“Man
loin nan ngahmi kha man loin va pe uh” (Matthai 10:8).
“Midang
hnenah thil ṭhen aw, Pathian in a lo ṭhen ve ding. Tamzet in, liam thluahthlo
in, na kut sungah pek na si dingih na zawi thei nawn lo tiangin burh na si ding”
(Luka 6:38).
“Ngah
lam hnakin pek lamah lungawinak a tam sawn” (Tirhthlah 20:35).
Minung
pawl ih kan mizia kan zoh tikah “Malte lawng pek dingih, tampi ngah kir sal
ding” a duhtu lawngte kan si. “Tampi ka pek pei ih tampi ka ngahsal ve ding” ti
hnakin, “malte lawng ka pek peiih tampi ngahsal theinak lamzin a um maw?” tiih
a ruattu lawng kan si ko ding. Kawl ṭongṭhim ah, “Neih lo ruangah hlu lo, hlut
lo ruangah nei lo” tiah an hmang ṭheu. Kan pe siang lo ruangah kan neih ṭheu lo
a si lam kan ruat ngah ṭheu lo.
Hla
ka sak ṭheumi sungih ka duhzetmi pakhat cu Pu No Sum (Evan. Tum Ṭhelh Thang) ih
phuahmi “Kuakbawm keng hmuah hniglh dah lo” timi hla hi a si. Himi hla sungah
peknak thu thawn peh aw in a hmanmi hlafangte ka duhzetmi a um: “…‘Neih’
ruangah pek a si lo, ‘Sian’ ruangah pek a si sawn” timi te hi a si. Cuih
‘siannak’ cu ‘duhdawt zaangfahnak ruangah’ a suakmi a si.
1. Peknak
hramthoktu cu Pathian a si.
Kan
Baibal sung kan zoh tikah peknak hram a thoktu cu Pathian a si tiah fiangten
kan hmu thei. Johan 3:16 sungah, “Pathian in leilung hi a duhdawt zet ruangah a
fapa neihsun a pek…” timi kan hmu. Hiti ih a peknak cu a sersiammi minung a
duhdawt tukih hloral thluh in sian lo ruangah a si. Curuangah Paul khalin, “Thil nan tuahmi
hmuahhmauh kha duhdawtnak thawn tuah uh,” a ti (1 Kor. 16:14). Ziangahtile
Pathian in ziangtinkim in pek thluh a si (Tirh. 17:25).
Bawipa
Jesuh Khrih khalin, “Mi pakhat khat in thil pakhat khat a lo dil a si ahcun va
pe aw; na thil cawi a duhtu hnenah va coih aw” a ti (Mat. 5:42). Cun, Luka 3:11
ah, “Angki zun hnih a neitu in zun khat cu a nei lotu hnenah ṭhen seh; rawl a
neitu in a nei lotu kha hlawm seh,” tiah kan hmu. Luka 6:29-34 ah, kan ral pawl
le in hremtu pawl hrang khalah thlacamsak ding le a ṭul ahcun kan neihmi pawl
pe dingah in fial a si. Kan neihmi hmuahhmuah hi Pathian in a lakih in pekmi a
thluasuah famkim a si thluh. Curuangah Bawi Jesuh in, “Man loin nan ngahmi kha
man loin va pe uh” tiah a simmi kan hmu thei (Mat. 10:8).
Bawi
Jesuh in Tlangpar thuzirhnak a neih laiih a simmi a si nain ca sungah ngankhum
loin an hngilh pangmi lungwinak thu pakhat (Forgotten Beatitude), tiah Baibal
thiam pawlih an simmi pakhat cu, “Ngah lam hnakin pek lamah lungawinak a tam
sawn” (Tirhthlah 20:35) timi hi a si. Himi thu cu Paul in Efesa khua zumtu pawl
hnenah a simmi a siih Jesuh ih ṭongkam a si, a ti.
2. Ngah duh
ahcun Pek hmaisa a ṭul.
