HLAWHTLINNAK LAMZIN

Mi zovek khal in hlawhtlin thei ding hi kan duh cio. Kan hnattuanmi le kan tuahmi, kan tumtahmi pawlah hlawhtlin thei dingin a phunphun in kan zuam cio ttheu. Mah le pumpak in siseh, kan pawlkom hnattuannak ah siseh, kan tumtahmi le kan ttuanmi a hlawhtlin theinak dingah nasazet in ttan la in kan zuam ttheu. Minung kan si cun mi zovek khalin hlawhtlinnak a duh lotu cu kan um lo ding. Kan tuah, kan ttuanmi zate’n hlawhtling thluh sehla ti hi kan saduhthah cio a si ko ding. Kanmah keel kan awh hrih, timi hi a ttha vek a bang na’n tthansonak zianghman a um lo ti thawn a bang aw zik thei men. Hlawhtlinnak thu thawn hmuh daan a phunphun a um dingih ka hmuh daan mallai in tarlang ka duh ve.

          

Hlawhtlinnak kan ti tikah phun tampi in sim a theih. Cu pawl lakah caantawite sung hrang hlawhtlinnak, thil pakhat hrang lawng hlawhtlinnak, thil tampi parah hlawhtlinnak le kumkhua a hmunmi hlawhtlinnak tivekin tthen a thei ding. Cuih hlawhtlinnak a phunphun lakah leitlun daan ih hlawhtlinnak tampi a um. Cuvekin kan Baibal sungih in simmi hlawhtlinnak lamzin mallai zoh hnik sehla. Kan hlawhtlinnak hrampi bik cu kanmah minung parah a um kan ti ttheu. A dik tawk a bang na’n a famkim thluh thei lo ding. Cuhnak in hlawhtlinnak taktak cu in sersiamtu Amah Pathian parah lawng a um a si. Thufim cangantu in “Minung in khua cu a khaang ko ding. Asinain a cemnak ih thuneitu cu Pathian a si” a ti (Thuf. 16:1). Kan khuakhaangmi a hlawhtlin tertu cu Amah Pathian a si. Cuihtlun ah, “Na tuahmi hmuahhmuah cu Bawipai hnenah hlaan aw. Na khuakhaannak cu na hlawhtling ding” tiah a sim bet hrih (16:3).

Baibal sungah a tlangpi thu in hlawhtlinnak lamzin phunthum in a simmi kan hmu thei. Cu pawl cu (1) Pathian duhdawt in nung ding, (2) Pathian ttihzah in nung ding, (3) Pathian ttongkam (Baibal) zirhmi vekih nung ding, timi pawl tla an si.

1. Pathian duhdawt in nung ding.

Kan hlawhtlinnak lamzin a hmaisabik cu Pathian duhdawt ding hi a si. Thufim 8:21 sungah, “I duhdawtu pawl hnenah lennak ka pek ih, an inn cu hlawnthil thawn ka khahter” tiah a um. Pathian kan duhdawt tikah hlawhtlinnak zin kan zawh tinak a si. Culawng si loin Johan 14:23 sungah kan Bawipa Jesuh Khrih in “Zokhal keimah i duhtu cun ka thu zirhmi a thlun ding. Ka Pa in a duhdawt dingih ka Pa le keimah kan ra dingih a hnenah kan um ding,” a ti. Pathian kan duhdawt taktak timi cu a thu zirhmi thlunnak in langter ding kan ttul. A duhnak thlun hi kan nunnak rori ah langter ding a ttul tinak a si. Pathian thu a thei ih tuahsuak lo tu cu thlalang ah a hmel a zoh awtu bangtuk a si tiah Jeim in a sim (1:23). Cuvek cu mah le mah bum aw thawn a bang a si.

           

Cutin asile Pathian ih nun ter in duh daan cu ziangvek a si pei? Pathian duhnak pawl cu Baibal ca sungah kimzetin kan hmu thei. Cumi sungin a thupi bikih kan tuah, kan thlun dingmi cu ‘Pathian Fapa Jesuh Khrih zum’ hi a si. Cun Bawi Jesuh in, “Bawipa, Bawipa’ tiih i kotu hmuahhmuah in vancung Uknak an thleng thluh lo ding; vancung ih a ummi ka Pa ih duhnak a thluntu lawnglawng an thleng ding a si” (Mat. 7:21) a ti. Cutin a si tikah PA ih duhzawng timi hi ziang a si pei? Misual nang le kei in hawlsuak dingih a thlahmi a Fapa (Jesuh Khrih) zum hi a si.

