Baibal Caanghril:
“Cule hi ruahsannak in kan bei dong loin in tuah, ziangahtile Thlarau Thianghlim sung ihsin Pathian in a duhdawtnak cu kan thinlung sungah a burh zo. Cuih Thlarau Thianghlim cu Pathian ih in pekmi laksawng a si” (Rom 5:5).
Thuhmaihruai
“Ruahsannak” timi cu hmu ngah hrih lomi kha thinlung mit thawn a um taktak a si tiah hmu rori theinak a si. Cumi cu mi hrekkhat in “thli lakih innsak bangin” tiah an ti ttheu ih a zum duh lomi tampi an um. Asinain leitlun thil um daan pawl kan zoh tikah a um lomi zianghman a um lo, a um hrih lomi lawng a um a si, ti ding khop in thinlung mit ih a um ciami pawl a tak ih a kimnak tampi kan hmu thei a si.
Albert Camus timi pa in “ruahsannak” timi cu khuathim bembem lakah zawhte dumzet pakhat hawl rero thawn a bang aw. Hmuh thei ding zianghman a um lo. Curuangah ruahsannak neih rero hnakin thindaite’n um huahhi men a ttha sawn tiah a ti. John Fontane timi pa khalin “ruahsannak” timi cu minung pawl kha aa ko in in tuahtu a si, a ti ve. Aristotle cun himi “ruahsannak” timi cu itthat taktak si lo ih mang man rero vek men a si, a ti. A hleice in Grik miphun pawl cun an biakmi pathian Zeus ih camsiatnak ihsin a rasuakmi a si, an tiih ruahsannak hi an duh hrimhrim lo. Cutin an sim cio konain Khristian pawl cun ruahsannak a um, tiah kan zum.
A sile Khristian pawlih kan ruahsannak teh ziangmi a si pei? A tawinak in kan sim a sile “Bawipa Jesuh ih in tuahsakmi kumkhua nunnak” kha a si. Cumi kumkhua nunnak hmai a hruaitu aamahkhaan pakhat cu atu kan nun sungah famkimzetmi nun thei ding hi a si. Cuih nun kan co ngah cun Khristian pawlih kan ruahsannak cu a nungih kumkhua nunnak cu kan hrangah a um tiah in theifiang ter. Curuangah Paul in, “Zumnak ruangih kan comi Pathian ih zaangfahnak sungah Amah in in thlenpi ih cuih zaangfahnak sung ahcun atu hi kan um. Curuangah Pathian ih sunlawinak kan ttawm aw ding tiah ruahsannak kan nei ih kan thin a nuam” tiah a ti (Rom 5:2-3).
1. Ruahsannak parah kan zumnak hram kan bun ding.
Piter cun zumtu pawl nitin an nunnak ah tiar cia le timtuah cia ih um dingah a sim. Cule “Jesuh Khrih a lang tikah nan ngah dingmi zaangfahnak parah nan ruahsannak zate in bun uh,” tiah forhnak a nei hngai (1 Piter 1:13). Kalbak pakhatnak cu kan thinlung timtuah cia ding kha a si. Zumtu nitin kan nunnak ah Pathian thutak vekin nung ding, ralringte’n nun ding a ttul. Kan thinlung kan vaivuan ter lo ding. Leitlun hlawnthilri pawl duh tuk lo ding. Ziangahtile Pathian thu thawn in hlattertu an si. Himi pawl ralrin thiam ding hi Khristian pakhat hrangah a thupi zet. Kan thinlung duhnak kan sup aw ding, thudik thutak in nung ding, dingfelnak, thianhlimnak, duhdawtnak thu tvp. lawng ruat in nung ding a ttul.
