Baibal
Caanghril:
“Ṭhat lonak cu ṭhat
lonak in lehrul hlah uh, siatcamnak khal siatcamnak in lehrul hlah uh;
thluasuahnak thawn lehrul sawn uh. Ziangahtile Pathian in a lo kawh tikah
thluasuahnak petu si dingin a lo ko a si” (1 Piter 3:9)
Baibal siarbet dingmi: 1 Piter
3:8-12.
Zumtu pawl cu mah le kiangkap ṭhansonak le a nuammi khua le ram dintu ding kan si. Kanmah le pumpak ihsin thokin kan innsungsang ah siseh, kan kawhhran sungah siseh, kan kiangkap khua le ram ah ṭhatnak thawn tuahremtu dingmi kan si. Ziangahtile Pathian sersiammi kan si thluh ih kanmah le ruahnak le hmuh daan bang aw lo ruangah Pathian duhnak bangin remzet le nuamzet in umkhawm tlang dingmi kan si. Minung pakhat le pakhat siatsuah aw rero dingmi kan si lo. A tlaksiat rero mi hi leitlun minung pawlih thinlung, taksa le thlarau rundamnak hrangah taimak suahin ṭuantu ding kan si. Cumi cu mi piangthar, zumtu kan zate ih kan neih le nunpi a ṭulzetmi a si ti hi hngilh cio hlah uhsi. Midang parah ṭhatnak thawn hna ṭuan in thluasuahnak thawn lehrul dinghi a thupi zetmi a si. Ziangahtile Pathian in in kawh tikah thluasahnak petu si dingah in ko a si, ti khal cingkeng cio ding kan ṭul ngaingai.
1. Thinlung
hmunkhat nei ding (3:8)
Innsang ah siseh, kawhhran le pawlkom
sungah siseh, thinlung hmunkhat te um tlang dinghi a thupizet a si. Cuti ih kan
um tik lawngah midang thawn khal kan rualrem aw thei ding. Cumi cu a thupi
zetmi a si. Jesuh Khrih ah thinlung hmunkhat ding hi a thupi zet. Kan thinlung
hmu aw thiam loin, kan hmunkhat thei lo ahcun hna zianghman kan ṭuansuak thei dah lo ding. A hleice in Pathian ram
hrang le miphun hrangih hna kan ṭuannak ah
thinlung hmuhton awk thei ding hi a thupizet a si. Jesuh Khrih ih thinlungput vekin
kan zatein bangrep in kan neih ding tinak a si (Rom 8:29; 2 Kor. 3:18; Fil.
2:5; 3:10; Kol. 3:10). Zumtu pawl cu dingfelnak, thianghlimnak le thianfainak
timi sinak thawn neih kan ṭul (Rom 12:1-2; 2
Kor. 7:1; Heb. 12:14). Thlarau lam ah pitling in rah tampi kan rah ding a ṭul (Gal. 5:22-23; 2 Kor. 5:20).
Zumtu pawl thinlung hmunkhat kan nei
tlang tikah zaangfahnak thinlung kan nei thei ding. Cumi cu innsang khat sungah
neih khalah siseh, neih lo khalah siseh, hmunkhat umtlang tinak thawn a bang
rep. Riahsia mi pawl thawn ṭap tlangin lungawimi
thawn lungawi tlang ding a thupi (Rom 12:15; 15:1; Gal. 6:2). Unau bangtuk
duhdawtnak (brotherly love) timi cu tisa hmunkhat sinak lungput
neiih nung tlang tinak a si. Zaangfahnak (pity) timi cu tlaihsannak,
harsat ton tikah tuarpi venak, ṭanpi awknak
tican a si (Tirh. 20:35; Heb. 13:3; Jeim 1:27). Thinlung nemnak (courteous)
timi cu mah hrang ruat loin midang khaisang sawn, thinnemnak neih tican a siih
hngalnak le mah le mah uar awknak a nei lotu kha sim duhmi a si (Mat. 11:29;
18:3-4; 23:12; Fil. 2:3-4; Kol. 3:12-13).
2. Thluasuahnak thawn lehrul sawn uh (3:9)
Zumtu cu Pathian hrilmi kan si ruangah
thluasuah ro cotu ding kan si. A hnaṭuannak ah
tel dingin Pathian ih hrilmi kan si tihi cing ringring ding a ṭul. Kumkhua nunnak ro cotu kan siih midang sualnak
ngaithiam ding a ṭul. Van ih a um kan Pa in kan
sualnak in ngaidam bangin midang sual mawhnak khal ngaidam cio kan ṭul a si (Mat. 5:44-45; 6:14-15; 11:25; Efe. 4:32).
Curuangah zumtu pawl kan nunnak ah pakhat le pakhat ral awk lo ding a thupi
zet. Ṭhat lonak kha leh rul sal loin ṭhatnak in kan neh sawn ding. Khristian timi cu mai’
ral hman duhdawt dingmi kan si.
Khristian pawl cun midang va soisel rero
ding kan si lo. Duhdawtnak thawn kan lehrul sawn ding. Thluasuah kan pek sawn
ding. Ṭongkam thlumte hmang sawn dingmi kan si.
Thu eel awk ding a um tikah hrial kan tum sawn dingih remnak thawn kan tawp ter
sawn ding a ṭul a si (Efe. 4:31-32; Thuf.
25:21). Mi zovek par khalah thluasuahnak thawn lehrultu si dingah zuam cio hram
uhsi.
