PAKUA TEH KHUI AH SO AN SI?

(Where are the Other Nine?)
 

Baibal Canghril: Anmah lakih pakhat pa in a dam ṭheh zo ti kha a hmuh awk tikah a kirsal ih aw ring zetin Pathian a thangṭhat. Hmakhatteah Jesuh kehram leilung ahcun a bok ih Jesuh hnenah lungawi thu a sim. Cupa cu Samaria mi pa a si. Jesuh in, “Damnak a ngantu cu mi pahra an si. Pakuat teh khui ah so an si? Ziangruangah hi ramdang mi pakhat lawng Pathian hnenih lungawinak pe dingah a rat?” a ti. (Luka 17:15-18).

Baibal siar ding: Luka 17:11-19.

          Pathian lamhruainak in kumkhat hnu kumkhat kan liam vivo ih dam le cakin kan um thei hrih. Pathian ih zaangfahnak le a kutcak in lam in hruainak parah lungawi thu sim ding lawnglawng a khat. Harsatnak, lungawinak, riahsiatnak, nomnak a phunphun thawn kan tikcu le caan kan hmang cio. Ziang a va si khalle Pathian ih lamhruainak in hi ti vekin caan tampi kan hman theinak a si ti a fiang. Tuicaan ah Baibal Cathianghlim sungih kan Bawipa Jesuh Khrih ih in zirhmi thuzirhnak tampi sungin Thuthangṭha Luka 17:11-19 hmangin thazaang la cio dingah ka lo sawm hngai.

          Luka 17:11-19 kan siar tikah Bawi Jesuh Khrih le dungthluntu pawl Galilee le Samaria ramri ah a thlennak thu kan hmu. Cuih hmun ahcun phaarnat in a nami pahra pawl thawn an tong aw. Judah mi le Samaria mi pawl hi hmunkhat ah um kel a si dah lo. Asinain hinah ih miphar pawl lakah Samaria mi pakhat a tel ve. Natnak bangrep a tuartu an si ruangah hmunkhat ih an um tlang theinak a si. Beidong vansang caan ahcun pakhat le pakhat karlakih dawnkhamnak pawl khalin a ṭhen thei ṭheu lo thu kan hmu thei. Hi zawn ahhin zapi lungrualnak a thlen tertu cuih phaarnat tuarnak hi Pathian duhnak a si lo tiah kan ti thei lo men ding.

          Miphar timi cu mipi lakih um ding an si lo ih lamhlatpi ihsin din daan a si (Puithiam. 13:45-46; Mipum 5:2). Ziangtluk hlat ah ding ding ti cu a um lona’n uktu bawi pakhat in thusuahmi ahcun mina pakhat hi mi dam pakhat thawn a malbik pi 150 tluk hlat ah a um a ṭul. Himi thu kan zoh tikah miphar pawl hi zohman ih ziang siar lomi pawl an si ti a fiang.

          Hinah hin miphar pahra pawl hi damnak ngah duh ruangah Jesuh hnen an pan ti kan hmu. Asinain Jesuh ih mangbangza thil tuahmi ruangih damnak an co tikah Samaria mi pakhat lawng a ra kirsal ih lungawi thu a sim tiah kan hmu.

          Kumpi kumkhat sungah Pathian in in kilveng, in umpi, lam in hruai zo, cumi parah ziangtluk na lungawi. Lungawi thu na sim zo maw? Paul cun, “Cat loin nan lungawi uh, thlacam ringring uh. Nan parih ziangvek a thlen khal le nan lungawi uh. Khrih Jesuh thawn a pehzom aw mi nan nunnak ah cubangtuk ih nung dingah Pathian in a duh a si,” a ti (1 Thess. 5:16-18).

          Hinah miphar pakua pawl ziangruangah Jesuh hnen an pan kirsal lo timi thu malte kan ruat hnik pei. Cabu pakhat sungih ka siar dahmi thu ka lo hlawm ve hnik ding.

          Pakhatnak pa cu Pathian a thei lo. Midang in na dam ding ra aw ti ruangih ra menmi a si. A dam tik khalah Pathian thei lo a si ruangah Jesuh hnen a rat lonak a si. Pathian hnen rat ding khal a thei cuang lo. A nauhak lai ihsin Pathian thu zirh ngah lomi a si.

          Pahnihnak pa cu damnak a ngah sal tikah mipi lakah a tlangleng theisal ih a lungawi tukah puai tumpi tuahin rualpi pawl thawn caan a hman ruangah damnak petu Jesuh hnenah a ra kirsal nawn lo.

          Pathumnak pa cu miphar a can hlanah sumdawng milian a si. Hnaṭuan tampi a nei. A dam sal tikah hnaṭuan ding tampi hmabak a neihmi pawl ṭuan in leitlun lennak le hlawnthil hawl in a caan a cem ih Jesuh hnenah a kirsal nawn lo.

          Palinak pa cu mizangzal a si. A si ngai, ka dam zo ual. Thaisun ka feh leh pei, tu cu a dai deuh lai aw, ruah a sur aw tiah phuahlam a phunphun hawl in caan a cem ih Jesuh hnenah a kir nawn lo.

          Panganak pa cun hiti ih ka damnak hi keimai’ vanṭhatnak a si. Natnak timi cu amahte’n a damsal ṭheumi a si ko. Zohnen khalah lungawi thu sim a ṭul lo. Keimai’ hrangah caanṭha ka ngahsal ruangah ka dam a si ko. Ka damsal khal hi a tikcu kimin ka dam sal a si ko a ti ih a kir ve nawn lo.

