PATHIAN IH RUAHNAK

Baibal Caanghril:

          “Bawipa in ‘Ka ruahnak cu nan ruahnak bangtuk a si lo. Ka lamzin le nanlamzin cu an dang aw a si. Van tla khi leitlung hnakih a saang bangtuk in, ka ruahnak le ka lamzin cu nan ruahnak le nan lamzin hnakin a saang sawn a si’” (Isaiah 55:8-9).

Baibal Siarbet: Seemtirnak 41; 45:5-8; Tirh. 16:5-10.

 

          Zumtu kan siih a nung Pathian a biatu hlir kan si. Pathian kan biak tikah thinlung thukṭhumnak um loin zumfeknak thawn biak ding hi kan ṭulzetmi a si. Nitin kan nunnak hi kanmahte’n tuah theimi zianghman kan nei lo. Curuangah a nung Pathian kut sungah pumhlum in kan ap aw ringring a ṭul. Cutin zumfeknak thawn a ap ngamtu pawl cu Pathian khalin lamzin dik ah a hmuh ringring a si. Vei tampi ah kan ruahmi le kan tumtahmi pawl kan hlawhtlin lo caan tampi a um. Asinain zumtu diktak cun kanmai’ ruahnak hnakin Pathian in ka hrangah a ṭha sawnmi ruahnak a nei ko ti hi kan thei thiam. Cuih Pathian ih ruahnak cun kan ruahban lomi tiang A tumtahmi vekin a hmang ṭheu a si, timi tiang zumfeknak kan neih ding a thupi ngaingai.

          Nitin kan nuntu khawsaknak hrangah a phunphun in khua kan khaang cio. Qhansonak hrangah khuakhaang loin um a theih lo. Sikhalsehla minung ih khua khaangmi parah Pathian ih lungkimpinak a thupizet. Curuangah Baibal ih simmi “Minung in khua cu kan khaang ko ding. Asinain a cemnak ih thuneitu cu Pathian a si” (Thuf. 16:1) hi cinken ringring ding a ṭul ngaingai. Minung cun kan hmailam dong khat fang lawng kan hmu ban. Sikhalsehla Pathian cun kan nunnak pumhlum a zate’n a hmu thluh ih Amai’ duhnak le ruahnak bangin lam in hruai ringring a si. Minung cun kanmah duhnak hi thupi ah kan ret ih kan nunpi duh. Asinain Pathian cun amai remruat ciami lamah in fehpi ringring a si. Himi Pathian ih ruahnak timi thu thawn peh aw in Baibal ih simmi thuhla tampi sungin Thukham hlun le Thukam thar sungih pakhat veve hmangin thazaang lak cio dingah ka lo sawm duh.

1. Josef nun hmangin in zirhmi (Seem. 45:5-8).

          Jakob fapa Josef ih thu hi kan theizetmi a si. A thuanthu um daan cu kan thei thluh cio ko. Curuangah a tawinak in ka tarlang vivo ding. Josef hi a pa Jacob ih duhzetmi fapa a si (Seem. 37:3-11). Curuangah a ule pawl in an hua zet. Mang a manmi pahnih thu ruangah a ule pawl in an hua sinsin. A tawinak in kan sim asile a ule pawl in Josef kha Midian miphun pawl hnenah an zuar. Cuticun Josef cu Izipt ram ah an fehpi ih sal ah an zuar. Izipt ram ah harsatnak a phunphun a tuar. A si lomi thuphan tiang sual an puh. Thawng a tlak. Asinain a netnak ah Faro siangpahrang ih mang a letsak ih a netnak ah Faro siangpahrang kuttang ih uktu sangbik dinhmun ah a thleng (Seem. 41). Cuticun Izipt ram ih paṭhat kum sarih sungah siseh, paam caan kum sarih sung hmuahhmuah ah eiin harsa lo dingin tawlreltu thuneitu bik ah a cang.

