Baibal caanghril:
“Zokhal keimah thlun a duhtu cu amah ih duhnak kha taan in a thinglamtah phur in i thlun seh” (Matthai 16:24).
Tulaiah zumtu kan tam zet thlang. Zumtu kan ti tikah a hmin men ih zumtu si ding cu a olzetmi a si. Sikhalsehla dungthluntu diktak a si lole zumtu diktak si ding cu thil ol a si lo. Dungthluntu diktak kan si theinak ding ahcun zumtu nitin kan nunnak ah ol-ai zetin a cang theimi a si fawn lo. Zumtu diktak kan si ruangah kan duh daan vekin ziangkim hi a tluang zutzo ding ti khal a si lo. Kan zawh dingmi zin hi a harzetmi a siih kan nunpi dingmi khal hi kanmai’ duhnak vekin a cang thei thluh lo dingmi a si. A hmin men in zumtu pakhat kan ti awk ih zumtu nun ih tuah ttulmi pawl zianghman tuah loin um dingah le thlahdah nun thawi’ mai’ duhtawk ih um le nun hi a ol ih a nuam nasa. Zovek minung khalin kan duhmi a siih zumtu pawl khalin cutin si thluh ding hi kan saduhthah cu a si. Sikhalsehla zumtu menmen si loin kan zummi Bawipa thawn feh tlang in a duh daan thlunih amah thawn pehzom awknak qha kan nei theinak dingah in hmuhmi lamzin cu lamzin har le kotka fiak a si (Mat. 7:14). Cumi cu kan Bawipa Jesuh ih in zirhmi le in hmuhmi lamzin khal a si.
Kan Bawipa Jesuh in a dungthluntu si dingah in cahtami thu rosiah pahnih a nei. Cumi cu mai’ duhnak tansan dingah le nitinte’n Bawipai’ thinglamtah phur in a dung thlun ding hi a si (Mat. 16:24). Minung in kanmai’ duhnak tansan ding hi thil ol a si lo. Cuih kanmai’ duhnak hman tansan ding hi a ol lo zet lai ah Bawipai’ thinglamtah phur in a dung thlun ding timi cu a ol lo sinsinmi a si. Hi thu hi Bawipa in a thihnak ding thu a simmi ah a telhmi a si ruangah a thupizetmi a si. 1813 kum July 13 ni ah Kawlram ah thuthangttha sim dingih a thlengtu Dr. Adoniram Judson cun amai’ duhnak hnakin Jesuh thupek thlunin a nung sawn a si, timi khal cingmang phah in a tanglam thu pawl kan zoh tlang ding.
1. Kanmai’ Duhnak Tansan ding.
Zumtu tampi ih thinglamtah kan phur daan cu kan paih caan ah, kan lungtho deuh caanah le zianghman tuah ding nei loin kan man huahhi caan ah a si ttheu. Kan thinglamtah phur daan cu kan duhnak tansan lamlam loin kan duh caan ah lawng kan phur ttheu. Sikhalsehla kan Baibal cun nitinte’n thinglamtah phur dingah in fial. Curuangah zumtu pawl kan thinlung takin kan nun daan hi kan ruatfel nasa a ttul. Mi zovek khalin leitlun kan um sungah nuamzet le hnangamzet ih nuntu khawsak ding cu kan duh cio ko ding. Harsat tuar ding hi kan duh ciomi le kan hrilmi cu a si lamlam lo ding. Asinain cuti ih nun ding cu Khrih keneh kan thlunnak ah a cang theimi a si lo ding. Paul cun, “Khrih nan zumnak lawngah si loin amah ih hrang na tuarnak khalah covo zemmi nan si hi mi vannei nan si” a ti. (Filipi 1:29). Curuangah Bawipa hrangih tuarnak kan neihmi hi covo zemmi kan si ti thei phahin lungawi zetin kan thlun dingmi a si. Kanmai’ duhnak cun a netnak ah thihnak, kumkhua thihnak le hloralnak lamzin ah in zawhpi. Asinain Pathian ih duhnak sawn kan hril ih kan nunpi ahcun a netnak ah kumkhua nunnak conak a si. Kumkhua in a hmunmi nomnak sungah tlanglengtu ding kan si ti hi kan thei phot ahcun Pathian duhnak hrilin thlun hi ka siir aw hrimhrim lo ding.
