Saturday, June 29, 2013

MITHIANG PAWL HRANGAH PAUL IH THLACAMNAK



Baibal Canghril:
“Cumi ruangah kan Pa ih hmaiah khukbil in thla ka cam. Amah cu innsungsang kipih a ummi le lei le van ih a ummi hmuahhmuah in an hmin an laknak hram a si” (Efe. 3:14-15).
Baibal siar bet dingmi; Rom 10:1; Efesa 3:14-21.
 
          Zumtu pakhat ih a donharnak, a ruahnak le a saduhthah pawl theih kan duh ahcun thla an cam tikah an salmi ongfang pawl hate’n kan ngai ahcun kan thei thei ding. Thlarau thazang a cak maw, cak lo timi khal thlacamnak ah a lang thei. Ziangahtile zumtu pawl cu kan ulmi kha thupi ah ret in thla kan cam heu a si. A thupi tiih kan ruah lem lomi pawl cu kan thlacamnak ah kan telh dah lem lo. Curuangah thlacamnak ih a tumtah bikmi cu kan ulmi pawl thupi ah ret in Pathian hnenah kan dil cu a si.

1. Paul ih Thlacamnak (3:14-15)
          Paul ih thlacamnak pakhat cu amai’ miphunpi Israel miphun pawl rundamnak le zaangfahnak an congah theinak dingah duhsaknak tumpi thawn thla a cam heu a si (Rom 10:1). Paul ih a dang thlacamnak pakhat ah khal a thinlung sung ihsin Efesa ih zumtu pawl hrangah thinlung tak in thla a cam hngai. Pathian ih miphun thar pawl hrangih uanvo ziangtluk a tum timi a thei ih cumi hrangah thla a cam. Thlacamnak le thuthangha phuannak ih komkhawm in uah khat dingmi a si. Covo le uanvo hi pakhat le pakhat pehzom awknak an nei ringring.
          Paul in, “Cumi ruangah kan Pa ih hmaiah khukbil in thla ka cam. Amah cu innsungsang kipih a ummi le lei le van ih a ummi hmuahhmuah in an hmin an laknak hram a si,” a ti (Efe. 3:14-15). Thuphuan phuansuahtu Pathian hnenah Paul in a hnauanmi pawl a hlawhtlin theinak dingah thla a cam. Cuih hnauan a hlawhtlin theinak ah thlacam lawng si loin uannak khalin a thlun ter bet a si. Thla kan cammi hi Pathian sunlawinak hrangah khal a si a ul. Hi thuthawn peh aw in Jamieson, Fausset le Brown te pawlin, “Thla kan cam tikah mah hrang lawng ruat in cam ding a si lo. Khrih ih lennak cu mi zakip hrangah a famkim zo ruangah a sunlawinak langter theinak dingah thla cam ding a si awn,” tiah an ti.

2. Paul Thlacamnak ih Laimuril (3:16-19)
          Paul in zumtu pawl hnenah dot khat hnu dot khat an ke an kar theinak dingah cakuat thawn a zirh hngai vekin cutin an ke an kar suak thei ngaingai nak dingah thla a camsak. A thlacamnak thupibik cu zumtu pawl thlarau huham thawngin a sunglam thazaang thawn an cah theinak ding hrangah a si. Zumtu hrangah kekar phun 4 a um ih cupawl cu (i) thazaang cahnak (strength), (ii) duhdawtnak (love), (iii) Pathian theihnak (knowledge) le (iv) famkimnak (fullness) tla an si. Zumtu diktak cu thlarau thazaang thawn a khat ih duhdawtnak ah hram bun le hram oh a ul. Jesuh Khrih kha theifiang dingah le Khristian nun pitling ih a nunpi theinak ding hrangah thla a camsak hi a si.