          Culaifangah Kanaan ram khalah paam a tlung ve ruangah eiin ding nei loin an um. Curuangah Josef ih ule pawl cu eiin ngah theinak dingah Izipt ram ah an thleng. Josef ih mang a man dahmi vekin a ule pawlin Josef hmaiah an kuun ngaingai. A netnak ah Izipt ram uktu sangbik a pahnihnak hi an zuarmi an naupa Josef a si ti an thei tikah an ṭih ih an thin khal a phangzet. Sikhalsehla Josef ih a ṭongmi te hi hmual a neizet ih a thinlung ziangtluk in a ṭha ti khal kan hmu thei. Josef ih ṭongmi, “Izipt ram ih nan rak zuarmi nan nau Josef kha ka si. Asinain hi ramih in zuar ruangah nan riahsia in mawhthluk aw rero hlah uh. Mi nunnak run dingah hitawk ih i thlentertu ngaingai cu Pathian a si. Tuih kum hi hi ram sungah paam kum a kum hnihnak lawng a si lai. Paam kum kum nga a um hrih lai ding a siih cuih sungah leileh le rawlkhawm ti khal a um lo ding. Nan tesinfa tiang an nun theinak dingah nan hlanah Pathian in i thlenter a si. Mi tampi ka run theinak ding le nanmah tla nan nunnak dingah thlahmi ka si. Curuangah hitawk ram i thlentertu ngaingai cu nannih nan si lo; Pathian a si. Pathian in, Faro hrangah a pa vekah i tuah ih a ramsung hmuahhmuah hi ka ṭuanvo a siih Izipt ram hmuahhmuah uktu ka si” (Seem. 45:5-8) timi hi a thupi zetmi thudik a si.

          Curuangah Pathian ih ruahnak cu a phundangzet tihi a fiang ter nasa. Josef hrangah harnak a phunphun tongin um hman sehla mi tampi run theinak dingah Pathian ih lamzin a siarsak cia mi pawl a theifiang ih hmailam ah dingte in a feh vivo. Cutin a netnak ah Pathian ih ruahnak a famkimzia kan hmu thei a si. Kannih khal harsatnak tampi kan tong ko ding nain cuih harsatnak phen ih Pathian huham cahnak le khawkhannak a ummi hmu thiam ding kan ṭul ngaingai a si.

2. Paul le Silas tei’ nun hmangin in zirhmi (Tirh. 16:5-10).

          Tirhthlah 16 sung kan siar tikah Paul le Silas te pahnih “Thuthangṭha phuang ih khualtlawn a veihnihnak” (the Second Missionary Journey) thu kan hmu. Paul le Silas te pahnih cu Asia ram sungih thuthangṭha sim dingah Thlarau Thianghlim in a on lo ruangah Frizia le Kalatia ram sungah khual an tlawng. Misia ramri an thleng ih Bithinia ramsung luh an tum. Feh ding an ruah cia nak hmun le ram ah dungsip loin an feh ringring ṭheu. Asinain Thlarau Thianghlim in a on lo. Curuangah Paul le Silas te pahnih cu Misia ram cu an lan ih Thlarau Thianghlimih hruainak vekin Troas khua ah an feh. Cuih khua ahcun Paul in langnak a hmu. Cuticun Thlarau Thianghlim fialnak vekin Masidonia khua ah an feh. Asia ram sungah Pathian thuthangṭha phuang vivo ding hi a ruahmi a si. Sikhalsehla Pathian in Europe ram lam ah Pathian thu phuang dingah a fial sawn a si. Cuticun long to in tipi an kaan hnu ah Filipi khua ah an thleng.

          Filipi khua ah Rundamnak thu an sim, an phuang rero laifangah miburpi in lungto thawn an deng, uktu pawlin an kai ih nasazetin an vuak. A netnak ah Filipi thawnginn sungah an khum. Hi thu hi kan zoh tikah Paul ih feh duhnak cu Asia ram sungih um Bithinia ram a si. Sikhalsehla Thlarau Thianghlim in a on lo ruangah Filipi khua ah an feh. Cuih khua ahcun lungto dennak, vuaknak, thawngthlaknak pawl an tong. Thuthangṭha phuan rero mi khal an cawl ṭul ta. Hmailam ah ziang a cang ding ti a fiang nawn lo. “Ziangruangah hitin thil a cang thei” tiah thusuh ding a um ko ding. Asinain Paul cu a beidong cuang lo. Pathian hnenah thu a sut cuang lo. Pathian a zumfek thotho. Paul cu minung a si vekin a hmailam hrangah a hmu ban lo. Curuangah ziangkim Pathian kutsungah a ap ih thlangam in a um.Pathian cun hmailam kum tampi hrangah a rak tawlrel cia a si cu! Ziangtin Pathian in a rak tawlrel cia si pei?

