“PATHIAN IH HRILNAK”

Baibal Caanghril:

“Khrih thawn kan pehzom awknak thawngin Pathianin kannih cu Amah ih hmaiah mi thianghlim le mawh nei lo si dingin leilung a sersiam hlan hman in Amah ih ta-ah in rak hril zo.  In duhdawt ruangah Pathian in Jesuh Khrih thawngin a faale ah in canter ding cu a lungawi zawng le a duh zawng in rem a rak ruat cia a si” (Efe. 1:4-5).

Baibal siarbet: Efesa 1:3-14

          “Pathian ih hrilnak” timi ruahnak hin kan nun ah buainak tampi a suah ter ṭheu. Curuangah himi thuhla thawn pehpar aw in Paul ih sim duhmi hi ziangbik teu a si timi hi a tanglam bangin kan zohtlang hrih ding.

1. Rundam duh ruangah hrilnak

          A pakhatnak cu Pathian in minung pawl rundam a duh ruangah in hril a si timi ruahnak a si (2 Thes. 2:13). Pathian theitu pawl lawng hi a tumtahnak bangtuk ih hrilmi kan si (1 Pit. 1:2). Cumi cu thuthangṭha kan lehrulnak in hrilmi sinak a langter. Cuih thuthangṭha a lehrul duh lotu cu Pathian ih hrilnak sungah a tel ngah lo, tinak a si deuh. Thuthangṭha a theiih a zumtu pawl cu hrilmi pawl an si (1 Thes. 1:4-7).

          Khatlam ah hloral dingih hrilmi ti cu a um lo. A hrek pawl a hril hngai timi cu mi hrek kha thuṭhennak co dingin a hril, a hnong hngai a si, timi thu a um lo. Hnong dingih hrilmi a um lo nain rundamnak a co ngah lotu pawl cu sual thuṭhennak a tong dingmi pawl an si. Hrilmi pawl hi Paul in “Cuvek ṭhiamṭhiam in Pathian ih thil tuah daan khal ah a si. A thinhengnak langter ding le zokhal in a huham an hmuhnak ding kha a duh. Sikhalsehla a thinhengnak a tuartu ding le siatsuahnak a tongtu ding pawl ih par ahcun a thin a sauzet ih mi a zawi theizet fawn” (Rom 9:22) a ti.

          Hrilnak hi Pathian ih tuahmi a si. Pathian ih remruat ciami a si. Pathian cu ziangkim tithei le huham nei a si. Ziangtik lai khalah a dik lomi a tuah lo. Hrilnak a um lo ahcun minung zaten kan hloral thluh ding. Curuangah cutin hloral thluh lonak dingah le hruaikir saltu dingah a hrek pawl a hrilnak san cu a si. Himi kan tarlangmi pawl ih Pathian lamih ṭuanvo pawl an si.

          Khat lam ah minung lamih ṭuanvo a um lala. Rundamnak a co lotu pawl cun hrilnak thuhla hi an thei lo ding. Pathian cu hmuntinkim ah, caan hmuahhmuah ah minung pawl rundamnak an co theinak dingah man loin a pek ringring (Joh. 3:16; 3:36; 5:24; Rom 10:9, 13). Mai’ sualnak thei aw in siirnak thinlung thawn Jesuh Khrih a zumtu pohpoh cu rundamnak kan co. Curuangah ‘hloralnak’ timi cu Pathian ih duhnak a si lo, minung ih duhhrilnak ruangah rahsuahmi a si.

          Rundamnak timi cu minung zate ih co theimi a si, tiah Baibal in in zirh. Cumi thu thawn peh aw in Johan 6:37 ah, “Ka pa ih i pekmi pohpoh cu zokhal ka hnenah a ra ding. Ka hnen ih a rami cu zohman ka khirh lo ding,” tiah fiangzet in a simmi kan hmu thei. Himi caan ih a hmaisa lam cu Pathian ih hrilnak thu a siih a neta sawn cu minung hnenih a thlentermi zaangfahnak thu a si. Himi thu hi minung ruahnak in cohlan dingah a harsa zetmi a si. Minung zate’n rundamnak in pe ko fawn ih ziangruangah mi hrek khat lawng a hril a si pei? Cutin thil um daan hi thuthup pakhat a si. Sikhalsehla cuih thuthup cu Pathian ta a si lo. Minung ih hrilnak ruangah a si. A ṭhabik cu kaphnih in cohlan thiam ding hi a si. Ziangahtile khui lam kan feh khal le Baibal ih zirhnak in a si thluh. Hrilnak le minung ih duhnak karlak ah thutak timi hi kan tong thei lo ding. Curuangah W.G. Blaikie in hitin a sim: “Pathian ih huham cahnak le minung ih ṭuanvo, zalennak le ziangkim parih zaangfahnak a neihzia hi Baibal ah kan hmu thei. Cumi pawl cu hmunkhat ah kan hmu thei lo nain thinlung ruahnak sungah a um ringringmi a si” tiin.