Bawi Jesuh ih pekmi zaangfahnak thawngin a thupibik kan co dingmi laksawng cu “rundamnak” a si. Cumi rundamnak ih in pekmi tla cu duhdim nun neih le kumkhua nunnak pawl tla an si. Duhdim nun ah kumkhua nunnak hram a thok rero thlang a si cu!! Cumi cu zumtu pawlih kan ruahsannak bik a si. Cuih ruahsannak parah hram kan bun cio hram pei. “Ziangahtile ruahsannak in rundammi kan si. Kan ruahsanmi kha kan hmu thei a si ahcun ruahsannak a si ngaingai lo. Zoso a mit in a hmuh theimi cu a ruahsan dah? Sikhalsehla kan hmuh lomi kan ruahsan a si ahcun thinsau tein kan hngak a si” tiah Paul in fiangte’n in sim (Rom 8:24-25).
2. A Nungmi Ruahsannak thawn in khatter.
Khristian pawlih ruahsannak cu hrihram a nei. Piter in cuih ruahsannak ih a hrihram cu kan Bawipa Jesuh ih Pa le a Pathian a si. Cuih Pathian lawngin kumkhua nunnak in pe thei. Rundamtu Jesuh Khrih thawngin kan co theimi a si, tiah a simfiangmi kan hmu thei. 1 Piter 1:3 sungah “in zaangfahnak a tum ruangah” timi ttongfang kan hmu thei. Minung ih zaangfahnak cu zinghman a si ttheu lo, sikhalsehla Pathian ih zaangfahnak cu a tum a si. Pathian ih zaangfahnak thawng lawngin a nungmi ruahsannak kan ngah thei. Zaangfahnak (mercy) hi Grik ttong in eleos ti a siih duhdawt lainatnak, zaangfahnak tiah sullam a nei. Pathian in minung pawlih kan ttul bikmi a thei. Cuih kan ttulmi cu kan hnenah in pek.
Curuangah Pathian in hnattuan pahnih a ttuan. A pakhatnak cu minung parah thutthen lohli hrih loin thinsauzetin in hngak hrih. A pahnihnak cu rundamnak hrangah timtuahnak a neiih minung pawl hnenah a pek hngai a si. Zumtu pawl hrangah a nungmi ruahsannak cu Pathian zaangfahnak thawngin a rami a si. A nungmi ruahsannak cu hrin tharnak in cohlang theih a si. Cumi cu veihnih hrinsalnak lole piantharnak tiah kan ko. Kan piang thar lo ahcun a nungmi ruahsannak kan co ngah thei lo ding ti theih a si. Kan nun hlun hmangin kumkhua nunnak kan ruahsan thei lo. Johan 3:3 ah Jesuh in, “Thungaite in ka lo sim: zokhal hrin sal a si lo ahcun Pathian uknak a hmu thei lo ding,” tiah a ti.
A nungmi ruahsannak hi Jesuh thawhsalnak thawngin kan ngahmi le nemhngetmi a si. Bawipa Jesuh in, “Kei cu thawhsalnak le nunnak ka si. Zokhal keimah i zumtu cu thi hmansehla an nung ding,” a ti (Johan 11:25). Curuangah Jesuh Khrih cu rundamtu Messiah a si; Pathian Fapa taktak a si tiah a zumtu cu a nungmi ruahsannak thawn a khatmi kan si.
3. Ruahsannak cun kan bei dong loin in tuah.
Jesuh Khrih in, zumnak ruangih kan co ngahmi Pathian ih zaangfahnak sungah in thlenpi. Cuih zaangfahnak sung ahcun atu hi kan um. Cuticun Pathian ih sunlawinak kan ttawm aw ding tiah ruahsannak kan nei ih kan thin in nuam ter a si. Minung kan siih nitin kan nunnak ah harnak tampi kan tuar. Sikhalsehla kan ruahsanmi Jesuh Khrih thawngin kan tuar thei ih lungawi dingin in tuah.