Kan duhnak le ruahnak tansan hi thil olte ding a bang na’n sia le ttha thleidan theinak a neitu milai kan si ruangah thil harsa tak a si. Kan sentet lai ihsin kanmah le thei tawkte’n thu kan ruatih, tumtahnak a phunphun kan neiih, tthansonak dingah kan tawlrel, kan cangvai. Cutin kum tampi sung kan nunpimi kan ruahsannak, ka tumtahnak le kan ruahnak cu ziangtin kan tansan thei ding? A caancaan ah Pathian biakkhawm ni hman thei lo khopin kan duhthusam, kan poihaimi ah kan caan kan pe saw ttheu. Cuti ih kan tthansonak hrangah a phunphun ih kan ruat, kan tawlrel reromi tansan mai ding cu thil ol a si hrimhrim lo. Kanmai’ ruahnak vekin hmai norpi kan duh. Pathian cu kan thei ko nain thungaithlakin kan nun lamhruaitu ah kan ret thei ngaingai lo. Curuangah zumtu phunhnih kan umih cu pawl cu (a) “mai’ duh daan ih a thluntu” le (b) “Pathian na duhnak bangin i hruai aw” tiin a ap aw theitu lawng kan si tiah mifim pawlin an sim ttheu. Mai’ duhnak tansan in Pathian duhnak ih ukter theitu si ding hi a thupi ngaingai.
2. Nitin Bawipai’ Thinglamtah Phur ding
Minung kan zate’n rethei ih nun ding hi kan duh cio lo. Nuam zetih um thei dingin kan hlawk theinak dingah nasazetin kan zuam, kan ttang. Mahte’n nuamzet in um huahhi ding tiih ruah laiah kan Bawipa in thil phur in fial lala. Zumtu diktak hrang hmanah thil ol a si lo ruangah zumtu diktak a si lo hrangah cun thil ol lo lawlaw a si. A cang thei lo dingmi thu a si. Thinglamtah phur ding ahcun mai’ zawn lawng ruahnak le mai’ duhnak pawl tansan thluh a ttul. Mai’ tthathnemnak ding le mai’ hlawknak ding ruat phahin thinglamtah phur ding cu a cang thei lomi a si. Ziangahtile thinglamtah kan phur cun kan zon a zai tengteng ding, kan harsa tengteng ding ti cu a fiangtukmi a si. Hinah hin “nitin Bawipai’ thinglamtah phur ding” a ti tikah ziangtin kan phur cawk ding? ‘Thinglamtah phur’ timi hi nikhat te phur ding hman a ol lo ding si khawh, nitin kan nungsung hmuahhmuah phur ding ti cu a cang thei lo tukmi a si. Thil ol khal a si hrimhrim lo.
Minung pawl hrangih thil harsazet pakhat cu mai’ duhnak le zawnruahnak fehsan ding hi a si. Khrih ih dungthluntu diktak si ding cun kan duhnak le kan sinak pawl hi tansan thluh a ttul. Ziangin kan nun in fehpi? Kan duhnak in maw? A si lole kan Bawipa ih duh daan in so? Pathian kan ton taktak ahcun amai’ duh daan in lam in hruai vivo ih kan duh daan hmuahhmuah cu a tthiatbal thluh ttheu. Paul cu Damaskas fehnak lamzin ah tleunak in a kah tikah a mit khua a hmu thei nawn lo (Tirh. 1:1-9). Cuih caan ih si thokin “Khristian pawl hremtu dinhmun” ihsin Pathian in a nun a thlengsak thluh ih amai’ duh lomi, a dodalmi “Khristian pawl ttanpitu” ah a cang tariai. Culawng hman si loin Pathian riantu tthahnembik ah a cang tiah kan hmu thei. Pathian thuneinak hnuai ih umtu pawl cu anmai’ duh daan in an nung, an feh dah lo. Minung ih ttha kan timi cu Pathian dodalnak thlentu a si ruangah kan tansan mai ding a ttul. Paul khal amai’ duhnak thlun in a feh rero lai ahcun Jesuh zumtu pawl hrem le siatsuah ding hi a tumtah tumbik a si. Sikhalsehla Jesuh thawn an tong aw ih a nun ah Jesuh in a uk tikah rinsantlak zumtu pa ralttha ah a cangta a si.
