci cun a si lo thei men. Satan cu a fimkhur zet. Kawhhran a cak deuhdeuh tikah Satan ih hnattuannak khal a cak deuhdeuh ve. Kawhhran a derthawm ih a siatsuah theinak dingah a phunphun in hna a ttuan ttheu. Satan ih a thleng dah lomi tumtahmi cu zumtu pawl kha kawhhran sungah zirhnak a phunphun thawn thlem tahrat in a dikmi zirhnak thawn bang zik zuakzo zirhnak dik lo hmangin thang in kam ttheu a si. Tuini tiang kawhhran thuanthu kan zoh tikah a sunglam, a lenglam ihsin harnak a phunphun, siatsuahnak a phunphun kha a lansuak thei zo. Cumi parah daithlang ih um men lo ding a thupi. Pathian ih ralthuam famkim kha hruk in ralringzet in kan um ringring a ttul (Efe. 6:11-20). Kawhhran thuanthu sungah daithlang ih zumtu pawl an um ruangah tluksiatnak, tthenttheknak a phunphun an tong, an tuar dah a si. A hleice in rundamnak thu ah zirhnak dik lo ruangah nasazet in tthenttheknak a suak a si. Tuni khalah ralring le fimkhur te’n kan zumnak hi kan cekfel a ttul. Ttongkam thiam le thusim thiam pawlih bumnak tak ah nasazet in a tuar dah ti hi hngilh hlah uhsi. A dikmi zirhnak le zumnak cu a hnget ih a nung ringring. Pathian ih humhimmi a si ruangah huham a neiih a cak ringring. Curuangah Baibal ih zirhmi lawng sirhsan in zumtu pawl hmailam ah kekar vivo ding hi a thupi ngaingai mi a si.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. CJ Hrang Hmung, PhD.,
Toungphila, Kalaymyo.
March 14, 2015|Saturday|8:00 am.
No comments:
Post a Comment