Baibal Canghril:
Cun Pathian in,
“Milai tuah thlang uhsi; kanmah ih hmuihmel kengin kanmah bangin kan tuah pei.
Ti sung um nga le vanih a zammi vate tlunah siseh, innzuat sumhnam le hramlak
ramsa a tum a seen parah siseh, bokvak ih a caang theimi tlun khalah siseh, thu
an nei pei,” tiah a ti (Seemtirnak 1:26).
Himi Baibal cang sungah kan hmu theimi
cu Pathian in minung a sersiam tikah ziangtinkim parah thuneitu, kilkhawitu
ding le uktu dingah a sersiam timi hi a si. Asinain ziangruangah leitlun le a
sung um thilri pawl sawn in minung parah thu a nei ih minung hi a uk a si pei?
timi hi ṭhatein ruat cio ding kan ṭul a si.
Pathian ih duhmi cu hitin a si: “Mi
hmuahhmuah thutak thei haisehla, rundammi si haiseh ti a duhtu, in Rundamtu
Pathian a lung a awi ding,” (1 Tim. 2:3-4) tiah Baibal cun a ti. Asinain
ziangruangah leitlun mi pawl hi Pathian thudik le thutak thei loin le kumkhua
nunnak co ngah loin anmah le duhnak cio ah an duhvek in an nung sawn a si pei?
Paul in, “Hi bangtuk in laksawng a
peknak cu: Pathian minung pawl in Khristian hnaṭuan
an ṭuan thei ih Khrih ih pum an ṭhansoternak dingah a si. Cuticun kan zumnak ah le
Pathian Fapa kan theihnak pakhat sungah kan finkhawm aw ṭheh ding; patling kan si dingih Khrih ih patling a
sinak a saannak bik hmun khal kan thleng ve ding” (Efe. 4:11-13) a ti. Asinain
ziangruangah minung pawl hi thlarau lamah ṭhanlen
pitlinak kan nei thei lo a si pei?
Ziangruangah a si ti cu ṭhatein kan ruat asile a fiangzetmi a si ko. A san cu,
minung pawl in Pathian thu ngai duh loin kan um. Pathian thu hnak in satan thu
kan thlun duh sawn. Pathian in duhhril theinak in pekmi cu Pathian thu sawn
hril duh loin satan thlemnak sawn ah kan thlun ih tluksiatnak ah a thlenpi.
Pathian thu kan zum duh lo ih leitlun le khawvelmi pawl ih thu le ṭongkam ih in bumnak theithiam loin an thusimmi lawng
kan zum sawn ruangah a si. Curuangah leitlun mifim Charles Darwin le a rualpi
pawl cun minung hi Zawng ihsin thleng aw vivo in a cangmi a si tiah an rak ti
dah ve. Himi ruahnak hi tlawng hrekkhat ah zirh awknak an nei timi thu khal a
um. Mi tam nawn khal in an zum ve. Cuticun cuih ruahnak kha minung in an pom,
an zum timi kha a rak hmu ringringtu satan
cu a lungawi ngaingai. Satan lungawi tertu ah a cang. Ziangahtile satan cun
nitin tein minung pawl kha sualnak sungah pil in kumkhua nunnak an ngah thei
lonak dingah minung duhzawng hmangin a phunphun in a leem, Zawng kaih vekin a
thupte’n a bawh, a kai ringring ruangah a si.
“Zawng kaih daan” timi hi ziangvek a
si ti kha mallai simfiang a ṭul ding tiah ka
ruat. Zawng a kai ṭheutu pawlin Zawng kaih daan
phun hnih a um tiah an sim ṭheu: Zawng tumpi
kaih daan le Zawng fate kaih daan ti in.
A hmaisa ah Zawng tumpi kaih daan kan theih
ban tawktein kan tarlang tum hnik pei.
Zawng kai ṭheutu
sapeltu (Muksu) pawlin Zawng tumpi kaihnak dingah Zawng pawlih duhzetmi
tawkfang a tummi ungti (coconut) an hawl ih khatlam kap ah Zawng kut a hrolhluh
thei tawk ongkua fate an vit ih a khatlam ah thirhri khohzet thawn an ṭeem. Cuih ungti sungah cun Zawng duhzawng a simi a
hmuizetmi ei hiarza eiṭha pawl an ret. Cuticun
sadawitu cun cuih ungti le naamte keng in Zawng umnak hramlak lam pan in a
fehpi ih a remcangnak hmun ah cuih ungti cu a ret. Cun naamte le ungti thawn a
pehzom awmi thirhri kha kut khat lamin kai phah in thingkung phen tivek ah an
relh ih an bawh. Ungti sungih a hmuizetmi eiṭha
rimthaw an theih tikah Zawng pawl an um thei lo ih Zawng tampi an ra thleng ṭheu. Cuih rimhmui le eiqha pawl cu Zawng pawlih
duhzawng a siih cumi hmang in Zawng pawl cu an leem. Zawng fate deuh a thacak
deuh lo pawl hmaisa an ra thleng ṭheu ih cuih
hnu ah a cakdeuhmi Zawng pawl in an ra long ṭheu.
