PATHIAN THLUASUAH CO TIMI...

Baibal Sirhsan: Seemtirnak 32:26-29.

         

Seemtirnak 32:26-29 sungah Jakob le vancungmi an buan awknak thuhla kan hmu. Himi thu kan siar tikah Jakob cu a netnak ah thluasuah a co, ti’n kan hmu thei. A hmin khal hi Jakob si nawn loin “Israel” timi hminthar a ngah. Israel timi Hebru ṭong in “Pathian thawn an buan aw” ti thawn a aw suah a bang aw. Himi thuanthu kan siar tikah kum 97 a simi Jakob hi ziangtluk a cak hrih timi kan hmu thei. Anih hi leknak lam ah taima mi a si maw, a si lo ti cu a fiang lo. Asinain vancungmi thawn zaanvar an buan aw. Ziangahtile pipu san ih Pathian thukamcia kimnak a si. Jakob in ziangti’n ro a co timi mallai zohhnik sehla:

1. Jokob nun ihsin zohnak:  

A nauhak deuh lai ihsin Jakob in a upa Esau hnen ihsin fatir sinak covo cu pehang thawn a thleng ngah. Culawng si loin a pa Isaak hnen ihsin thluasuah laksawng khal bum in a lak hrih. A pai’ inn ihsin a suak tikah Beer-sheba ihsin Haran lamah a feh. Zan khua a thim tikah amahte lawng hramlak ah a um. Cuih zan ah Pathian thawn an tong aw. Amah lawng a si hmang tiih a ruahnak hmun ah Bawipa in a umpi ti a theifiang. Cuih a riahnak hmun cu “Bethel” tiah hmin a sak. “Bethel” timi Hebru ṭong sullam cu “Pathian ih inn” tican a si. Cuih hnu ah Jakob in Bawipa Pathian hnenah, “Ka hnenah na um ih ka fehnak lamzinah i humhim ih ei ding rawl le hruk ding hnipuan i pek ih tlunah, ka pa ih inn ah himdamte in ka thlen sal thei a si ahcun Bawipa nangmah cu ka Pathian ngaingai na si ding. Hi ka phunmi hngilh lonak lungphun hi Pathian nangmah ih inn a si dingih i pekmi hmuahhmuah sung ihsin ṭhenhra ih ṭhenkhat ka lo pe tengteng ding,” tiah thukam-awknak a tuah (Seem. 28:20-22). Cuihhnu ah khua dang, ram dang va feh in nupi le thilri tampi a va hawl. Thilri tampi thawn a pai’ inn a kirsal. Cutikah a u Esau in mi 400 thawn a ra pan tikah a thin a phang na’n a neihmi laksawng thawn a lem ngah thei. Cuihhnu ah vancungmi thawn zanvar an buan aw mi thu hi Seem. 32:26-29 ah kan hmu thei a si.

         

Jacob ih nupi pahnihnak, Rachel cu facing a si laiah a u nu Leah cun fapa pathum a nei zo. Rachel cun amah le amah zaangfah aw loin Pathian hnenah cat bang loin thla a cam ringring. Rachel in a pi Sarah in a salnu Hagar parih a tuah bangin a salnu Bilhah cu Jacob ih nupi dingah a hman ter. Bilhah in Jacob hrangah fapa pahnih a hring. A pahnihnak fapa Naftali a nei tikah Rachel in, “Ka u neh dingah nasa zetin ka zuam ih ka nehsuak a si,” tiah a ti. Pathian in Rachel cu a hngilh lo ih neta ahcun amai’ sungsuak fapa Josef le Benjamin a nei sal. Pathian in Rachel ih thlacamnak a thei ih a ngaisak, ti kan hmu thei. Rachel le Jacob te vekin Pathian hnenin thluasuah tampi kan co theinak dingah taimak suahin thlacamnak thawn ṭanlak a ṭulzia kan hmu thei.

2. Kan nunnak zohkir sal in:

Hi kan umnak leitlun ahhin nazetin ṭanlak le zuamnak neih ruangah hlawhtlinnak a ngahmi tampi kan hmu thei. Ziang thil khal hi ol-ai zetih ngah theimi a um lo. Zuam-awknak nasazetmi tuisan ahcun napi’n zuam a ṭul. Rachel le Jacob tei’ thuhla in Pathian thluasuah co theinak dingah minunglam in nasazet in ṭan kan la ve a ṭul ti kan hmu thei.

         

Ralrin a ṭulmi pakhat cu Pathian ziang siar lo um pang lo ding hi a thupi ngaingai. Pathian thluasuah co kan duh asile kan ṭanlak daan khal a dik a ṭul. Thuṭhimnak ah thlarau lam thuhla hnakin leitlun thuhla ah thupi sawnih kan ret ahcun Pathian thluasuah dik kan co ngaingai thei pei maw? Co ding a tlak tiah teh kan ruat aw ngam pei maw? Thlarau thu tel lo, leitlun thilri lawnglawng nasazet in kan hawl a si ahcun tawkfang cu kan nei dingna’n Pathian thluasuah a si lo thei men. Cuti ih kan hawlnak ihsin kan ngahmi kha mi hrekkhat in vanṭhatnak ah kan ruat ṭheu. Thungaite’n kan sim asile a ṭhami le a famkimmi laksawng hmuahhmuah cu Pathian hnen ihsin a rami an si (Jeim 1:17). Cuih thluasuah cu kanmai’ hrang ding hrimhrim a si. A dik zawngih kan nganmi pawl cu Pathian pekmi an si. Ziangahtile thluasuah timi cu simfiang dingah a harzetmi a siih a thuk ih a kauzet fawn. Leilung seemtir ihsin a umzo ih tuini tiang thlusuah co ding hi a thupi thotho.