3. Na lei hreng
aw/na ṭong sup aw (3:10)
Zumtu pawl cu ruahsannak tumpi nei
dingmi kan si. Caan tawite sung kan neihmi kan nunnak hi kan duhdawt thiam ding
a ṭul. Mi zovek khalin nisuah mawite le ṭhate hi kan hmu duh cio ko ding. Cubangtukin zumtu kanmah
le pumpak khalin a ṭhabik in nung cio ding kan ṭul ve a si. A thupimi thu pakhat cu kan ‘lei’ (tongue) hi a ṭha
lo mi thawn hnawihnih ter lo ding hi a si. Kan hmurka in thuphan ṭong ter hrimhrim lo dingah ralring zetin kan nung a ṭul. Thuphan per timi cu a dik lo ṭongkam le midang tluksiatnak ṭongkam
a thlen tertu a si. Curuangah ṭongkam thlum, ṭongkam nem lawng ṭong
suak dingin kan lei kilkhawi ṭhat a ṭul. Kan lei cu cin le daan ṭhate
neih ter a ṭul (Control and discipline your
tongue).
Thufim ngantu cun, “Awkaa neem ih
thulehnak in thinhengnak a daiter. Asinain ṭong
hrang in thinhengnak a suahter sin. Mifim pawl ih lei in fimnak a karhter. Mi aa
pawlih kaa in aatnak a suahter” a ti (Thufim 15:1-2). Cuihtlun ah “A lei le a
kaa a kil theitu cu harnak in a luat ding” a ti (Thufim 21:23). Kan ṭong a tam ahcun midang hrangah ṭhatnak hnakin ṭhat
lonak a thlenpi thei. Curuangah Baibal in, “Na ṭongkam
in na nunnak a himter thei vekin siatnak khalah a siatter thei. Curuangah na ṭongkam ruangih a ra thlengmi thil pawl cu na tuar
thei a ṭul” (Thufim 18:21) tiah ralrinnak in pek
a si.
4. Ṭhat lonak hrial
ding (3:11)
Kan ‘lei’ kan kilkhawi thei hnu ah a
tanghrihmi cu a ṭha lomi pawl tlansan in ṭhatnak tuah seh, tiah forhnak a nei. Cutik lawngah
midang thawn rem zetih um tlang thei dingah zuam ding, ngah hlan lo zuam ding
ti a si. Zumtu cu Baibal siar, thlacam in Pathian thu ah kan tlangleng, kan
nung ringring asile kan thinlung a thiang ding. Ṭhat
lonak hrangah caan pe hrimhrim lo dingin kan kilkhawi awk a ṭul. Cutikah a ṭha lomi
pawl kha kan hua ding. Ṭhatnak timi pawl cu kan
thinlung in kan duh lawng si loin kan tuahsuak thei vivo ding a si.
Cuihtlun ah “A thinlung zatein daihnak
hrangah ṭuan seh,” a ti. Ṭuan ding kan ti tikah ngah lai hlan lo hawlin ngah
zuam ding tinak a si. Daihnak (peace) timi cu mi zovek thawn khal
rualrelten um ding. Ziangtluk a har khalle duhdawtnak lawng hi kan lehrulmi si
a ṭul. Pathian minung, remdaihnak thawn a khatmi
zumtu kan sizia kan tarlang a ṭul.
5. Thlacamnak thawn thu ngai ding (3:12)
Thlacamnak thu cu zumtu cun kan theih
cio thluhmi a si ko. Ziangtluk in hmual a neiih huham cahnak thawn a khat ti
khal thlacam nun neitu cun kan theih ciomi a si. Mi thianghlim ih thlacamnak cu
a huham a tum a si, tiah kan hmu (Jeim. 5:16). “Ziangah tile Bawipa in miding
cu a zoh ṭha ih an thlacam a theihsak a si.
Sikhalsehla ṭhat lonak a tuahtu cu a dodal a si”
(v. 12). Mi dingfel lo le ṭhat lonak a tuahtu cu
Pathian in a hoihsan ding a si tiah fiangtein a sim.
Ṭhat lonak a tuahtu a ti
tikah lei a kilkhawi thei lo ih thuphan a pertu, midang thawn to awknak a
tuahtu, remdaihnak a nei thei lotu pawl an si. Cupawl cu Pathian in a mithmai
dunglet a hoisan ding ruangah ralring uh tiah a sim.
Thunetnak.
Zumtu dik kan si ahcun midang parah
siatnak tuah hnakin ṭhatnak tuah sawn dingmi kan
si ti hi kan theih ciomi a si. Zumtu si lo hmanin kan minungpi, Pathian ih
sersiammi pawl hrangah siatnak tuah ding kan si lo. Ziangahtile minung kan zate’n
Pathian hmuihmel (God’s image) kengih
sersiammi kan si. Midang kan huat ih kan siatsuah ahcun Pathian a huatu le
siatsuahtu kan si pang ding. Curuangah kannih zumtu mi piangthar pawl cun nitin
kan nunnak ah midang thawn kan pehzom awk tikah ruahnak khat le thinlung khat
in kan um pei ih pakhat le pakhat unau bangin dudaw aw dingmi kan si. Cuihtlun
ah midang parah ṭhat lonak cu ṭhat lonak in lehrul lo in thluasuahnak thawn lehrul
sawn cio dingah Pathian in thluasuah in pe cio hramseh! Amen.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. CJ Hrang Hmung, DMin., PhD (Dev. Adm student)
PCU, Manila, Philippines.
June
23, 2013/ 10:55 am.
No comments:
Post a Comment