           

Curuangah ‘Pathian kan duhdawt taktak’ asile ‘Jesuh Khrih kan zum taktak’ a ttul. Jesuh Khrih kan zumnak thawngin kumkhua nunnak kan co (Joh. 3:16). Ziangahtile Jesuh Khrih cu sualnak zianghman a nei lo, mi thianghlim a si ti hi kan thei cio ko. Sikhalsehla misual nang le kei hrangah Kalvari thinglamtah parah thihnak tuar in kan nunnak in lei. Kan phu lo cingin kumkhua nunnak in co ter. Jesuh Khrih cu kan hrangah a thi, an phum ih ni thumnak ni ah a thosal timi Pathian thu kan thei ih kan zum. Cuticun rundamnak kan co (1 Kor. 15:3-4). Kan nun in uk ih kan sunglam nun ah Jesuh Khrih a cangvai (Joh. 6:47; Kol. 1:27). Jesuh Khrih cu kan sunglam nun ah a um ringring tikah Pathian thu thlun ding timi hi a harsa nawn lo. Ziangahtile kan sungih a ummi Jesuh Khrih in amai’ thu vekin in fehpi ruangah a si.

           

Pathian duhdawt ding ti hi kan kaa ih sim le rel ding cun a olte a bang. Sikhalsehla kan ruah awk a ttulmi cu Pathian hi kan thinlung sung taktak in kan duhdawt ngaingai maw? Kan rinsan ngaingai maw? tihi a si. Pathian kan duhdawt timi cu kan nun in langter a ttul kan ti zo. Kaa ih sim le rel men in a tawk lo. Pathian kan duhdawt taktak a si ahcun Pathian sersiammi pawl kan duhdawt a ttul. A hleice in kan minungpi pawl kan duhdawt a ttul. Mit hmuh theimi kan minungpi pawl hman kan duhdawt lo ih Pathian kan duhdawt kan ti cun thuphan per kan si (1 Joh. 4:20-21). Ziangahtile Pathian in minung in sersiam tikah amai’ hmuihmel kengin in sersiam a si. Curuangah kan minungpi kan duhdawt lo a si ahcun Pathian kan duhdawt lo tinak a si. Kan minungpi kan soisel ahcun Pathian kan soisel; Kan minungpi kan hmuhsuam asile Pathian kan hmuhsuam tinak a si. Kan nunzia kan fimkhur a ttul ngaingai.

           

‘Pathian kan duhdawt taktak’ timi kan langter theimi pakhat cu peknak in a si. Peknak a tel lomi duhdawtnak cu rintlak a si lo. Fala, tlangval kan duhdawt awknak langter duh tikah thil mankhung a va si lo hmanah thil ziangmaw te tal kan pek ttheu. A mankhung tiih kan ruahmi kha kan pek. Cumi peknak in kan duhdawtnak kan langter ttheu. Pathian in minung ka duhdawt tiin a sim tikah kaa lawngin a langter lo. A duhdawtnak taktak cu peknak in a langter. Fapa neihsun ui loin in pek (Joh. 3:16). Peknak hram a thoktu cu amah Pathian lala a si. Pathian kan duhdawt taktak ahcun kan neihmi sum le saw, kan tikcu caan, kan nunnak zate tiang kan pek a ttul. Sum le pai, thil le ri kan ngahmi pawl hi kanmahte’n kan tuah thei ruangih kan ngahmi a si lo. Pathian in in sersiam ih ziangkim kan ttulsammi vekin in pe sawn a si. Job cun, “Lawngfangkheh in ka suak ih lawngfangkheh in ka thi ding. Bawipa in i pek ih a tu-ah a lak sal...” a ti (Job. 1:21). Kan caan neihmi le kan ziangkim hi Amah Pathian hrangah pe in kan hman siang ding a thupi.

