Baibal Caanghril:
“Hi zirh awknak hi Khristian kan unau
pawl na sim a si ahcun Khrih Jesuh riantu ṭha na
si ding. Nangmah khal na thlun rero zomi a dikmi thuzirhnak le zumnak ṭongkam ihsin thlarau lamah na cawm aw ding” (1 Timote
4:6).
Baibal Siarbetding: 1 Timote
4:1-16.
Zumtu
pawl cu Jesuh Khrih in amah riantu dingah kawhmi kan si. A hleice in Jesuh
Khrih ih riantu ṭha si
ding hi a thupi ngaingai. Timote cakuat pakhatnak kan siar tikah Paul in Timote
hnenah Jesuh Khrih ih riantu ṭha si thei dingin forhfialnak a neihmipawl kan hmu thei. Paul le Timote
tei’ san laiah zirhnak dik lo tampi a um ruangah cumi pawl khal ralrin thiam
thei dingah nasa zetin a forhfial hngai. Zumtu kan zate hnen khalah hi thu
hmangin tuni tiang in forh hrih a si.
Khristian
Pitlinnak a siatsuah termi zirhnak dik lo.
Ziangruangah zirhnak dik lo thu le a
dik lo thuzirhtu pawl rat ter kan duh lo? “Zirhnak dik lo” timi cu “Baibal
thawn a kalh awmi zirhnak a si” ruangah Khristian Nun khal a siatsuah thei.
Cutikah Khristian pitlinnak khal a vaivuan theiih satan kut sungah an tla ṭheu. Timote cakuat sungih a dik lomi zirhnak cu “Gnostic” zirhnak a hramthawhnak ih
zirhnak pungsan an si. Cuih zirhnak dik lo ruangah zumtu Kawhhran pawl
cu Jesuh Khrih ih fialmi hnaṭuan hi ṭuan ding an tum/paih nawn lo. An zumnak khal an
thlahthlam vivo.
Curuangah Paul in, “Caan neta lam
ahcun mihrek in Khristian thurin hi an taan ding; bumtu thlarau an zum dingih
khuasia ih zirhnak an thlun ding, tiah fiangtein Thlarau in a sim. Cubangtuk zirhnak
cu thuphan per mibum thiam pawlin an zai ter. An sia ṭha thleidannak
thinlung cu thirling ih holh kangmi bangin a thimi a si,” (1 Tim.
4:1,2) tiah nasazet in ralrinnak a pek hngai.
A dik lomi thuzirhtu pawlin an
tlaksammi palhnak phun (3) an nei.
(a) Zumnak
taansantu an si. Kawhhran sungih zirhtu hrekkhat cu zirhtu dik lo an can tikah
zumnak an nei nawn lo. An nun ah Pathian thu um nawn loin a dang thu pawl an
zum ih an zirh. Misual kan siih in tlen theitu cu daan thlunnak lawngin a si,
an ti. An nun ah Khrih ih rundamnak thudik a um nawn lo (Rom 10:9-10; 1 Kor.
15:3-4; 1 Pit. 2:24; Joh. 3:16-18).
(b) Thuphan
per mibum hmangmi thlarau sia an pom. Leitlun tisa duhnak a thluntu pawlih tuah
vekin an tuah (2 Kor. 11:13-15; 2 Tim. 4:3-4; Tit. 1:10-11).
(c) Khuasia,
khuavang thawn pehpar mi zirhnak pawl malte te’n an pom vivo ih Jesuh Khrih ih
thudik cu an nunah a um nawn lo (Luk. 12:54-56; Rom 16:17-18; Kol. 2:8).
Cuih “Gnostic zirhnak” ruangah Efesa
Kawhhran sungah nupa ṭhit awknak tuah hlah uh,
rawl hrekkhat (sa le ngasa pawl) ei tla a ṭha
lo, an ti (1 Tim. 4:3). Innsang nei loin mah te um uhla Pathian thawn nai zetah
nan um ding tiah an zirh. Thlarau lawng hi a thupi ruangah leitlun taksa cu a
borhhlawh ruangah hrial dingmi a si. “Lei taksa cu thupitnak zianghman a nei
lo. Curuangah ziangbangin kan nung khal le a poi lo, kan thlarau hrangah
zianghman a siatsuah thei lo”, tiah minung lam duhzawngin zirhnak an nei.
Curuangah Paul in, “Pathian ih a tuahmi
hmuahhmuah cu an ṭha ṭheh;
zianghman hnon ding an um lo. Sikhalsehla ziang hmuahhmuah cu lungawi thlacamnak
thawn cosaan ding a si; ziangahtile Pathian ih thu
le thlacamnak in a thiangah a can ter”, tiah a letsalmi kan hmu thei (1 Tim. 4:4-5;
cf. Mat. 6:31-33; 1 Kor. 8:8; 10:25-27).