(a) Cazirnak ah…
Tlawngta
pakhat si hnuhnu cun ca thiam, ca neh theinak dingah caan, thazang le zuamnak
neih a ṭul. Caan le zuamnak tampi a hmangtheitu cu a zirmi parah a thiam sinsin
ding. Fimthiamnak hmuahhmuah cu zonzai le harsazet in caan hman hnu lawngah
ngah theihmi a si. Olte’n ngah theihmi fimthiamnak a um lo. Curuangah “ngah duh
ahcun pek hmaisa a ṭul” timi a fiangzet. Baibal ca kan siar tik khalah thintak
lungtak in caan kan pekih kan siar tik lawngah kan nun ram ah a caam thei ding.
Pathian thu kan theih duh ahcun thinlung vaivuan rero loin Pathian thu duhnak
taktak kan neih lawngah kan nunpi thei ding a si.
(b) Leknak lam ah…
Leknak
lamih hminthangzet pawl, champion a ngahtu pawl hi olte’n a sangbik dinhmun ah
an thleng lohli maimai lo. Cin le daan dikzet in caan tampi an pek, zonzai
rethei zetin an zuam, thlanhri tampi a suak hmaisa ta a ṭul. Mah thawn thiamnak
a bang awkmi hnakin caan tam deuh hmangin zonzai rethei zetin an caan an hmang
a ṭul. Mirang pawlin, “Practice makes perfect” timi hi a dikzet. Cumi tlunah
cin le daan diktak in zuamnak nasazet ih bet a ṭul hrih. Lek zikte lawngah
nasazet ih zuam ciamco si loin nitin amah le caan te ah hmante’n zuamnak neih
ringring a ṭul. Culawngah mihnak ih famkimmi champion an cang thei a si. Tikcu
caan, thazang tampi pek hmaisa a ṭul.
(c) Pathian biakkhawmnak ah…
Pathian
kan biakkhawmnak hi “thlarau thazaang laknak, ngahnak dingah…” tiah kan ti le a
palh lo ding. Biakkhawmnak sungah hlasaknak in, thlacamnak le thusim ngainak in
thazaang tampi kan ngah ṭheu. Curuangah zumtu pakhat hrangah Pathian
biakkhawmnak hi a thupizetmi a siih thlarau nunnak in cawmdawl thei a si.
Sikhalsehla
zumtu tampi ih kan palhsualmi tete a um thei. Cupawl cu:
(i)
Thazaang
ngahnak ding lawnglawng kan ruat ahcun kan palh thei. Ziangahtile hlasakmi
hrekkhat, thusimmi hrekkhat pawl cu kan duh lo zawng an si thei. Thazaang in pe
sawn loin kan thintawinak a suahpitu khal a si thei. Cumi cu himi ka khawmnak
ah ziangmi thazaang ka ngah ding, tiah ngah ding timi thinlungput kan neih ṭheu
ruangah a si. Asinain “himi khawmnak ah ziangmi thazaang ka ngah ding” timi
lawnglawng hnakin “himi khawmnak ah ziangmi ṭhathnemnak ka pek thei ve ding”
timi thinlungput thawn kan khawm ṭheu ahcun hlawknak tampi kan ngah thei ding a
si.
(ii)
Zianghman
ruahsanmi nei loin kan khawm ahcun kan palh thei a si. Mi hrekkhat cu
biakkhawmnak hmun ah Pathian thawn pawlkom ding hnakin rualpi, sungkhat ton duh
ah kan khawm ṭheu. Cuvek cun zianghman thazaang ngahmi kan nei thei lo ding.
(iii)
Timtuahnak
nei loin kan rat ahcun kan palh thei fawn. Biakkhawmnak kan feh hlanah kan
thinlung ṭhate’n kan timtuah-aw cia a ṭha. A ṭhabik pakhat cu khawmnak hmun kan
feh hlan ah thlacamnak nei hmaisa thei ahcun duh a um zet.
Curuangah
bikahhawmnak ih kan khawm, kan tel tikah minung hmangin Pathian thlarau ka
parah, ka hrangah hna a ṭuan ding, timi ruahsannak thawn kan feh ahcun kan
hlawhtling ding. Khawmnak ihsin kan suak tikih kan congahmi hi Pathian duhnak
vekin a si, tiah kan cohlang thei a ṭul.
