Baibal
Caanghril:
“Ziang thuhla hmanah donhar in um hlah
uh; thla nan cam tinte in nan ṭulmi cu Pathian
hnenah dil uhla lungawi aipuang tein dil uh. Cuticun minung ruah ban lomi
Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu Khrih Jesuh ah himte in a
kilkhawi ding” (Filipi 4:6-7).
“Nan donharnak hmuahhmuah cu Amah ih
hnenah ṭhum uh, ziangahtile Amah cu nan zawn a
lo ruattu a si” (1 Piter 5:7).
Paul ih san lai ah Khristian biaknak
cu thuneitu pawlin an duh lo ruangah himi san laiah Khristian va si hi cu
nunnak pek thawn a bang aw. Filipi
kawhhran khal thinlung rethei ding thil tampi a nei. Zumtu an thok pek a si
ruangah ṭihphan ding tampi a um. Hremnak a
phunphun a um ruangah mi tampi cu donhar in an bei a dong ngaingai. Zirhnak dik
lo a phunphun khal a suak. Nunnak a siatsuah theimi tampi a um. Paul le a
rualpi pawl khal thawng an tlak. Hivek caan laiah Paul in, ziang thuhla hmanah
donhar in um hlah uh; thla nan cam tinte in nan ṭulmi
cu Pathian hnenah dil uhla lungawi aipuang tein dil uh, tiah a forh hngai. Nitin
kan nuntu khawsaknak hrangah thu a phunphun ruat in kan donhar ṭheu ko ding. Saam cangantu cun, “Harsatnak le
donharnak in ka khat; asinain na thukham in lungawinak i pek” (Saam 110:143) a
ti. Kan ṭulmi pawl cu Pathian in pe dingah in tiamkam
cia mi lawngte an si thluh. Thufim ngantu khalin, “Donharnak in na lungawinak a
dawi hlo ding; Asinain zaangfahnak ṭongkam in
thazaang a lo pe ding” (Thuf. 12:25) a ti ve.
Pathian hnenah kan donharnak zate ṭhum ta in thla kan cam tik lawngah remdaihnak le
hnangamnak kan ngah thei a si. M. R. Vincent in “Zumtu pawl ih thlacamnak cu remdaihnak
le hnangamnak a si” a ti. “Remdaihnak dik” kan ngah duh ahcun “Thlacam nun”
neih ding a thupi ngaingai. Curuangah Paul in donhar loin thla nan cam ringring
le minung ruah ban lomi Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu
Khrih Jesuh ah himte in a kilkhawi ding, a ti. Donhar ding thuhla tampi a um ko
ding. Asinain cumi pawl lansuah theinak dingah ziangkim ah lungawi thusimnak
neih ding a thupi. Thlacam hi zumtu nun ah a thupibikmi a si. Zumtu ih kan nunmuril
cu thlacamnak a si. Baibal siarnak thawn ceem in nitin thazang thar kan lak
ringring ding a ṭul ngaingai.
1. Thinlung
taktak thawn thlacam ding.
Thla kan cam tikah kan thinlung zatein
Pathian hnenah pekin thlacam ding a ṭul. Nan ṭulmi cu Pathian hnenah dil uhla lungawi aipuang tein
dil uh, a ti ruangah thinlung thukṭhunnak nei
loin thungaithlak ih thlacam hi a thupi ngaingai. Pathian cu ziangkim tithei a
si vekin kan kan ṭulmi a tum, a te ti loin
thinlung tak thawn kan sinak zatein hlan aw in kan dil ṭul
a si. Hanah khal a sinak zaten mithhli thawn thla a cam (1 Sam. 1:15). Nu le pa
hnenah kan ṭulmi zatein thup lo le sup loin kan
dil tikah kan nu le pa in faate pawlih ṭulmi cu
an cang theibik in tuahsak a si ṭheu. A hleice
in nauhak cun a thinlung sungih a ummi zatein a nu le pa hnenah a dil ṭheu. Cubangtuk in kan sinak zatein Pathian hnenah
thlacamnak in kan phuan dingmi a si. Curuangah Paul in Filipi kawhhran hnenah
nan donharnak le nan ṭihphannak hmuahhmuah kha
Pathian hnenah thlacamnak in dil uh. Daihnak le hnangamnak nan ngah ding tiah a
zirh hngai a si. Nitin kan nunnak ah kan ṭulmi
tampi a um ko ding. Kan donharmi tampi a um ko ding. Cupawl hmuahhmuah cu
ziangkim in tuahsak theitu Pathian hnenah thinlung taktak thawn sup loin thla
kan cam ahcun kan hlawhtling tengteng ding a si.