Ungti sungih rawl rimhmui cun a thlem, a leem tuk lawmmam tikah Zawng tumpi cun
ei ding a hiar, a caak ngaingai. Curuangah a kut a hei hrolh. Asinain ongkua
fate nawn ih vitmi a si ruangah olte’n a hrolh thei lo. Cutikah a kut a
hrolhluh theinak dingin a kutzung pawl a kom aw ih cutin neta ahcun a hrolh lut ngah thei. Cule ungti
sungih eiṭha cu a hei lak ih a kut khat in a
hlom tikah a kut a tum lala ih a kut kha a suah sal thei nawn lo. Culaifang ah
sadawitu cun a thirhri kha nuamtete’n a dir vivo ih Zawng tumpi khal cu
sadawitu’i lamah nuamtete’n a ṭhawn aw rero ve.
A thei ko nain a tlansan duh lo. Ziangahtile cuih eiṭha
cun a thlem ngah tuk zo tikah a thlah thei cuang lonak a si. Cuticun a naih
tikah sadawitu cun a ken ciami naamte thawn a sat ih Zawng tumpi cu a thi.
Cuvek ṭhiamṭhiam in satan cun duhhamtuk pawl, sualnak sungih a
pil hlo pawl a kaihrem ṭheu. Cuih Satan kut
ihsin luat theinak lamzin cu duhhamnak, hiarnak pawl hlon tahrat in tansan ding
kha a si. Kan duhhiarnak le duhhamnak pawl kan thlah, kan hlon thei lo ahcun
Satan thangkammi sungah kan awk aw tengteng dingih thihnak in thlenpi tengteng
ko ding tihi theih ringring a ṭha. Minung kan si
vekin himi zawn hi thil ol lozet cu a si.
Zawng kaih daan a pahnihnak cu Zawng
fate kaih daan a si. Zawng pawl hi mi thu cawngpaihzet, mi tuah daan vekin tuah
paihzet pawl an si. Zawng kaiduhtu sadawitu pawl cu rualpi pawl thawn an sawm
aw ih Zawng tampi umtlannak hmun ah zureu, tidai le eiṭha
pe kang (pe kyaw) tipawl an keng ṭheu. Zawng
pawl hmuh theihnak hmun an thleng tikah an kengmi tidai palang sungih tidai an
in, pe kang an ei phah. Nuamzet le riizet vekin an um aw ter. Tawkfang a rei cu
zureu palang le pe kang kha an tanta ih Zawng pawl hmuh lonak hmun ihsin a
thuptein an zohhliah ringring. Kan sim zo vekin Zawng pawl cu mi thucawng
paihzet an si ih minung pawl an tlan zo ti an hmuh vete’n zamrangzet in thingkung
par ihsin an ṭum ih sadawitu pawl an tanta mi
zureu cu an in, pekang khal an ei. Tawkfang a rei cun Zawng pawl cu an rii ih
an itthat. Cutikah a thupte ih a zohhliah ringringtu sadawitu pawl cu an ra ih
Zawng pawl kha ol-ai zetin an kai ih an kenmi dip sungah an thanih an tlunpi
mai. Cucu Zawng fate kaih daan an timi cu a si.
Ṭhat
lonak a cawng hmangmi leitlun minung pawl khal hi Satan in a phunphun in kan
siat theinak dingah in thlem, in leem rero. Minung kan duhding zawngin a
phunphunin in thlem. Nu le pa sualnak hi a ṭha
bik vekin in thlem. Zu le sa in le ei in a nuambik vekin in bum. Kuakfawp le
taksa siat thei a phunphun hi kan hrangah a ṭhazet
vekin in molh ter. Rit thei thilri zuuk le hmawm a phunphun, ei in a phunphun,
thilri a phunphun hmangin thinnomnak a si, tiah in bum, in siatsuah. Cuticun
kan theih lo kar ah in siatsuah cingcing ṭheu.
Curuangah leitlun ah in siatsuah
theitu thilri a phunphun, thlemnak a phunphun, duhhamnak, ṭihnungza natnak a phunphun, duhhiarnak tampi karlak ah kan tlangleng rero ko nain minung kan sinak hi ziangtik
khalah kan hngilh lo ding a ṭha. Khuahlan kan
pipu zumtu hmaisa pawl cu harsatnak, zonzai retheinak a phunphun lakah satan
thu hnakin Pathian thu sungah an nung sawn. Pathian thu tampi an thei lo nain
an thu theihsun parah an nunnak in an langter. Tusan zumtu kannih pawl cun
Pathian thu kan theihmi hi a tamzet ih a mak lawlaw. Asinain kan nun ah a um ve
lo. Himi hi a poizet tiah ka ruat. Minung timi cu ruahnak a neimi kan si.
Pathian in thu ruat theinak le tawlrel theinak thluak khal in pek. Fimthiamnak
a phunphun khal in pek. Sia le ṭha thleidan a
thiammi minung kan si. Kan nunnak, kan sinak, kan ṭulmi
ziangkim hi Jesuh Khrih a si ti thei in Jesuh Khrih sungah nung in a ṭhanglian le pitlingmi kan si cio theinak dingah
Pathian in thluasuah hmuifu in burh cio hramseh tiah thlaza cam phah in...
Duhdawtnak le duhsaknak thawn,
Rev. Dr. CJ Hrang Hmung
(Phaizawl
Christian Centenary Magazine, March 2009)
No comments:
Post a Comment