Thunetnak
Pathian in minung a sersiam tikah duhhrilnak in pek timi cu kan zum ciomi a si. Cumi sungah kanmai’ duhnak tan in nitin thinglamtah phurih Jesuh thlun ding hi zumtu diktak pawlih kan nunpi dingmi a si. Vei tampi ah Pathian faate, mi piangthar ka si kan ti ko nain Pathian duhnak hnakin kanmah duhnak sawn in kan fehpi. Thla kan cam tik khalah Pathian duhnak ngai hmaisa loin kanmai’ duhnak vekin tuah ter kan tum sawn. Kanmai’ hlawknak le tthathnemnak ding a um lo cun zianghman kan tuah duh lo. Asinain zumtu diktak pawlih kan ttuanvo cu hlawk ding le tthathnem ding lam si loin cuih thil hmuahhmuah kha tanin thinglamtah phur ding sawn hi a si. Paul in, “Sikhalsehla hlawknak ih ka rak ruah mi hi bangtuk thil pawl hi atu ahcun Khrih ruangah a zatein sunnak ah ka ruat ttheh zo. Hi thil pawl lawng an si lo; thil dang ziangtinkim khal hi ziang hmuahhmuah hnakin a sunglawi sawnmi ka Bawipa Khrih Jesuh ka theih ruangah cun sunnak pittawp ah ka ruat a si. Amah ruangah ziang hmuahhmuah cu ka hlon ttheh; Khrih ka co theinak dingah le, amah thawn tlamtling ih kan pehzom awk theinak dingah ziangzongza cu hnawmhne menah ka ruat a si,” tiah a sinak thuhla a simfiang (Filipi 3:7-9). Paul in amai’ duhnak taanta in amah neitu ih duhnak sawn ih a nunzia kan hmu thei a si.
Zumtu diktak cu mai’ duhnak hnakin “Bawipa, na duh vekin si ko seh,” a ti thei ringringtu pawl an si. Adoniram Judson ih nunnak khalah amai’ duhnak si loin Bawipai’ duhnak vekin a nungih Kawlram hrangah a pum a pe. Pathian thu sungih kan luh theinak dingah rinsaktlak zetin a nunnak tiang a liam. Tuini zumtu kannih khal kan Bawipa Jesuh Khrih ih thu rosiah kha cingkeng ringringin Amai’ tuahmi lamzin ah a net tiang nitin kan zawh ringring a ttul a si. “Bawipa na duhnak vekin si koseh” tiah kan phuang ringring ding a ttul.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. Dr. CJ Hrang Hmung, PhD.,
Camkhat Yangon.
July 11, 2015|Saturday|11:40 pm.
“Zokhal keimah thlun a duhtu cu amah ih duhnak kha taan in a thinglamtah phur in i thlun seh” (Matthai 16:24).
Tulaiah zumtu kan tam zet thlang. Zumtu kan ti tikah a hmin men ih zumtu si ding cu a olzetmi a si. Sikhalsehla dungthluntu diktak a si lole zumtu diktak si ding cu thil ol a si lo. Dungthluntu diktak kan si theinak ding ahcun zumtu nitin kan nunnak ah ol-ai zetin a cang theimi a si fawn lo. Zumtu diktak kan si ruangah kan duh daan vekin ziangkim hi a tluang zutzo ding ti khal a si lo. Kan zawh dingmi zin hi a harzetmi a siih kan nunpi dingmi khal hi kanmai’ duhnak vekin a cang thei thluh lo dingmi a si. A hmin men in zumtu pakhat kan ti awk ih zumtu nun ih tuah ttulmi pawl zianghman tuah loin um dingah le thlahdah nun thawi’ mai’ duhtawk ih um le nun hi a ol ih a nuam nasa. Zovek minung khalin kan duhmi a siih zumtu pawl khalin cutin si thluh ding hi kan saduhthah cu a si. Sikhalsehla zumtu menmen si loin kan zummi Bawipa thawn feh tlang in a duh daan thlunih amah thawn pehzom awknak qha kan nei theinak dingah in hmuhmi lamzin cu lamzin har le kotka fiak a si (Mat. 7:14). Cumi cu kan Bawipa Jesuh ih in zirhmi le in hmuhmi lamzin khal a si.
Kan Bawipa Jesuh in a dungthluntu si dingah in cahtami thu rosiah pahnih a nei. Cumi cu mai’ duhnak tansan dingah le nitinte’n Bawipai’ thinglamtah phur in a dung thlun ding hi a si (Mat. 16:24). Minung in kanmai’ duhnak tansan ding hi thil ol a si lo. Cuih kanmai’ duhnak hman tansan ding hi a ol lo zet lai ah Bawipai’ thinglamtah phur in a dung thlun ding timi cu a ol lo sinsinmi a si. Hi thu hi Bawipa in a thihnak ding thu a simmi ah a telhmi a si ruangah a thupizetmi a si. 1813 kum July 13 ni ah Kawlram ah thuthangttha sim dingih a thlengtu Dr. Adoniram Judson cun amai’ duhnak hnakin Jesuh thupek thlunin a nung sawn a si, timi khal cingmang phah in a tanglam thu pawl kan zoh tlang ding.