(a) Huham cahnak thawn khat ter dingah
          Thlarau thianghlim thawngin kan sunglam minung ih cahnak hngetkhohnak in hram a thok ul. Cuticun Paul in thla a cammi cu zumnak thawngin kan thinlung sungah Khrih in a uk dingih Thlarau thawngin cahnak huham kan ngah theinak ding hrangah a si. “Sunglam minung” timi le “nan thinlung” timi cu a bangrep ko. Paul in ongfang a hman heu daan kan zohfel asile a caancaan ah “Khrih ih thlarau” a tiih a caancaan ah “Thiang Thlarau” tiin a tarlang heu. Kan thinlung sungah Jesuh Khrih a um timi le Thiang Thlarau a um timi cu sullam bangrep a si (Joh. 14:16-18; Rom 8:9-11). Mi hrekkhat in Thlarau khah nun a neizo pawl hrangah Paul in thlacam sak a ul hrih maw si, a titu kan um men thei (Rom 8:9-10; 1 Kor. 6:19). Theih ulmi pakhat cu zumtu ih nun ah Thiang Thlarau lawngih ukmi si ding a thupi a si. Grik ong in “paroikeo” timi kan nun ah Thlarau in in umpi timi le “katoikeo’ timi kan nun ah Thlarau in hrambun ih karhzai hangso dingah in eemawn timi ongfang pahnih kha Paul in a simfiang duhnak a si. Sim duhmi cu ‘Thlarau in in umpi’ menmen si sawn loin ‘Thlarau in kan nun ah hram a bun ih nitin kan nun ah zumnak karhzai in a hangso theinak dingah in bawm’ ti a fiangter duh.

(b) Duhdawtnak ah hrambunnak
          Paul in thla a cam bet hrihmi cu, “Nan hram le nan hramohnak cu duhdawtnak sungah bun uhla, cuticun Pathian ih minung pawl thawn thinlung khatin Khrih ih duhdawtnak a thuk ih a sanzia le, a sau ih a kauhzia kha theih theinak nan nei ding,” tihi a si (v. 17-18). Pathian duhnak vekin nung dingah le Thlarau huham cahnak neih ding a thupitzia langternak a si. Hram hngetkhoh a neimi thingkung vekin kan nun ah kan hrambunnak cu duhdawtnak a si a ul.
          Curuangah zumtu ih nun ah a tumzetmi Khrih ih duhdawtnak thei in tep ngah ding a thupizet. Khrih ih duhdawtnak hi minung theihnak in a ban lo. Sikhalsehla kan nun sungah a khat theinak dingah kan thinlung onsak a ul. Minung ih cahnak thawn lawngin si loin Pathian ih pekmi cahnak le huham thawngin kan co ngah ringring theinak ding hi a ul ngaingai a si. Ruahnak siseh, miphun siseh a bang aw lomi minung pawlin thinlung ruahnak kaupi nei in pakhat le pakhat pawlkom awk cio ding hi Paul in a duhmi a si. Ziangbangtuk harsatnak a um khalle Khrih ih duhdawtnak ihsin hen theitu a um lo zia fiangte’n a sim zo (Rom 8:37-39).