3. Midang thawn
kan pawlkom tikah...
Veihnih
khat kan thin tawi, kan lungkim lo laifangah midang pawlih an tuahmi ziangkim
khal kan duh lo caan a um ṭheu. Minung cu mahte lawng um theih kan si lo ih
midang thawn pawlkomnak neih kan ṭul. Curuangah midang kan relsiat, kan hnong,
kan dem, sual kan hawl ringring ahcun kanmah parah khal kan tuahmi vekin a
kirsal ve ding. Rualpi ṭha tampi neih kan duh ahcun ‘rualpi canter duhnak
thinlungput’ kan neih a ṭul. Horkuam sungih kan au tikah awkhawk ziangtin a
rakir timi thu kan thei ko ding. “Ka lo duh…” kan ti ahcun awkhawk ah “ka lo
duh… ka lo duh….” tiah a notnot in a ra kir sal. “Ka lo hua…” kan ti ahcun “ka
lo hua… ka lo hua…” timi awkhawk a ra kir sal. Himi awkhawk um daan thu hi
Laitlang a um dah pawl cun kan theifiang cio ko ding.
Curuangah
Midang thawn kan pawlkom awk tik khalah kanmai’ duhnak vekin a famkim thei lo
ding. Midang ih duhnak ziang a si, timi theithiam in caan pek hmaisa a ṭul.
Cutin kan caan kan hman thei lawngah midang thawn kan pawlkomnak a ṭha thei
ding. Rualpi ṭha tampi kan nei thei ding. Midang parah kan ṭhat lo ahcun kan
hrangah ṭhatnak ngahkir ve ding ti cu a harsa ko ding.
Thunetnak
Thuṭhimnak
pakhatte ka tarlang duh. Veikhat ah tlawngta pahnih cu tlawng dang veve ihsin
an ra ṭhawn. An luh tumnak tlawng ih Sayagyi in an pahnih a tong veve hngai.
Cuih tlawngta pahnih cun Sayagyi hnenah hi tlawng hi ziang a bang tiah thu an
sut. Cutikah Sayagyi in tlawngta pahnih hnenah hitin thu a sut: “A hlan ih na
kainak tlawng hi ziangvek a si? Nan saya pawl teh an ṭha maw? Tlawngta pawl teh
ziang an bang?” a ti. Cutikah a hmasa deuh tlawngta thar cun, “A hlan ih ka
kainak tlawng ih saya le tlawngta pawl cu an ṭhazet, soisel ding zianghman a um
lo” tiah a sawn. Cutikah Sayagyi cun “hi tlawng khalah cutin a si ko ding” tiah
a let. A dang tlawngta pakhat deuh cun, “A hlanih ka kainak tlawng ih saya pawl
cu an siava tuk. Tlawngta pawl khal mi bom an duh lo, zawnruahnak khal an nei
lo” tiah a ti. Cutikah cuih Sayagyi cun, hi tlawng khalah cutin thotho a si ko
ding” tiah a sawt. Himi thu ahhin a sim duhmi cu tlawngta pahnih te ih “an
thinlungput um daan” khi a si. An thinlungput le an ziaza vekin an fehnak
tinkim ah thil a cang vivo thei, tinak a si.
Curuangah
pitlin hlawhtlinnak kan co duh asile kan pek awk hmaisa a ṭul ringring. Ngahnak
lam lawnglawng hi pitlinnak a si lo. Peknak ah lungawinak a tam, timi Baibal
caang hi hngilh hlah uhsi. Jesuh ih simmi, “Midang hnenah thil ṭhen aw, Pathian
in a lo ṭhen ve ding. Tamzet in, liam thluahthlo in, na kut sungah pek na si
dingih na zawi thei nawn lo tiangin burh na si ding” (Luka 6:38) timi khal mang
ringring uhsi. Kan nunnak ah ziangkim hlawhtling le pitlin ih kan um theinak
dingah cun “pek lawngah ngah leh a si” timi hi cingkeng hram uhsi.
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. CJ Hrang Hmung, DMin., PhD student.
June 1, 2013/11:31pm
No comments:
Post a Comment