2.  Pathian ttihzah in nung ding.           

Thufim 22:4 sungah, “Tangdor in Bawipa ttihzah awla, Lennak, upatnak le nunsaunak na ngah ding” a ti. Pathian kan ttihzah kan ti tikah puarthau/hngal a theih lo. Tangdor te in mah le mah kan thlak niam awk hmaisa thei a ttul. Puarthau le hngal cingin Pathian ka ttihzah ti cu umzia nei lomi a si. Jesuh Khrih khal Pathian sinak a nei ringring kona’n tangdornak thinlung a neiih Pathian thu thlun in, thinglamtah thihnak tiangin a tuar (Fil. 2:8). A netnak ah hlawhtlinnak a ngah. Cuih a hlawhtlinak cu, “… Jesuh hmin upatnak pekin, Vancung ih a ummi hmuahhmuah in sishe, leitlun le leihnuai ih a ummi hmuahhmuah khalin siseh, an khuk an bilh dingih, Jesuh Khrih cu Bawi a si, tiah Pa Pathian sunlawinak ah an zate in an phuang ding,” timi a si (Fil. 2:10-11). Curuangah hlawhtlin kan duh ahcun kan nun kan cekfel awk hmaisa a ttul.

Puarthau le hngalnak ih netnak cu tlaksiatnak ah a thleng thei a si. Kan theih cio bangin ‘meisa’ le ‘tidai’ in tahtthimnak langter ka duh. ‘Meisa’ ih sinak cu ‘a hnuai lam ihsin a tlunlam lawnglawng kaiso vivo’ hi a si; tangdor a duh lo. Sikhalsehla ‘tidai’ ih sinak cu ‘a sannak hmun ihsin a niamnak hmun ah ttum’ a si; tangdor te in a nung. Himi ‘meisa’ le ‘tidai’ an do awk tikah a hmaisa ahcun ‘meisa’ in a neh lawk ttheu na’n a netnak ah ‘tidai’ in a neh sal ringring ttheu a si. ‘Meisa’ in ‘puarthau le hngalnak a langter’ ih ‘tidai’ in ‘tangdornak a langter’ a si. Ttihzahnak timi cu tangdornak ah a um. Pathian ttihzahtu mi zovek khal thluasuah pe dingin Pathian in thu in tiamkam cia zo: “Amah a ttihzahtu cu a tum a seen in a thluasuah hai ding” (Saam 115:13).

           

Saam 112:1-2 sungah, “Bawipa cu thangtthat uh. Bawipa a ttihzahtu le a thupekmi a thluntu cu mi thluasuak an si. A faale pawl cu hi ram sungah mi cakbik an si ding; Mittha ih tesinfa pawl cun malsawm an dong ding,” a ti. Hinah hin Pathian kan ttihzah ahcun kan hlawhtling tengteng ding ti a langter. Pathian kan ttihzah tik lawngah hlawhtlinnak kan ngah thei ding. Pathian kan ttihzah ti cingin mai’ duhduh ih nung thotho tu kan si ahcun thulolak lawngte a si ding. Kan kaa ihsin “Pathian ka ttihzah” ka ti ko na’n kan duhmi vekin kan nung thotho hrih ahcun Pathian kan ttihzah ngaingai lo tinak a si. Cuvek ih a nungtu pawl kan si sung cu Pathian kan ttihzah kan timi hi thuphan hlir in kan nung hrih a si ko ding.

Ziangvek pawl hi Pathian ttihzah kan timi kha a si pei? Thufim ngantu ih sim daan ahcun “Pathian ttihzah cu sual huat hi a si” a ti (Thuf. 8:13). Curuangah Pathian kan ttihzah a si ti langter kan duh le sualnak kan huat a ttul; sualnak kan hrial theimi kan hrial dingih, tuah lo dingin kan sup theimi cu sup ttentto ding a ttul ngaingai. Sualnak timi ah hrial theih lomi sual a um vekin hrial duh cun hrial theihmi sual khal a um. Ziang tik lai khalah kan tisa duhnak kan thlun sawn ahcun kan hrial thei nawn lo ding. Pathian ka ttihzah ti fawn si, sual kan tuah ringring ahcun thuphan per kan si (1 Joh. 3:6). Pathian ka ttihzah ti cingin sualnak phunphun kan tuah ih kan taksa ruangpum tiang kan borhhlawh ter ahcun Pathian kan ttihzah taktak lo ti a langter a si. Leitlun tisa duhnak in in ukneh tuk hrih tinak a si.