2. Remruat ciami vekih hrilnak

          Pathian pekmi thlarau laksawng cu hlanlai ihsin remruat cia zomi a si. Mihrek in hrilnak thawn an bang aw a si, tiah a titu khal an um. Bang aw ding vekin a um nan an bang aw deuh lo. “Hrilnak” cu rundamnak hrangah a si. “Rem a ruat cia zo” titikah Pathian fa sinak ih a hring dingmi pawl cu khuahlan ihsin rak remruat cia zo tinak a si. Cumi pawl cu Pathian rundam an si hrih lo khalle Pathian fa sinak an co ngah thei zo, timi thawn a bang aw theimi a si.

          Khat lam ah fa sinak kan co theinak hi Jesuh Khrih thawngin a si, tihi Baibal ih in zirhmi a si fawn. Leitlun mi pawl hi misual kan si ruangah Pathian in a hnenah in hruai duh lo. Sualnak thawn Pathian hnen thlen a theih lo. Pathian cu a thianghlim ih minung cu sualnak ruangah kan borhhlawh. A thiangmi le thiang lomi hmunkhat ih um ding timi cu a cang thei lomi a si. Curuangah a hmaisa ah thianter ding kan ṭul. Minung pawl kan sualnak thianter dingah a Fapa Jesuh cu hi leitlun ah a thlah. Jesuh Khrih ih thihnak, phumnak le thawhsalnak thawngin minung pawl kan sualnak ihsin thinhlimnak kan co ngah. Phun dang deuhin kan sim asile Pathian fa sinak kan co theinak hi Jesuh Khrih ruangah a si. Cumi cu Pathian ih khuakhang lairel ciami khal a si.

          Cutin asile ziangruangah zumtu cu khuahlan ihsin Pathian fa si dingah hrilmi kan si tiah Paul in a ruat a si pei? Asi, cumi cu zaangfahnak ruangah timi Pathian ih huham cahnak thawng in a si. Pathian ih laksawng a si. Man pek a ṭul lo. Man loin a lak ih in pekmi a si. A duhdawt bikmi a fapa in pek a si. Curuangah Paul in, “A sunglawimi a zaangfahnak le a duhdawtmi a Fapa thawngin laksawng in pekmi ruangah Pathian cu thangṭhat si ko seh,” a tinak a si.

          Pathian in a minung pawl parah kumkhua a tumtahmi pawl simfiangnak a nei hnu ah Jesuh ih famkim tuahnak thawngin sualnak ih ṭeemṭawn tuarnak ihsin a luatter (redeem) hngai. Cumi cu amai’ thiisen thawngin a si. Cuticun sualthlahnak a um. Sualthlahnak le luatternak hi an bang aw lo. Sualthlahnak hi luatternak ih rahsuahmi a si. Jesuh in kan sualnak ziangkim in ngaithiam. Thinglamtah parah famkim in a tuah thluh zo a si.

          Sualthlahnak thu kan zoh tikah zaangfahnak a famkim ruangah a si. Pathian ih zaangfahnak ziangtluk in a tum ti in theiter ih sualnak ziangtluk a tum khalle a ngaithiam thei , sual a thlah thei a si. Cumi cu khuahlan ihsin Pathian ih remruat cia mi a si. Siangzet ih in pekmi zaangfahnak a siih minung hmuahhmuah hrangah a si. Pathian ih zaangfahnak a tumzia langternak a si.

3. Pathian thuthup langter dingah

          “Pathian cun a fimnak le a thukmi a thutheihnak in a tumtah ciami cu a tuahsuak ih Khrih sungin kimter a duhmi a thuthup cu kan hnenah a langter zo” (Efe. 1:9). Himi caang hi Efesa cakuat ih tumtahmi a si. Khrih le kawhhran ih huham hmual cu thutak a si. Thuthup a ti ko nain atu ahcun mithiang pawl hnenah phuansuah a si thluh zo. Cumi cu Pathian ih tumtahmi, a ruahnak le a duhmi a si. Cuih a ruahnak cu Jesuh Khrih a si. Jesuh Khrih ah phuanlang in a um thluh zo.

          Pathian ih khuaruahmi famkim deuh in simfiangnak a nei (Efe. 1:10). A ra lai ding caan hrangih thuthup a si. “A caan a kim” timi cu tui hnu lam ih Pathian uknak a thlennak ding caan a si. Leilungpi hi a cemral leh ding tiah Baibal in a sim cia. Cumi caan a thlen tikah vancung ih ummi hmuahhmuah le leitlun ih a ummi hmuahhmuah cu Jesuh Khrih in a uk ding. A tu caan ah Jesuh Khrih a eltu pawl cu cuih caan a thlen tikah Pathian ih elnak an tuar ve leh ding.