Paul in, “Ziangahtile harsatnak in tuartheinak a suahter, tuartheinak in Pathian lungkimnak a suahter, cule amah ih lungkimnak in ruahsannak a suahhter, ti kha kan thei. Cule hi ruahsannak in kan bei dong loin in tuah, ziangahtile Thlarau Thianghlim sung ihsin Pathian in a duhdawtnak cu kan thinlung sungah a burh zo. Cuih Thlarau Thianghlim cu Pathian ih in pekmi laksawng a si” tiah thazaang in pek (Rom 5:3-5). Ruahsannak cun zumtui’ nun ah ziangvek harsatnak le mangbang vansannak a thlen khalle tuar thei dingin in bawm. Bei dong lohli lo dingah thazaang in petu a si.
Thunetnak
Zumnak le Ruahsannak hi pakhat le pakhat pehzomnak a nei a si. “Zumnak neih timi cu kan ruahsanmi kan ngah tengteng ding, ti zum le kan mit ih kan hmuh thei lomi a um rori a si, ti zum khi a si. Cubangtuk zumnak an neih ruangah khuahlan minung pawlin Pathian ih lungkimnak an co ngah” tiah Hebru cangantu cun a sim (Heb. 11:1-2). Nitin kan hmuthonmi pawl hi Pathian ih lungkimnak a si thluh ti hi in theifiang ter. Cuihtlun ah, “Ruahsannak kan nei tiih kan langtermi kha hngetkhoh zetin pom uhsi; ziangahtile a thukamnak a kimtertu Pathian cu rintlak a si” tiah kan biakmi Pathian ih rintlaknak khal fiangtein kan hmu thei (Heb. 10:23).
Jesuh Khrih lawng hi kan ruahsannak umsun a si. Jesuh Khrih lawng hi kan ziangkim a si, kan hrangah a famkim. Kan nunnak ah bei dong lo dingin in tuahtu umsun a si. Ziangvek dinhmun kan thleng khalle kan ruahsanmi Jesuh Khrih ah hram bun/thlak in pitlin lam pan vivo tu zumtu kan si cio theinak dingah Pathian in thluasuahnak thawn lam in hruai vivo hram seh! Amen.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. CJ Hrang Hmung, PhD.,
Toungphila, Kalaymyo.
April 18, 2015|Saturday|11:00 pm.
“Cule hi ruahsannak in kan bei dong loin in tuah, ziangahtile Thlarau Thianghlim sung ihsin Pathian in a duhdawtnak cu kan thinlung sungah a burh zo. Cuih Thlarau Thianghlim cu Pathian ih in pekmi laksawng a si” (Rom 5:5).
Thuhmaihruai
“Ruahsannak” timi cu hmu ngah hrih lomi kha thinlung mit thawn a um taktak a si tiah hmu rori theinak a si. Cumi cu mi hrekkhat in “thli lakih innsak bangin” tiah an ti ttheu ih a zum duh lomi tampi an um. Asinain leitlun thil um daan pawl kan zoh tikah a um lomi zianghman a um lo, a um hrih lomi lawng a um a si, ti ding khop in thinlung mit ih a um ciami pawl a tak ih a kimnak tampi kan hmu thei a si.
Albert Camus timi pa in “ruahsannak” timi cu khuathim bembem lakah zawhte dumzet pakhat hawl rero thawn a bang aw. Hmuh thei ding zianghman a um lo. Curuangah ruahsannak neih rero hnakin thindaite’n um huahhi men a ttha sawn tiah a ti. John Fontane timi pa khalin “ruahsannak” timi cu minung pawl kha aa ko in in tuahtu a si, a ti ve. Aristotle cun himi “ruahsannak” timi cu itthat taktak si lo ih mang man rero vek men a si, a ti. A hleice in Grik miphun pawl cun an biakmi pathian Zeus ih camsiatnak ihsin a rasuakmi a si, an tiih ruahsannak hi an duh hrimhrim lo. Cutin an sim cio konain Khristian pawl cun ruahsannak a um, tiah kan zum.