3. Pathian thluasuah co timi cu…  

Pathian faate kan si hnuhnu cun Pathian ih thilri hmuahhmuah co thluhtu ding kan si. Pa ih neihmi thilri hmuahhmuah hi a faate in a co lo ah zo in so a co ding? Midang in co an tum ahcun mi ṭha lo an si ko ding. Pathian in kan zate hrangah co ding thluasuah tampi in retsak, in pek ringring ko. Asinain a co-ngah thiamtu si ding khal a thupi ngaingai. Ngah ding rori kan si ko na’n a co-ngah lo mi tampi kan um ko ding.

         

1568 kum May thla (16) ni ah Scotland ram siangpahrang bawinu Mary (Queen of Scotland) cu a lalnak tansan in siangpahrang inn ihsin a tlan. Cutikah amah thawn a kencih mi thil pakhat cu siangpahrang inn ih man a neizetmi paledum ṭhi (black pearl necklace) a si. Kum rei nawn tikah Siangpahrang bawinu Mary cu an kai ngah salih a hngawng tan in an that. Asinain a tlan laiih a kenmi ṭhi mankhung cu an tong nawn lo. Siangpahrang bawinu Elizabeth khal in cuih a hlo mi paledum ṭhi a hawl rero na’n a tong thei lo. Kum 350 sung a hlo ta riai.

         

Kum 350 a rei hnu nikhat ni ah America ram Connecticut ihsin leitlun heel in khual a tlawngmi (tourist) Lucy cu a rualpi nu thawn England ram ah an va tlawng. An thlennak New Heaven khua ih khuahlan thilri zuarnak dawr ah an feh. An tumtahmi cu khuahlan thil mankhung pakhat tal laksawng ah tlunpi sehla ti hi a si. Cumi dawr sung pharpar ih an retmi a baalzetmi ṭhidum pakhat an hmu. Mawi an ti tuk ih a man an ṭhumter hnu ah man olzet in an lei ngah. Dawr neitu Martin in cuih ṭhidum cu an ram paisa shilling pakhat in a zuarh hgnai (Shilling pakhat timi cu England paisa pound khat ih ṭhenkul ṭhenkhat a si. Thuṭhimnak ah Mirang paisa pound pakhat cu Kawlram paisa Ks. 500 thawn a bang aw kan ti asile shilling pakhat cu Ks. 25 tluk lawng a si). Cuih man olzet ih an leimi cu sui sernak dawr ah kholhfai dingin an ap ta. Nihnih hnu ah lakir leh dingin an tiamkam awk vekin an lakir ni ahcun an mang a bang rori.

         

Ziangahtile Siangpahrang bawinu inn ih raalkap pawl in cuih sui sernak dawr cu an kulh ṭhepṭhep kha an hmu. An leimi ṭhidum hi ṭhi menmen si loin siangpahrang inn ih thil mankhung  a siih kum 350 tluk an hawl rero mi a si. Curuangah Siangpahrang inn ah ap sal dingah an sim tikah Lucy te pahnih cu an mang a bang ngaingai. Cuticun an ap sal ih US dollar in 25000 an ngah.

         

Siangpahrang bawinu Mary ih paledum ṭhi hi kum reipi sung thilri hlun zuarnak ah balzet in a um ringring. Dawr neitu Martin khal in man a neihzia a thei lo ruangah kum tampi sung farah zonzai zet in a nung. Culawng si loin $ 25000 hnakih tam manmi thilri kha shilling pakhat lawngin a zuar hrih. Ziangtluk thinnatzia a si ding.

         

Pathian thluasuah timi khal cuvek thotho in a si. Inntin ah Pathian thluasuah a um ko. Mitin hrangah thluasuah a um ko. Tikcu caan tinah thluasuah a um ko. Kan hmu thiam lo, kan lak thiam lo, kan theithiam lo ruangah harsazet in kan nung rero ṭheu a si. Martin vek mi tampi kan um ko ding. Tusan lawngah si loin Baibal san lai khalah a um thotho mi a rak si.

         

A dawr khan sungah nitin a hmu, a kiang ah thluasuah a um ringring ko nan Martin cun a co ngah lo. Cuvekin kan Baibal sung khalah thluasuah ziang a siarlotu Esau thu kan hmu. Ziang a siar lo ih fatir covo kha pehang thawn a thleng men. Kawl ṭongṭhim an sim ṭheumi “ro timi cu kan phu lawngah kan co ngah” an ti vekin co phu kan si ko na’n ziang kan siar lo ruangah sunnak tampi kan tong ko ding.

         

Atu ah kanmah le nunnak sung kan zohkir sal tikah Pathian lamhruainak in thluasuah tampi kan co zo. Cumi lakah kan hnen ah a um ringring mi a si ko nain kan co ngah lomi khal tampi a um ko ding. Pathian thluasuah tampi in pe mi hi ziang ruangah kan co ngah thei lo? Cuih kan co mi thluasuah teh ziang ruangah kan fingkhawi thei lo? Kan nunnak in Pathian thluasuah tampi dong sin in, Pathian ram karhzainak hrangah le midang hrangah thluasuah a hlawm siangtu si thei ringring nak dingah thlaza cam phah in…

Duhdawtnak le duhsaknak thawn,

Rev. CJ Hrang Hmung

(Falam Baptist Church Diamond Jubilee Magazine,

February, 2008)