Jesuh Khrih ih
Riantu ṭha
Jesuh Khrih ih riantu ṭha a can theinak dingah Paul in Timote hnenah
thuzirhnak a nei hngai. Cupawl cu zumnak thu le Khristian nuncan ziaza zirhmi
thu pawl tla an si (cf. 1 Pit. 1:12-15; 3:1-3). Cuih thu pahnih hi zumtu kan
zate ih nunpi dingah a thupi zetmi a si. Baibal ih zirhmi zumnak thu pawl thei thluhin
midang pawlih in sut tikah simfiang thei ding hi a thupi ngaingai. Khristian
nun zirhmi thu pawl khal Baibal sungah famkim zetin a um thluh. Cumi cu
theihfel in nunpi ding a ṭul. Baibal thawn a mil
aw lomi le Baibal sungah a tel lomi zirhnak pawl cu Khristian zirhnak dik an si
lo.
Timote cu a nauhak te lai ihsin a pi
le a nu te’i zirhnak ruangah Baibal thu zumnak ah a hram a hngetkhoh zet. Cuih
hnu ah caan reipi sung Pathian thuhla a zir bet rero. Cubangin Pathian hna a ṭuantu cun nitin Baibal siar ding, zir ding a ṭul. Cutin kan siar, kan zir rero tikah kan thei thluh
cawk lo ding. Sikhalsehla zianghman zir lo, siar lo ih kan um hnak cun kan
zumnak nun ah ṭhathnemnak tampi in pe ding. A
zatein ka thei thluh zo tiah ruah aw ding cu a si lo (2 Tim. 2:15; 3:5, 15-16;
1 Pit. 2:2-3).
Riantu ṭha
cun Pathian thu (ṭongkam) hi a sun a zaan in a
zir rero ding a ṭul. Theifiang thei dingah thlacamnak
thawn simfiangnak cabu tampi khal zoh phah ding a ṭul
a si. Cutikah mi in ziangvek thuhla an sut khalle a simfiang thei ding. Baibal
caang simfiangmi vekin a sim thei ding. Leitlun fimnak thawn rawi in simfiang
ding a si lo. Mi tampi cun Pathian thu thawn pehtlaihnak zianghman a nei
lomi pawl simrel tlak lo thuanthu menmen pawl hmangin thu an sim ṭheu. Cupawl cu hrial dingah Paulin in forh. Cuhnakin
Pathian duhzawng ih nung dingin zirh aw ringring ding ah in sawm hngai. Jesuh Khrih
vekin thu kan zirh tikah Baibal bung le caang hmangin zirh thei ding zuam kan ṭul (1 Tim. 4: 7)
Pathian hnaṭuantu
cu zumtu pawlih zohṭhim a tlakmi dinhmun a nei
ding a thupi. Pathian thu ah a ciah aw tik lawngah midang nun a sim thei
ding. Mai’ nun sungah ah zianghman um loin midang va zirh ding ti hi a cang
thei lomi a si. Hmual khal a nei thei dah lo ding. Taksa harhdam ding hi man a
nei zetmi a si. Taksa thazaang cahnak kan nei ding hi a ṭul zet fawn. Asinain thlarau lam Pathian thu thawn
kan khat bet tikah hmual a nei sinsin. Leitlun kan nunnak hrangah le kan
hmailam nunnak hrang khal ah a thupi zetmi a si (1 Tim. 8-9). Taksa, thinlung
le Thlarau lam kilkip in ṭhanso ding hi a thupizet a
si.
Cuihtlunah Paul in, “Rethei
zet le harsa zetin hna kan ṭuan ṭheu; ziangahtile kumkhua in a nungmi Pathian parah kan ruahsannak kan bum.
Cuih Pathian cu mi hmuahhmuah Rundamtu a siih amah a zumtu pawl hrangah a si
hleice” a ti (1 Tim. 4:10). Pathian ram hrangah tiin retheih harsa tuar
dingih ap aw zomi cun cumi pawl tuar theinak dingah thazaang nei ringring a ṭul. Minung ruah daan phunphun thawn tlangleng tlang
kan si ruangah cumi pawl kan ton tikah thinsau a ṭul,
ngaithiam a ṭul, hremnak khal tuar thei a ṭul. Cucingin raal ṭhazetin
thuthangṭha phuang sinsin ding, raal ṭhazet in zirh ding, Thlarau Thianghlim bomnak
thawngin ṭuan ding a ṭul
a si.
Zohman in lo
nautat hlah hai seh.
Timote hi mino te a si konain Pastor
hnaṭuan tumpi a rak ṭuan.
Mino te a si konain upa, mino, nauhak, nu le pa pawl hnenah nitin thu a sim, a
zirh. Upa deuh mi hrekkhat cun mino ih thusimmi cu ziang an siar duh ṭheu lo. Mai’ fa tluk a simi ih zirhmi cu an cohlang
duh lo. Na no tuk hrih, na hmuhtonmi a mal tuk hrih, an ti ṭheu. Cutikah
Timote hrang ahcun a harsa ngaingai. Cumi cu Paul in a theih ruangah thu a zirh
hngai. A hrang ahcun Pathian ṭongkam Baibal siar
lo rinsan ding a nei nawn lo. Cumi cun a ṭong daan,
a umtlan ziaza, duhdawtnak le zumnak le thianhlimnak a neih mi pawl kha zumtu
dang pawlih zohṭhim tlak dinhmun ah a thleng
ter.