1. Kanmai’ Duhnak Tansan ding.
Zumtu tampi ih thinglamtah kan phur daan cu kan paih caan ah, kan lungtho deuh caanah le zianghman tuah ding nei loin kan man huahhi caan ah a si ttheu. Kan thinglamtah phur daan cu kan duhnak tansan lamlam loin kan duh caan ah lawng kan phur ttheu. Sikhalsehla kan Baibal cun nitinte’n thinglamtah phur dingah in fial. Curuangah zumtu pawl kan thinlung takin kan nun daan hi kan ruatfel nasa a ttul. Mi zovek khalin leitlun kan um sungah nuamzet le hnangamzet ih nuntu khawsak ding cu kan duh cio ko ding. Harsat tuar ding hi kan duh ciomi le kan hrilmi cu a si lamlam lo ding. Asinain cuti ih nun ding cu Khrih keneh kan thlunnak ah a cang theimi a si lo ding. Paul cun, “Khrih nan zumnak lawngah si loin amah ih hrang na tuarnak khalah covo zemmi nan si hi mi vannei nan si” a ti. (Filipi 1:29). Curuangah Bawipa hrangih tuarnak kan neihmi hi covo zemmi kan si ti thei phahin lungawi zetin kan thlun dingmi a si. Kanmai’ duhnak cun a netnak ah thihnak, kumkhua thihnak le hloralnak lamzin ah in zawhpi. Asinain Pathian ih duhnak sawn kan hril ih kan nunpi ahcun a netnak ah kumkhua nunnak conak a si. Kumkhua in a hmunmi nomnak sungah tlanglengtu ding kan si ti hi kan thei phot ahcun Pathian duhnak hrilin thlun hi ka siir aw hrimhrim lo ding.
Kan duhnak le ruahnak tansan hi thil olte ding a bang na’n sia le ttha thleidan theinak a neitu milai kan si ruangah thil harsa tak a si. Kan sentet lai ihsin kanmah le thei tawkte’n thu kan ruatih, tumtahnak a phunphun kan neiih, tthansonak dingah kan tawlrel, kan cangvai. Cutin kum tampi sung kan nunpimi kan ruahsannak, ka tumtahnak le kan ruahnak cu ziangtin kan tansan thei ding? A caancaan ah Pathian biakkhawm ni hman thei lo khopin kan duhthusam, kan poihaimi ah kan caan kan pe saw ttheu. Cuti ih kan tthansonak hrangah a phunphun ih kan ruat, kan tawlrel reromi tansan mai ding cu thil ol a si hrimhrim lo. Kanmai’ ruahnak vekin hmai norpi kan duh. Pathian cu kan thei ko nain thungaithlakin kan nun lamhruaitu ah kan ret thei ngaingai lo. Curuangah zumtu phunhnih kan umih cu pawl cu (a) “mai’ duh daan ih a thluntu” le (b) “Pathian na duhnak bangin i hruai aw” tiin a ap aw theitu lawng kan si tiah mifim pawlin an sim ttheu. Mai’ duhnak tansan in Pathian duhnak ih ukter theitu si ding hi a thupi ngaingai.
2. Nitin Bawipai’ Thinglamtah Phur ding
Minung kan zate’n rethei ih nun ding hi kan duh cio lo. Nuam zetih um thei dingin kan hlawk theinak dingah nasazetin kan zuam, kan ttang. Mahte’n nuamzet in um huahhi ding tiih ruah laiah kan Bawipa in thil phur in fial lala. Zumtu diktak hrang hmanah thil ol a si lo ruangah zumtu diktak a si lo hrangah cun thil ol lo lawlaw a si. A cang thei lo dingmi thu a si. Thinglamtah phur ding ahcun mai’ zawn lawng ruahnak le mai’ duhnak pawl tansan thluh a ttul. Mai’ tthathnemnak ding le mai’ hlawknak ding ruat phahin thinglamtah phur ding cu a cang thei lomi a si. Ziangahtile thinglamtah kan phur cun kan zon a zai tengteng ding, kan harsa tengteng ding ti cu a fiangtukmi a si. Hinah hin “nitin Bawipai’ thinglamtah phur ding” a ti tikah ziangtin kan phur cawk ding? ‘Thinglamtah phur’ timi hi nikhat te phur ding hman a ol lo ding si khawh, nitin kan nungsung hmuahhmuah phur ding ti cu a cang thei lo tukmi a si. Thil ol khal a si hrimhrim lo.