          Paruknak pa cun dampekte ka si lai. Ka thazaang a mal tuk hrih. Lungawi thusimnak ding hmun hi a hla tuk aw. Ka thazang a khat deuh tikah ka tong pang asile lungawi thu ka sim leh men ding tiah daithlang in a um ruangah Jesuh hnen ah a kir sal nawn lo.

          Pasarihnak pa cun ka damzo pam sisi. Cupa hnenah fehsal a ṭul nawn lo. Ka feh sal pang le hlan ih ka natnak in mang ter sal. Ka ning khal a zak pang ding. Thei lovek ih um men a ṭha ko tiah a ruat ruangah Jesuh hnen a kir sal nawn lo.

          Pariatnak pa cun damnak a ngahtu cu kan zaten pahra kan si. Keimah lawng va kir sal ih lungawi thu sim ding cu ziangtin a cang thei ding? Kan zate’n kan feh tlang thei le lawng a ṭha ding sisi. Keimah lawng ka feh le midang nih ziangtin in ruat ding? Curuangah feh lo mai ning, a tiih Jesuh hnen kir nawn lo in a um.

          Pakuanak pa cu nom huahhi ih um pawl a si. Ziang thu khalah thupizet ih ruatmi a nei dah lo. Zo hnen khalah lungawi thu a sim dah lo vekin lungawi thusim ding hi a thinlung sungah a um lo lawlaw. Jesuh hnen ah feh kir sal ṭul ti’n khal a ruat lo.

          Himi pakua pawl ih ruahnak pawl hi “Lungawi thusim ding dawnkhamtu Satan ih palai pawl” an si ti cu kan fiang cio ko ding ka zum. Tusun ah kan thinlung sungah himi pakua pawl bang lungput kan nei pang maw? Nasazet in ruah ding a tlakmi a si. A liamzomi kum sung tampi sung in hruaitu Pathian hnenah lungawi thu sim loin a um ngamtu kan um maw? Jesuh cun damnak a ngahmi pakua an si lo maw? ti in a hlam sal timi kha kan hngilh lo pei.   

          Curuangah duhdawtmi u le nau pawl, a ra thleng lai dingmi kan tikcu caan sungah:

1 Nu le pa hnen lungawi thusim ding kan neihmi pawl parah lungawi thusim ding.

          Nu le pa ih duhdawtnak hi kan hngilh ṭheu. Nu le pa parah kan hngauhsan caan tampi a um ti thei in lungawi thu sim ding a ṭul.

          Shakespere drama sungah siangpahrang Lear cun thinna zetin: “Nu le pa ih duhdawtnak a thei lomi fapa, fanu pakhat kan nei asile rulsia pawl ih tur hnak in a na sawn” a ti.

2. Rualpi pawl hnen lungawi thusim ding kan neihmi pawl parah lungawi thusim ding.

          Kumpi kumkhat kan fehnak ah rualpi tampi ih ṭanpinak tampi a um timi hi kan mang sal pei. In ṭanpimi parah lungawi thu sim ding a si na’n sim loin caan kan liam pang maw? Cubang pawl hi atu ah simsal sehla a ṭha a si. A ṭha na ti ve lo maw?

3. Pathian hnen lungawi thusim ding kan neihmi pawl parah lungawi thusim ding.

          Tuih caan tiang “nunnak” kan neihmi hi a sunglawizetmi a si. Mi tampi in thlanmual in liamsan rero ko na’n tutiang kan nung hrih hi Pathian ih laksawng tumpi kan co hrih a si cu! Cuihtlunah Pathian in thli, tleunak, umnak hmun pawl a lak in in pek. In thei, ei thei in kan um. Kan cangvai thei. Kan kutke a him. Ziang hmuahhmuah hi famkimzet in in tuahmi vekin kan co hrih. Lungawi thu sim ding hlir a si ko lo maw?

          Pathian hnen ah kan duhmi kan dil. In pek tikah lungawi thu sim ding kan hngilh ṭheu. Thil dang kan tuah thei lo hmanah “Ka lungawi” timi ṭongkam te tal Pathian hnenah kan sim kir thei lo maw? Rawl ei hlan ah thlacam in lungawi thu kan sim nan rawl ei ṭheh ah lungawi thu sim ding kan hngilh ṭheu. Kan tuah dah lo. Cubang thu pawl teh kan ruat dah maw?

          Pathian ih ṭhatnak hmuahhmuah ruat sal in lungawi thu sim cio uhsi. Saam cangantu cun, “Maw ka nunnak, Bawipa cu thangṭhat awla, a ṭhatnak hmuahhmuah hngilh hlah aw. Amah in ka sualnak hmuahhmuah i ngaithiam ih, ka natnak hmuahhmuah i dam ter a si. A thukmi thlaan ihsin i suah ih, duhdawtnak le lainatnak thawn i thluasuah a si. Ka nunnak cu thilṭha in a khah ter ih, Muvanlai bangin cak le no in ka um a si,” tiah Pathian a thangṭhat a si (Saam 103:2-5).  Miphar pakua pawl bang si loin Samaria mi vekin Pathian hnenah lungawi thusim hna a thiamtu si cio dingah Pathian in thluasuah in pe cio hram seh.

A siartu nan zate’n Pathian in thluasuah tampi’n lo pe cio hramseh! Amen.

Duhdawtnak le duhsaknak thawn,

Rev. CJ Hrang Hmung
 

          (Manna Magazine, Vol. 1, No. 3, March 2008)