CASIAR KAN ZAANGZEL TUK MAW?

Casiar kan zaangzel tuk maw?

(Dr. S. Parkes Cadman ih ca siar daan)

Laimi pawl hi casiar zaangzel pawl kan si tiah mi tampi in an sim qheumi ka thei. Cumi lakah kannih Falam mi hi casiar zaangzel sinsin pawl kan si hmang. Kawl qongqhim ah “Cabu calai minung ih rualpi, fimthiamnak ca sungah a um” (Sar-oke sarpay luh meikswe, Alingmar sar hma shih) an timi hi a dik zet. Casiar paihzet pawl cu an casiarmi ruangah fimnak tampi an ngah. Cuih fimthiamnak an ngahmi cu a takin an hmang ih qhansonak an ngah. Mi hminthang zetzet ah an cang. Kannih Laimi pawl hi casiar kan zaangzel, casuakmi khal lei kan paih lo, a siar sinsin cu simrel ding a um nawn lo. Curuangah midang kan unau Laimi pawl van an ban thlangnan kannih cu mi dungah kan um ringring lai.

         

Casiar paih zet le ca a duhzettu mi tampi cu um lak men ding hi an siang dah hrimhrim lo. Caan an neih sun te ah ca siar ngah ding hi a thupizet ah an ruat. Culawng si loin ca siar ah an di a riam men dah lo. An siarmi cabu sungin an nuntu khawsaknak le qhanso hlawhtlinnak hrangih a qulmi pawl lak hna an thiam. Cuti cun mi qhangsozet le hminthangzet ah an cang. An nu le pa pawl hi farahzet an va si hman ah cabu an siarmi in an nunnak hrangah an qhathnempi. An sinak le an dinhmun khal a sangbik hmun tiang a thleng theitu mi tampi an um.

         

Cubangtuk mi tampi sungah Dr. S. Parkes Cadman timi pa ih thuhla cu tahqhimnak pektlak a si ti’n ka ruat. Kan Laimi pawl hrangah Dr. Cadman ih nun kha tahqhimnak ah lakin kan zoh tlang hnik pei! Kan zir ngahmi ziangmaw zat tal a um ko ding tiah ruahnak ka nei.

         

Dr. Cadman hi veikhat lai ah American ramah hminthangzet pastor pakhat a rak si. Radio ihsin thu tampi a sim, a zirh. A thusimmi pawl cu leitlunmi tampi in an rak ngai qheu. A thusimmi hi mipi in ngai an duh zet. Theih an duh zet cuang, ti a si.

         

Cuih Dr. Cadman hi Old Park timi lung meihol (coal) suaknak khuate pakhat ih suakmi a si. An farah tuk ruangah Cadman cu kum 11 a kim tikah lung meihol khur sungah hna a quan qul ve. Lung meihol khur sungih lei kua sungah an laihsuak ngahmi lung meihol pawl kha leengte thawn a phur qheu. Nikhat ah nazi 8 sung hna a quan qheu. Kum 10 lenglo lei kua sung ih hna a quan hnu ah cuih lei kua sung ihsin luatnak a ngah. Asile ziangti’n luatnak a ngah thei a si pei?

         

Hnaquan harsazet a quannak hmun ihsin zalennak le luatnak a ngah daan cu hitin a si: Cuti ih hnaquan harsazet a quannak hmun ihsin a luat theinak cu cabu ruangah a si. Ca a siarnak ihsin a laksuak ngahmi fimthiamnak ruangah a luat a si kan ti le a palh hrimhrim lo ding. Leilung tang leikua sung ih hna a quan lai ah a zaalte sungah cabu pakhat tal cu a keng ringring.

         

A hnaquanpi midang pawl ta lung meihol an thlak rero lai ah, a leengte parih thil phurmi pawl thlak dingin hngak hmaisa a qul. Culai fangah minute hnih khat te sung caan a ngah qheu. Cuih caan a ngah sunte ah a zaal sungih cabu a suah lohli ih meitleu hnuai ah ca a siar lohli. A siar ngah thei zatzat a siar qheu. A leeng parih thil an thlak qheh cun a siar mi cabu te kha a zaal sung a than sal. Cule a leengpar ah lung meihlo phur sal dingin a feh lala, cun caan a ngah sunte minute hnihkhat te sungah ca a siar lala. Cutin caan a ngah pohpoh ah ziangtluk caan a tawi, a mal khal le ca a siar thei tawkin taimazetin a siar ringring.