A sile Khristian pawlih kan ruahsannak teh ziangmi a si pei? A tawinak in kan sim a sile “Bawipa Jesuh ih in tuahsakmi kumkhua nunnak” kha a si. Cumi kumkhua nunnak hmai a hruaitu aamahkhaan pakhat cu atu kan nun sungah famkimzetmi nun thei ding hi a si. Cuih nun kan co ngah cun Khristian pawlih kan ruahsannak cu a nungih kumkhua nunnak cu kan hrangah a um tiah in theifiang ter. Curuangah Paul in, “Zumnak ruangih kan comi Pathian ih zaangfahnak sungah Amah in in thlenpi ih cuih zaangfahnak sung ahcun atu hi kan um. Curuangah Pathian ih sunlawinak kan ttawm aw ding tiah ruahsannak kan nei ih kan thin a nuam” tiah a ti (Rom 5:2-3).
1. Ruahsannak parah kan zumnak hram kan bun ding.
Piter cun zumtu pawl nitin an nunnak ah tiar cia le timtuah cia ih um dingah a sim. Cule “Jesuh Khrih a lang tikah nan ngah dingmi zaangfahnak parah nan ruahsannak zate in bun uh,” tiah forhnak a nei hngai (1 Piter 1:13). Kalbak pakhatnak cu kan thinlung timtuah cia ding kha a si. Zumtu nitin kan nunnak ah Pathian thutak vekin nung ding, ralringte’n nun ding a ttul. Kan thinlung kan vaivuan ter lo ding. Leitlun hlawnthilri pawl duh tuk lo ding. Ziangahtile Pathian thu thawn in hlattertu an si. Himi pawl ralrin thiam ding hi Khristian pakhat hrangah a thupi zet. Kan thinlung duhnak kan sup aw ding, thudik thutak in nung ding, dingfelnak, thianhlimnak, duhdawtnak thu tvp. lawng ruat in nung ding a ttul.
Bawi Jesuh ih pekmi zaangfahnak thawngin a thupibik kan co dingmi laksawng cu “rundamnak” a si. Cumi rundamnak ih in pekmi tla cu duhdim nun neih le kumkhua nunnak pawl tla an si. Duhdim nun ah kumkhua nunnak hram a thok rero thlang a si cu!! Cumi cu zumtu pawlih kan ruahsannak bik a si. Cuih ruahsannak parah hram kan bun cio hram pei. “Ziangahtile ruahsannak in rundammi kan si. Kan ruahsanmi kha kan hmu thei a si ahcun ruahsannak a si ngaingai lo. Zoso a mit in a hmuh theimi cu a ruahsan dah? Sikhalsehla kan hmuh lomi kan ruahsan a si ahcun thinsau tein kan hngak a si” tiah Paul in fiangte’n in sim (Rom 8:24-25).
2. A Nungmi Ruahsannak thawn in khatter.
Khristian pawlih ruahsannak cu hrihram a nei. Piter in cuih ruahsannak ih a hrihram cu kan Bawipa Jesuh ih Pa le a Pathian a si. Cuih Pathian lawngin kumkhua nunnak in pe thei. Rundamtu Jesuh Khrih thawngin kan co theimi a si, tiah a simfiangmi kan hmu thei. 1 Piter 1:3 sungah “in zaangfahnak a tum ruangah” timi ttongfang kan hmu thei. Minung ih zaangfahnak cu zinghman a si ttheu lo, sikhalsehla Pathian ih zaangfahnak cu a tum a si. Pathian ih zaangfahnak thawng lawngin a nungmi ruahsannak kan ngah thei. Zaangfahnak (mercy) hi Grik ttong in eleos ti a siih duhdawt lainatnak, zaangfahnak tiah sullam a nei. Pathian in minung pawlih kan ttul bikmi a thei. Cuih kan ttulmi cu kan hnenah in pek.