2. Midang
hrangah thlacam sak ding.
Pathian hnenih thla kan cam tikah kan ṭulmi hmuahhmuah kan sim ding. Sualnak kan tuahmi
hrangah siseh, tuisun ih kan ṭulmi hrangah
siseh, hmailam ih kan nunnak hrangah siseh, Pathian lamhruainak a um ringring
theinak dingah kan dil ding a ṭul. Kanmah le kan
nunnak kha ṭhatein ruatfel in Pathian hmaiah
thup lo le sup loin kan phuang ding a ṭul.
Ziangahtile kan sinak kan ziangkim Pathian in a thei thluh. Cuihtlunah kanmah
hrang lawng thlacam loin midang hrangah thlacam sak hi a thupi ngaingai. Kanmah
bangin harsatnak a tongtu pawl, donhar le beidong in a umtu pawl, thinlung
zonzai rethei ih a umtu pawl hrangah thla kan cam sak ding a si. Tangdornak
thinlung le thinlung thiang te thawn Bawipa kan pan ahcun daihnak le hnangamnak
in pek ding a si. Kawhhran hrangah siseh, rampi hrangah siseh, lamhla lamnai ih
ummi kan mitheih pawl hrangah thlacam sak ding kan hngilh hram lo pei. Cumi cu
zumtu diktak pawl nunnak ih kan langter dingmi a si.
3. Pathian hnenah lungawi thu sim ding.
Pathian hnenah lungawi thusim thlacam
hi thlacamnak sangbik pakhat a si. Ziangvek dinhmun ah kan thleng khalle Pathian
hnenah lungawi thusim ding hi a thupi tuk. Paul cun, lungawi aipuang tein dil
uh, tiah in zirh hngai. Curuangah “Cat loin nan lungawi uh, thlacam ringring
uh. Ziangvek dinhmun khalah lungawi thu sim uh. Cucu Khrih Jesuh ah Pathian ih
a lo duhsakmi a si” (1 Thess. 5:16-18) tiah a simmi kan hmu a si. Vei tampi
thla kan cam tikah kan ṭulmi lawng kha atu le
atu kan dil ih lungawi thusim ding kan hngilh ṭheu.
Pathian ih duhdawtnak dang cu sim hrih loin thlacamnak caan ṭha kan ngahmi hrimhrim hman hi lungawi thu sim ding a
ṭul tuk zo. Pathian in kan parah a thlentermi
thil hmuahhmuah hi kanmah ṭhatnak hrangah a ruat
cia mi lawngte an si, tiah kan pom thei ahcun Pathian hnenah lungawi thu sim
ding hi a har lo. Kan co zomi pawl ruat salin lungawi thusim phah in thlacam
ding tamtuk kan nei. Kan duhmi le kan dilmi vekin a kim lo khalah Pathian in
kan hrangah a ṭha mi lawnglawng a si tiah kan
cohlang thei ding a thupi ngaingai.
4. Pathian in
kan hrangah a ṭhami a thei thluh.
Thla kan cam tikah kan dilmi le kan
ruah vekih kan ngah lo caan a um ṭheu ko ding.
Cuvek caan ah mi tampi cun Pathian in ka thlacamnak in theisak duh lo, tiah kan
vuihram ṭheu. Cumi cu a dik lomi a si. Pathian
in thlacamnak ih kan dilmi kha kan hrangah a ṭha
bik a si maw, a si lo ti hi fiangten a thei thluh. Kan dilmi hrekkhat cu kan
hrangah siatralnak in thlentertu khal a si thei men. Kan thei ṭulmi pakhat cu, Pathian cu duhdawtnak a si, ti hi
hngilh hlah uhsi. Curuangah a duhdawtmi a faate pawl hrangah a ṭha bik in duhsaktu a si. Pathian cu fimnak Pathian a
si fawn. Kan hrangih a ṭha, a sia pawl a thei
thluh. Cun Pathiancu ziangzongza tuah theitu a si. Minung kan ṭulmi hnakin a ṭha
deuhmi in tuahsak theitu Pathian a si. Curuangah Pathian ih duhdawtnak, Pathian
ih fimnak le Pathian ih cahnak pawl zum hnget phahin kan dilmi hrangah a ṭha bik in pek tengteng ding a si. Ziangah tile
Pathian in kan hrangah a ṭhami ziang a si ti hi
a thei thluh.