Minung pawl hrangih thil harsazet pakhat cu mai’ duhnak le zawnruahnak fehsan ding hi a si. Khrih ih dungthluntu diktak si ding cun kan duhnak le kan sinak pawl hi tansan thluh a ttul. Ziangin kan nun in fehpi? Kan duhnak in maw? A si lole kan Bawipa ih duh daan in so? Pathian kan ton taktak ahcun amai’ duh daan in lam in hruai vivo ih kan duh daan hmuahhmuah cu a tthiatbal thluh ttheu. Paul cu Damaskas fehnak lamzin ah tleunak in a kah tikah a mit khua a hmu thei nawn lo (Tirh. 1:1-9). Cuih caan ih si thokin “Khristian pawl hremtu dinhmun” ihsin Pathian in a nun a thlengsak thluh ih amai’ duh lomi, a dodalmi “Khristian pawl ttanpitu” ah a cang tariai. Culawng hman si loin Pathian riantu tthahnembik ah a cang tiah kan hmu thei. Pathian thuneinak hnuai ih umtu pawl cu anmai’ duh daan in an nung, an feh dah lo. Minung ih ttha kan timi cu Pathian dodalnak thlentu a si ruangah kan tansan mai ding a ttul. Paul khal amai’ duhnak thlun in a feh rero lai ahcun Jesuh zumtu pawl hrem le siatsuah ding hi a tumtah tumbik a si. Sikhalsehla Jesuh thawn an tong aw ih a nun ah Jesuh in a uk tikah rinsantlak zumtu pa ralttha ah a cangta a si.
Thunetnak
Pathian in minung a sersiam tikah duhhrilnak in pek timi cu kan zum ciomi a si. Cumi sungah kanmai’ duhnak tan in nitin thinglamtah phurih Jesuh thlun ding hi zumtu diktak pawlih kan nunpi dingmi a si. Vei tampi ah Pathian faate, mi piangthar ka si kan ti ko nain Pathian duhnak hnakin kanmah duhnak sawn in kan fehpi. Thla kan cam tik khalah Pathian duhnak ngai hmaisa loin kanmai’ duhnak vekin tuah ter kan tum sawn. Kanmai’ hlawknak le tthathnemnak ding a um lo cun zianghman kan tuah duh lo. Asinain zumtu diktak pawlih kan ttuanvo cu hlawk ding le tthathnem ding lam si loin cuih thil hmuahhmuah kha tanin thinglamtah phur ding sawn hi a si. Paul in, “Sikhalsehla hlawknak ih ka rak ruah mi hi bangtuk thil pawl hi atu ahcun Khrih ruangah a zatein sunnak ah ka ruat ttheh zo. Hi thil pawl lawng an si lo; thil dang ziangtinkim khal hi ziang hmuahhmuah hnakin a sunglawi sawnmi ka Bawipa Khrih Jesuh ka theih ruangah cun sunnak pittawp ah ka ruat a si. Amah ruangah ziang hmuahhmuah cu ka hlon ttheh; Khrih ka co theinak dingah le, amah thawn tlamtling ih kan pehzom awk theinak dingah ziangzongza cu hnawmhne menah ka ruat a si,” tiah a sinak thuhla a simfiang (Filipi 3:7-9). Paul in amai’ duhnak taanta in amah neitu ih duhnak sawn ih a nunzia kan hmu thei a si.
Zumtu diktak cu mai’ duhnak hnakin “Bawipa, na duh vekin si ko seh,” a ti thei ringringtu pawl an si. Adoniram Judson ih nunnak khalah amai’ duhnak si loin Bawipai’ duhnak vekin a nungih Kawlram hrangah a pum a pe. Pathian thu sungih kan luh theinak dingah rinsaktlak zetin a nunnak tiang a liam. Tuini zumtu kannih khal kan Bawipa Jesuh Khrih ih thu rosiah kha cingkeng ringringin Amai’ tuahmi lamzin ah a net tiang nitin kan zawh ringring a ttul a si. “Bawipa na duhnak vekin si koseh” tiah kan phuang ringring ding a ttul.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. Dr. CJ Hrang Hmung, PhD.,
Camkhat Yangon.
July 11, 2015|Saturday|11:40 pm.
No comments:
Post a Comment