(c) Pathian ah famkimnak
          Pathian ih famkimnak cu zumtu pakhat cio parah siseh, Khristian innsang parah siseh, kawhhran parah siseh a famkim theinak dingah Paul in forhfialnak a nei. Efesa cakuat le Kolose cakuat sungah Paul in atu le atu a simnak thu kan hmu. Kolose cakuat sungah Paul in Pathian ih famkimnak cu Jesuh Khrih ah a kim thluh zo ih cuihsin zumtu pawlih nun ah a kim ve a si a ti (Kol. 1:19; 2:9-10). Cuih famkimnak cu zumtu zate’n kan ngah theimi a si tiah Efesa cakuat sungah a sim betnak a si. Thlarau thawn a khatmi, Thlarau ih ukmi kan si tik lawngah kan nun hi a dik thei ding. Pakhat le pakhat kan duhdaw aw thei ding. Duhdawtnak ah hram kan bun thei ding. “Minung fimthiamnak ih a theih thluh thei lomi a duhdawtnak cu nan thei ko dingih a famkimmi Pathian a sinak thawn nan nunnak cu a khat ding” tiah Pathian ih famkimnak thu a tarlang (v. 19). Pathian ih famkimnak cu zaangfahnak, thianhlimnak le tlamtlin nun neihnak tla an si (Mat. 5:48; 1 Pit. 1:15-16; Joh. 10:10). Khrih bangin nungin hmuitinmi kan nei a ul (Rom 8:29; 1 Joh. 3:2). Ziangahtile Khrih cu Pathian ah famkimnak a si. Zumtu pawl kan nun ah cuih a sangbikmi hmuitin lam panin a tlan rerotu kan si ding a ul (2 Kor. 3:18).

3. Kan sungah hna a uantu a huham cahnak (3:20-21)
          Jesuh Khrih a thawhsaltertu huham cahnak cu kan nunnak khalah hna a uan rero a si. Jesuh Khrih in a thawhsalnak ah in thoter sal ih tlunah vancung ah umnak hmun in pek a si. Cuih huham cahnak cu zumtu pakhat cio ih kan nunnak ah cat loin hna a uan a si. Cuticun kawhhran zate hnen khalah Amai’ famkimnak thawn in thuam thluh a si. Paul in, “Kawhhran sung le Khrih Jesuh sungin amah Pathian hnenah thanghatnak cu kumkhua um camcin ko seh! Amen” tiah a thlacamnak a net ter. Paul thlacamnak ih a hmaisa lam Efesa 3:14-16 ah Pathian cu kawhhran le miphun thar ih Pa a sinak le huham cahnak thawn a khat zia a sim. Cuihsin Efesa 3:20-21 ah Pathian cu Khrih Jesuh hmangin zumtu nun sungah hna a uan ih thlacam dilnak pawl a saangtu a si zia a langter. Pathian ih cangvai daan pawl cu;
(1)   Pathian cu hna a uan rero. Zaangzel ih um men, cangvai loin tomen tiin a um dah lo. A thi mi khal a si lo.
(2)   Pathian in kan dilmi pawl in pek. Pek theinak huham a nei. Kan dilmi pawl in theisak ih in pek.
(3)   Pathian in kan ruahnak pawl a thei. Ziangtin a ha bik ka pek ding ti khal a thei.
(4)   Kan famkim theinak dingah a duh ih cuih famkimnak dingah hna a uan.
(5)   Kan dilmi hnak hman in tam sawn in pe thei. Kan dil thiam lomi pawl tiang in pe heu.
(6)   Pathian ih duhdawtnak cu rikhiah a nei lo. Hmun le ram ih hen theih khal a si lo.
(7)   Cuih a caangvainak pawl cu minung hmangin a rem, a tawlrel.
          Lungawinak rel cawk lo dingmi hnauannak pakhat a um. Cumi cu mit hmuh theimi “kawhhran” a si. Khrih cu kawhhran ih lu a siih zumtu pawl cu a ruangpum kan si. Kawhhran cu Khrih ih huham cahnak a si. Cutiin lu le ruangpum, Khrih le zumtu pawlih pehzom pawlkomnak hi mangbangza zaangfahnak ruangah a si. Curuangah George William in, “Pathian cu kumkhua huham cahnak thawn a um vekin  Kawhhran le Khrih khal cu mit hmu theih a si. Cumi cu mangbangza ngaingai a si. Khrih le kawhhran hi hen a hei lomi hrimrhim a si,” a ti.
          Pathian hmin cu kumkhua in thanghat in um camcin ko seh! Amen.
  
Duhdawtnak thawn,
  
Rev. Dr, CJ Hrang Hmung.
Manila, Philippines.

No comments:

Post a Comment