Zohṭhim
a tlakmi riantu ṭha (pastor) a si tikah mino a
sinak khal mi in an hmu nawn lo ih an rinsan tlak hruaitu upa pakhat a si tiah
mi in an hmu thei ding a si. Timote cu Paul ih simbangin zumnak fekzet ih nungmi
a si. A nun daan a thianghlim ih cawntlak le zohṭhimtlak mino pastor pakhat a si.
Riantu ih nitin ṭuanvo.
Zohṭhim
a tlakmi Pastor ih a nundaan cu nitin Ca Thianghlim siarnak, thlacamnak pawl
tuah ringring hi a si. 30 Minutes tluk Baibal siar ṭheh
tikah a malbik nazi pakhat sung thlacam a ṭul.
Cuih hnu ah midang pawl le sungtel zumtu pawl thawn ton awk tikah Pathian Uknak
dinding hi ka ṭuanvo a si ti theiin felzetin a
hna ṭuan ding a ṭul.
Thusim a ṭul ahcun thusim ding, thlacamsak a ṭul ahcun thlacamsak ding, nunsim a ṭul ahcun nunsim ding, ruahnak pek a ṭul ahcun ruahnak ṭha
pek ding.
Thlarau laksawng thlahthlam lo ding hi
a thupi zet. Thlarau laksawng tampi sungin ziangbik hi ka ngahmi a si tihi
thlacamnak thawn theihthiam kan ṭul. Cuih kan
ngahmi Thlarau laksawng cu ṭhangso ter dingah le
hmanthiam a ṭul ngaingai (Efe. 4:11-12; 2 Tim.
1:6).
Nitin Khristian Nun ih kan ṭhanso ding hi Pathian ih duhmi a si. Pastor le
Hruaitu upa pawl ih nun lawngah ṭhangso ding si loin
zumtu Khristian hmuahhmuah ṭhanso ding a thupi.
Cuti ih Pathian mihman dinhmun kan thlen tikah kanmai’ hminthannak ding a si lo;
Pathian sunlawinak ding hrangah a si. Kawhhran le a thuthangṭha karhzai sinsin theinak ding hrangah a si. Cumi cu
mi hmuahhmuah ih an hmuhnak dingah tikcu caan le thazaang pe in hman ding a ṭul. Jesuh Khrih
bangin zirhnak, phuannak, damternak hnatuan pawl cu kanmah le ‘talent’ kan ngah
cio mi vekin hman cio ding a thupi ngaingai.
Curuangah Pastor/hruaitu cun nitin a
nun daan ralring zet a ṭul. Kan umtlaan daan,
kan ṭong daan, kan cawlcaang daan ruangah midang
ih rilhbahnak a si ahcun Pastor/hruaitu ṭuan lo
a ṭha sawn. Midang pawlin kan nun daan in
zohthup ringring. A ṭha khal siseh, a sia khal
siseh sim le rel an duh ngaingai. Kan Pastor/hruaitu cu a siava tuk timi hi a
hruaimi mi zovek hman in kan thei duhmi a si lo. Nun daan ralrin lo ahcun
tluksiat a ol te. Kan raalpa satan cun kanmah in do thei lo tikah kan nupi, kan
faate, kan sungtel pawl sungah hna a ṭuanih in
do thei. Curuangah thlacamnak thawn ralring zetih nun ringring a ṭul.
Thunetnak
Kan kut sung ih in ap tami cu Pathian thutak
a si. Thukham pawl, zirhnak dik pawl an si. Kenneth Wuest cun na hnenah thudik
zatekom a lo ap a si, a ti. Matthew Henry khalin Pathian ih dingfelnak le
thudik le thukham pawl kilkhawi dingah a ap a si, a ti. William Barclay cun thutak,
lamzin le nunnak thuhla kilkhawi dingah Timote ihsin thokin mino zate le
hruaitu zate hnenah ap a si. Cumi cu kan nunpi ding. Cutik lawngah zumtu siseh,
zum lotu siseh midang pawl in an hmu dingih Pathian sunlawinak an hmu ding,
tiah a ti.
Baibal ih zirhmi hi thupi bik ah kan lak dingmi a si. Baibal ca siar lo a lenglam cabu
pawlih nganmi pawl cu thudik an si thluh lo. Mihrek cun anmai’ ruahnak, duh
daan le hmuh daan kha thupi tukah an ret ṭheu. Cupawl khal cu anmah le sinak
tawk ahcun a ṭha ve ko. Asinain Pathian thu
thawn tahṭhim theih a si lo. Curuangah Paul in
zumnak lamzin dik ihsin pial lonak dingah Timote hnenah le tuisun ih Pastor,
hruaitu le zumtu kan zate hnenah thu in forhnak a si. Kan zatein mah le ṭuanvo cio ṭuan cio
uhsi. Jesuh Khrih ih riantu ṭha si cio dingah kan
nunnak zatein ap aw cio uhsi.
Duhdawtnak
le duhsaknak thawn,
Rev.
CJ Hrang Hmung, DMin., PhD (Dev. Adm student)
PCU,
Manila, Philippines.
Oct
12, 2013|10:36pm
No comments:
Post a Comment