Curuangah Pathian in hnattuan pahnih a ttuan. A pakhatnak cu minung parah thutthen lohli hrih loin thinsauzetin in hngak hrih. A pahnihnak cu rundamnak hrangah timtuahnak a neiih minung pawl hnenah a pek hngai a si. Zumtu pawl hrangah a nungmi ruahsannak cu Pathian zaangfahnak thawngin a rami a si. A nungmi ruahsannak cu hrin tharnak in cohlang theih a si. Cumi cu veihnih hrinsalnak lole piantharnak tiah kan ko. Kan piang thar lo ahcun a nungmi ruahsannak kan co ngah thei lo ding ti theih a si. Kan nun hlun hmangin kumkhua nunnak kan ruahsan thei lo. Johan 3:3 ah Jesuh in, “Thungaite in ka lo sim: zokhal hrin sal a si lo ahcun Pathian uknak a hmu thei lo ding,” tiah a ti.
A nungmi ruahsannak hi Jesuh thawhsalnak thawngin kan ngahmi le nemhngetmi a si. Bawipa Jesuh in, “Kei cu thawhsalnak le nunnak ka si. Zokhal keimah i zumtu cu thi hmansehla an nung ding,” a ti (Johan 11:25). Curuangah Jesuh Khrih cu rundamtu Messiah a si; Pathian Fapa taktak a si tiah a zumtu cu a nungmi ruahsannak thawn a khatmi kan si.
3. Ruahsannak cun kan bei dong loin in tuah.
Jesuh Khrih in, zumnak ruangih kan co ngahmi Pathian ih zaangfahnak sungah in thlenpi. Cuih zaangfahnak sung ahcun atu hi kan um. Cuticun Pathian ih sunlawinak kan ttawm aw ding tiah ruahsannak kan nei ih kan thin in nuam ter a si. Minung kan siih nitin kan nunnak ah harnak tampi kan tuar. Sikhalsehla kan ruahsanmi Jesuh Khrih thawngin kan tuar thei ih lungawi dingin in tuah.
Paul in, “Ziangahtile harsatnak in tuartheinak a suahter, tuartheinak in Pathian lungkimnak a suahter, cule amah ih lungkimnak in ruahsannak a suahhter, ti kha kan thei. Cule hi ruahsannak in kan bei dong loin in tuah, ziangahtile Thlarau Thianghlim sung ihsin Pathian in a duhdawtnak cu kan thinlung sungah a burh zo. Cuih Thlarau Thianghlim cu Pathian ih in pekmi laksawng a si” tiah thazaang in pek (Rom 5:3-5). Ruahsannak cun zumtui’ nun ah ziangvek harsatnak le mangbang vansannak a thlen khalle tuar thei dingin in bawm. Bei dong lohli lo dingah thazaang in petu a si.
Thunetnak
Zumnak le Ruahsannak hi pakhat le pakhat pehzomnak a nei a si. “Zumnak neih timi cu kan ruahsanmi kan ngah tengteng ding, ti zum le kan mit ih kan hmuh thei lomi a um rori a si, ti zum khi a si. Cubangtuk zumnak an neih ruangah khuahlan minung pawlin Pathian ih lungkimnak an co ngah” tiah Hebru cangantu cun a sim (Heb. 11:1-2). Nitin kan hmuthonmi pawl hi Pathian ih lungkimnak a si thluh ti hi in theifiang ter. Cuihtlun ah, “Ruahsannak kan nei tiih kan langtermi kha hngetkhoh zetin pom uhsi; ziangahtile a thukamnak a kimtertu Pathian cu rintlak a si” tiah kan biakmi Pathian ih rintlaknak khal fiangtein kan hmu thei (Heb. 10:23).
Jesuh Khrih lawng hi kan ruahsannak umsun a si. Jesuh Khrih lawng hi kan ziangkim a si, kan hrangah a famkim. Kan nunnak ah bei dong lo dingin in tuahtu umsun a si. Ziangvek dinhmun kan thleng khalle kan ruahsanmi Jesuh Khrih ah hram bun/thlak in pitlin lam pan vivo tu zumtu kan si cio theinak dingah Pathian in thluasuahnak thawn lam in hruai vivo hram seh! Amen.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. CJ Hrang Hmung, PhD.,
Toungphila, Kalaymyo.
April 18, 2015|Saturday|11:00 pm.
No comments:
Post a Comment