5. Minung ruah
ban lomi Pathian ih remdaihnak.
Minung ruahnak thinlung a theithluhtu
cu Pathian lawng a um. Minung cun pakhat le pakhat thinlung kan thei aw thluh
hmang kan ti ṭheu nain ziangtik khalah kan thei
thluh aw thei lo. Minung ruahnak ih kan ban thei lomi Pathian in kan hrangah a ṭha bik ziang a si ti a thei thluh. Leitlun kan nunnak
caan tawite sungah nomnak le lawmnak lawng a um cawk lo. Harsatnak, donharnak, beidonnak,
riahsiatnak, ṭahnak le mitthli tlaknak kan ton
caan a um. Hlawhtlinnak kan ngah caan a um vekin sunralnak kan ton caan a um.
Himi pawl hi kan nunnak a hlunghlai tertu pawl an si. Ziangvek dinhmun kan
thleng khalle Pathian hnenah zumnak taktak thawn thla kan cam ahcun daihnak le
thlangamnak in pek ding. Himi hi minung pawlih kan pek aw theimi a si lo.
Pathian lawngih in pek theimi a si. Cumi cu Khristian zumnak ih a thuk bik khal
a si.
Thunetnak
Minung cu donhar theizet kan si. Kan donhar
hin thil tampi ah ṭhathnemnak zianghman a suahpi
lo. Curuangah Jesuh Khrih khalin donhar in siang lo a si (Mat. 6:25-34). Minung
ih kan ṭulbikmi cu nitin kan nuntu khawsaknak
hrangah a si. Ei le in, hnipuan sinfen thu ahhin mi tampi kan donhar ṭheu. Umnak inn thu ah kan buaipi ṭheu. Duhvek in thil a cang lo tikah kan beidong ṭheu. Himi pawl hrangih kan donhar ciamco ruangah thildang
kan tuah ṭulmi tiang kan siatsuah phah ṭheu. Baibal cun “Cuti a si ruangah ka lo sim: nan
nunnak hrangih nan ṭulmi ti le rawl le nan
ruangpi hrangih hnipuan pawl thu ruat le donhar in um hlah uh. Thungai ih ti
ahcun, nunnak hi rawl hnakin a thupi sawn lo maw? Hnipuan hnak khalin taksa
ruangpi hi a thupi sawn lo maw?” a ti (Mat. 6:25-26).
Zumtu tampi kan donhar cuahco ṭheunak cu a thupi sawn kha tuah hmaisa loin a thupi
lo sawn kan ruah le kan tuah hmaisak ṭheu
ruangah a si. Bawi Jesuh in ei le in, hnipuan sinfen a thupi lo in ti lo. Cu
hnakin nunnak le taksa ruangpi a thupi sawn in ti. Thil ziangkim ah thupi sawn
a um ṭheu ruangah cumi cu kan tuah hmaisa ding a
ṭul. Culawng si loin “Nan donhar ruangah
nannunnak caan tawite tal nan sauter thei maw?... Curuangah thaisun hrangah
donhar in um hlah uh; thaisun in donharnak amah tawkin a nei ve ding. Ni ni khat ih a phurhmi harsatnak tlunah a
dang beetcih ding a si lo” (Mat. 6:27, 34) tiah Bawi Jesuh in a ti. Thaisun
hrangih kan donharnak in tuisun ih kan lungawinak pawl in siatsuah thei a si.
Tuah hmaisa dingmi kan tuah ahcun pe beettu Pathian in ṭuanvo
in laksak ding a si. Curuangah Piter cun, “Nan donharnak hmuahhmuah cu Amah ih
hnenah ṭhum uh, ziangahtile Amah cu nan zawn a
lo ruattu a si” (1 Piter 5:7) a ti. Kan donharnak zatein Pathian hnenah ṭhum in, zumfeknak thawn thla kan cam ahcun zawn
in ruattu Pathian cun in zoh men lo ding a si.
Duhdawtnak
le duhsaknak thawn,
Rev.
CJ Hrang Hmung, DMin., PhD (Dev. Adm student)
PCU,
Manila, Philippines.
28092013/2035hrs.
No comments:
Post a Comment