          Kawhhran thuanthu (Church History) kan zoh tikah Paul a thihnu kum 700-800 hrawngah Paul ih dinmi kawhhran pawl hi pakhat hnu pakhat siatsuahnak an tong. Biaknak ral donak (Crusade) a um ih Paul ih dinmi kawhhran umnak khua pawl cu Turkey ram ah a cang. Asia ram tampi cu Muslim biaknak kuttang ah a thleng thluh. Himi kan zoh tikah Pathian in a thuthangṭha thunung hi Asia ram ah hloral men ding le siatsuah thluh leh a si ding timi hi a hmu cia. Curuangah Paul le Silas in Asia ram sungih thuthangṭha sim ding kha a on sak loih Europe ram ah a fehpi sawn a si. Europe ram ah Pathian rundamnak mei a alh sal vivo ih cuihsin leitlun khuaza ramkip ah a karhzai sal a si cu. Paul le Silas in Filipi thawnginn sung an um laiah kawhhran thuanthu ah a thupibikmi thuanthu kan ngan tiah an ruat ban dah lo men ding. Cuih an nganmi thuanthu ruangah Asia ram sungih kawhhran pawl siatsuah thluh in a um hmanah Europe ram ah Pathian thuthangṭha cu meisa bangin a alh vivo sal. Mi tampi ih nunram ah hram a hnget vivo ih tuini nang le kei khal a nung Pathian zumtu ah kan can theinak a si. Pathian ih ruahnak cu minung ih ruahnak hnakin a saang sawn ringring a si, ti hi a fiang sinsin.

Thunetnak:

          Kan ruahmi vekin thil a cang lo tikah beidong lohli men ding kan si lo. Pathian cu a netnak tiang a hmu thluhtu a si, ti hi hngilh hlah uhsi. Kan ruahmi a famkim lo ruangih kan beidong khal le ka hrangah Pathian ih ruahnak ṭhabik a um ko, timi hi thei ringring uhsi. Kan ruahmi vekin thil a cang lo tikah Pathian in ruahcia mi a nei ko, tiah kan cohlang thei maw? Josef le Paul tei’ an ruahnak vek a si lomi harsatnak tongin an um caan kha mang sal uhsi. An ruahmi vekin zianghmang a cangsuak lo nain an thlennak hmunah an biakmi Pathian rinsan in zumfeknak thawn hman an nor vivo a si. Kan theih ban lomi Pathian ih khawkhan lamhruainak le ziangkim hi Pathian ih ruahnak vekin a famkim vivo sawn a si, timi hi zumfek cio uhsi. Kan tuar lai ahcun a harzet ko nain Pathian in kan hrangih a ṭhami in ret sak ringring ko. Piter cun, “Pathian duhnak nan theih ruangah nan tuar ṭul lomi harsatnak nan tuar a si ahcun Pathian in thluasuah a lo pe ding” (1 Pit. 2:19) a ti. Pathian ih ruahnak le lamzincu minung ih ruahnak le lamzin thawn a bang aw lo. Curuangah Pathian tumtahnak bangtuk in harsatnak a tuartu pawl cun thil ṭha an tuahnak ruangah Pathian hnenah an ziangzongza hlan aw ṭheh hai she; Pathian cu anmah Siamtu a siih a thukam a pelh dah lo (1 Pit. 4:19).

Duhdawtnak le duhsaknak thawn,

Rev. CJ Hrang Hmung, DMin., PhD (Dev. Adm student)

PCU, Manila, Philippines.

16/11/2013|11:52pm.