           

Saam 1:1 cun, “Mi ttha lo pawlih ruahnak pekmi a saang lo ih, misual lamzin a thlun lotu le Pathian a hmuhsuamtu pawl lakih a tel lotu cu mi thluasuak a si,” a ti. Pathian kan ttihzah ahcun sual tuah lo ding lawng si loin sual a tuahtu pawl thawn hman va kom aw ding a si lo zia Baibal in a langter. Sualnak kan tlansan ih Pathian kan ttihzah taktah a si ahcun kan hlawhtling leh tengteng ding. Ziangahtile kan biakmi a nung Pathian cu a thukam a pelh dah lo ruangah a si. Kan thiam, ka thei, ka tithei pam tiah kan sinak rinsan ding a si lo (Thuf. 3:5-7). Curuangah hlawhtlinnak kan ngah theinak dingah kan nunnak taktak in Pathian kan ttihzah a ttul a si.

3. Pathian ttongkam (Baibal) zirhmi vekih nunpi ding.          

Joshua cabu sungah, “Thukham cabu cu hngilh hrimhrim hlah. A sungih nganmi bangtuk ih na nun theinak dingah a sun a zan in siar ringring aw. Cuti ih na tuah le na tthangso dingih na tuahmi hmuahhmuah ah na hlawhtling ding a si,” a ti (Josh. 1:8). Baibal sungah Pathian thu thlunnak parah thluasuah pe dingin thu in tiamkam cianak thu pawl hmun tampi ah kan hmu thei. Curuangah Baibal hi siar tengteng ding a ttul hrimhrim. Nitin cat loin siar hrimhrim ding a ttul. Baibal siar loin ni kan liamter sual ahcun mitcaw thawn kan bang ding. Baibal sungah nun lamhmuhnak thu tampi kan a um. Kan siar deuhdeuh le hlawhtlinnak kan ngah deuhdeuh ding. Mi tampi cun Baibal hi a palh thei hrimhrim lo tiah a pomtu khal an um. A palh thei titu khal a um ve thotho. Ziang a va si khalle Baibal sungih ummi cafang pakhat, ttongfang pakhat te hman kanmah duhduh in hlon a theih lo ih beet a theih fawn lo (Daan. 12:32; Thup. 22:18-19). Ziangahtile Pathian thawkhummi a si (2 Tim. 3:16). Baibal kan siar dingih a thu vekin kan thlunih kan nunpi ahcun kan hlawhtling tengteng ding (Saam 119:72).

Pathian ttongkam timi hi a thuk, a kau, a sang, a famkim thluh. Leitlun minung pawlih kan fimthiamnak in theihban thluh dingmi a si lo. Minung ih kan ttulmi le kan sinak hmuahhmuah Pathian ttongkam a simi Baibal sungah famkimin kan hmu thei. Cumi pawl cu hi hmunah kan ngan tel ngawn lo ding. Zumtu kan si vekin Pathian ttongkam a simi Baibal ih famkimnak cu kan thei cio mi a si. Baibal khal kan siar ringring ko. Baibal thu kan theihmi khal a tam nasa. Kan ttulmi tiih ka hmuhmi cu Baibal hi mi sual hawlnak hrangah hmang loin kanmah le nun lamhruaitu ah hmang cio dinghi a thupibik tiah ka ruat. (Baibal thuhla thawn peh aw in http://drcjhmung.blogspot.com/2012/10/nunnak-hrangah-baibal-ca-thianghlim.html ah siar bet aw).

           

Thunetnak

A tlunih kan tarlangmi thuhla pawl hi kan zoh tikah leitlun hrang lawngih hlawhtlinnak si loin kan thlarau nun hrang tiang hlawhtlinnak a si. Hi leitlun hlawntlinak pawl cu caan rei a daih lo, an hloral sal mai ttheu. Ziangahtile hi leitlun ah reipi khal kan nung cuang lo ding. A tikcu caan kim cun kan tansan thluh sal mai ding. Sikhalsehla van le lei hloral in siat thluh hman sehla Pathian thu cu a hlo lo ding, kumkhua in a hmun ringring ding (Mat. 24:35; Mar. 13:31; Luk. 21:33). Curuangah kumkhua daih hlawhtlinnak kan co duh ahcun Baibal ca kan siar ringring a ttul ih Baibal ih zirhmi vekin nitin kan nun ah nunpi a ttul. Kan sim zo bangin hlawhtlinnak taktak cu in sersiamtu A nung Pathian parah lawng a um a si.

A siartu nan zate parah Pathian in hlawhtlinnak famkim lo pe cio hram seh! Amen.

Duhdawtnak thawn,

Rev. Dr. CJ Hrang Hmung

PCU, Manila