         

Lung meihol laihnak ih hna a quan kum 10 sungah cuti’n caan a ngah sun tete ah a um men dah lo. Ca a siar ringring. A hnaquan ding a qheh ih inn a tlun phah in kiangkap rualpi hnen ihsin a ngah theimi cabu pawl kha a sang qheu ih duhzet in a siar vivo. Curuangah amai’ kum 20 a kim tikah lenglam cabu phunkim uk 2000 lai a siar qheh man. Tlawngta pawl tlawng ih an zir mi cabu pawl khal a siar qheh ih a thiam thluh thei. Cuticun phunsang tlawng kai thei dingin scholarship a ngah. Cuih hnu ahcun fimthiamnak hawl phah, zir phah in a um. A nuntu khawsak khal a qhangso vivo. Scholarship ngah ti nana na cu tluangte’n ca a zir thei. A nauhak lai ah tlawng qhate’n a kai ngah lona'n nasazet in ca a rak siar tuk ruangah mifim hminthang pakhat ah a hung cangta. Thusim le thuzirh thiam zetmi pastor hminthang pakhat ah a rak cangta pan lo maw. Hitivek casiar paih le nunnak hrangih a lak hna thiamtu Laimi casiar paih kan um pei maw ti hi vei tampi ka ruat qheu.

         

Dr. Cadman hi mifim hminthang a si hnu khalah casiar a cawl cuang lo. A hminthangbik laifang caan ih nitin a tuahkel pawl kan zoh asile ziangtluk in mi taimak a si ti kan hmu thei. Zing nazi 7:00 ah a tho. Cakuat ding 20-30 hrawng kha qongmi pawl aw khumih ngai thei salmi cet (Dictaphone) sungah aw a khum. A ngan kelmi thuthang ca hrangah cafang 1500 hrawng a ummi cahram pakhat a ngan. Thusim ding (sermon) pakhat a timtuah (lole) a ngan rero lai mi cabu hrangah siar qulmi pawl a siar sal, rem qulmi pawl a rem sal. Cuqheh le Pathian hnaquanpi pawl thawn tongkhawm aw in thurel tlangnak a nei qheu. Cuih hnu ah thurelkhawm (meeting) sawmnak a um asile a va telpi ve. Inn a thlensal tikah a siar ngah hrih lomi cabu pakhat a siar. Cuqheh hnu cun nikhat hrangah tawk a tiih a cawl. Zaan a ihthat caan cu zinglam nazi 2:00 ah a si ringring.

         

Kannih Falam mi pawl hi ca siar kan paih lo vekin cabu suak khal a mal tikah kan zaangzelnak a lang tuk lo vek a bang. Asinain mi kan bang thei dah lo ti cu el theih lomi a si. Curuangah a suak sun cabu pawl Kawlca, mirang ca le Laica phunkim ih ngah theimi pawl zaangzel loin siar kan qul. Kan calai thu ih kan buai rero mi khal ca kan siar tam le kan thei deuhdeuh dingih a qhadeuh mi ziang a si ti kan thei ngah thei ding.

         

Cutikah buai rero nawn loin cangan daan fumfe khal kan nei dingih qhanso kan pan vivo ding. Phun le hnam ah kan buai khal a reh thei deuh ding. Cuticun kan nun ah danglamnak kan nei tengteng ding. Qhanso kan pan vivo thei ding. Kan hlawhtling vivo ding. Ram le miphun qhansonak hrangah duhsaknak tumpi thawn...

Duhdawtnak thawn,

Rev. CJ Hrang Hmung

Toungphila/February/2006

(Thuphurtu Quarterly Journal,

Aug-Nov., 2006, Qum 1, Vei 1)