          “Van ah siseh, lei ah siseh siammi thil hmuahhmuah hi” timi ṭongfang thawn peh aw in John G. Bellett in, “Himi ṭongfang ih thuthup cu simfiangnak a um lo. Isaiah cun kum 1000 uknak thu a tarlang. Asinain Jesuh Khrih sungah vancung ih tong aw ding thu a si. Cumi cu van le lei ih siammi thil hmuahhmuah hi Jesuh ah a famkim ti sim duhmi a si ding,” tiah a ti. Hi Baibal caang ih simmi hi ziangkim rundamnak thu langtermi a si. Marcus Barth cun, “Minung hmuahhmuah le ziangkim hi Khrih ah finkhawm ṭheh a si ding, ti a si tikah Khrih ih rundamnak cu sersiammi hmuahhmuah hrangah a famkim a si” a ti (cf. Joh. 3:16).

          Khrih ah a hmun awmi zumtu pawl cu an co dingmi thlarau laksawng pawl a theitu lawng si loin a cotu khal an si. Judah mi siseh, Zentail mi siseh bangran in co theinak an nei cio. Pathian ih minung cu Pathian ih ta a si ruangah co dingin a retmi pawl co thluhtu ding a si.  Curuangah Pathian minung pawl cun Pathian hmin sunglawi theinak ding hrangah nun a ṭul. Israel pawl hi Pathian minung an si ruangah Pathian in tirh a fial hngai (Daan. 32:9-10). Tuini zumtu pawl khal Pathian ro cotu kan si ih tlunah kawhhran khal Jesuh thiisen ih leimi a si ruangah Khrih ta a si (Tirh. 20:28; Tit. 2:14; 1 Pit. 2:9). Curuangah Khristian cu Pathian mi (Efe. 1:1), Pathian ih minung (Efe. 1:14) a si.

          Asile ziangruangah minung cu Pathian ta si a ṭul? Pathian ih duhnak a si ruangah a si lo le Pathian hmuihmel keng ih sersiammi kan si ruangah a si. Pathian in a duhnak vekin a minung pawl cu a hmang thei, a hmang ding tinak a si. Efesa 1:13 ah “…a dikmi thuthang cu nan theih tikah” timi hi cuih thudik, thutak hi rundamnak thu le thuthangṭha a si. Curuangah Jesuh Khrih zum a ṭul. Cuih hnu ah Pathian in thu a kam cia vekin Thlarau Thianghlim ih hminsinnak co theih a si. Cumi cu mi hrekin thuthangṭha sim a ṭul lo an ti ruangah Paul in a lehnak a si. Thuthangṭha cu phuang ding, sim ding, zirh ding, cuihsin Thlarau ih hminsinnak lak ding tiah a zirh hngai. Pathian cu cuih Thlarau thawngin zumtu pawl ih nun ah a nung ih a cangvai.

          Efesa 1:13-14 ah thu pathum tarlangmi kan hmu thei. (a) Thukam, (b) hminsinnak (c) ro co theinak dingah aamahkhan a si (promise, seal and guarantee). Thukam hlun san ah Profet pawl hmangin siseh, Khrih thawngin siseh Thlarau ka lo pe ding tiah Pathian in thu in tiam cia. Cumi cu Pentikos ni ah a pek. Cuhnu ah Thlarau hminsinnak a khen. Hminsinnak khen a si zo ruangah a neitu zo a si ti a fiang. Thutak/thudik sinak a langter. Cuih hminsin khennak pawl hi a lenglam thu a si lo. Sunglam hminsin khennak a si. Cule ro cotu sinak aamahkhan khal a si. Aamahkhan timi ṭongfang hi Grik ṭong in ‘arrabon’ ti a siih ‘hamcianak zunghruk’ kha sim duhmi a si. Pursum leilawnnak ih an hmang ṭheumi thilri duhmi a um tikah paisa zaten pe hrih lo hmansehla sumpai mal lai ap awkcia vek hi a si deuh. Neta ah sumpai kimte’n a pek thei leh sal a si. Cuvekin zumtu hnenah Thlarau in pek cia ruangah rundamnak laksawng cu co tengteng ding ti a fiang. Pathian uknak ram ih a thawtzia tep cia theinak khal a pek a si.

Thunetnak

          Pathian in amai’ hmuihmel kengih sersiammi minung pawl in duhdawt thluh. Kan zaten amah hnenah thlengkim thluh sal dingah in duh. Zohman hloral ding in siang hrimhrim lo, timi hi kan Baibal sungah in sim. Curuangah Pathian ih hrilnak hi a thupizet. Kan zaten in hril nan a cohlangtu hrangah Jesuh Khrih thawngin a faale ah in canter a si tihi kanmah le pumpak nun cio ah cingkeng ringring hram uhsi. 

           Hi thu hi Pathian in Amai’ hminthangnak hrangah hmang ko seh! Amen

 

Duhdawtnak le duhsaknak thawn,

Rev. CJ Hrang Hmung, DMin., PhD (Dev. Adm. Cand.)

PCU, Manila

08102013/10:47pm.