LUNGAWI THUSIMNAK IH HUHAM

 Thuhmaihruai:       

Leitlun milai hmuahhmuah in lungawi thusim thiam lotu zohman kan um lo men ding. Nunnak a neitu milai hmuahhmuah in kanmah le sinak cio in lungawi thusim daan kan thiam ṭheh. Curuangah "Lungawi thusim" timi ṭongfang hi a nung Pathian a biatu zumtu (Khristian) pawl lawngih hman ṭheu mi si loin, a nung Pathian thei lo le a bia lotu pawl khalih hman vemi a rak si. Ṭhate'n kan ruatsal tikah zumtu pawl hnak hmanin zum lotu pawlin, "Lungawi thusim" hi an hmang tam deuh ṭheu a bang. Zumtu mi tampi cun kanmah tlunih thil ṭha a thlen tikah le kan duhthusam asilole saduhthah a kim tik lawngah lungawi thu kan sim ṭheu. Cucu mi zovek khalih kan tuah theimi a si. Asinain kan duhthusam vekih thil a cang sal lo tikah lungawi thusim ding hi kan ruat dah lem lo. Lungawi thu sim ding khal kan duh sal nawn lo.

          

Sikhalsehla zuamtu kan si hnu cun nitin kan nunnak ah ziangvek thil a thlen hmanah Pathian hnenih lungawi thusim thiam ding hi a thupi zet. Kan duhthusam a kim ah siseh, kim lo ah siseh, ziangvek caan khalah Pathian hnenih lungawi thusim ringring ding hi Baibal ih in zirhmi a si. Zumtu pawlih nitin kan nun ah nei in hman ringring dingmi a si. Curuangah Paul in, "Cat loin nan lungawi uh" tiah 1 Thessalon 5:16-18 sungah lungawi thusim ding le thlacam dingah in forhfial hngaimi kan hmu thei. Cuih nun cu zumtui' kan nun ih kan neih ringring dingmi le nunpi dingah Pathian ih duhmi a si.

           

Pathian hnen lungawi thusimnak kan nei tikah huham cahnak tumpi a um a si, timi thu a theitu zumtu kan mal ngaingai ding ka zum. Zumtu tampi cun kan theih lo ruangah lungawi thusim ding hi thupi ah a ret lotu khal kan um ko ding. Lungawi thu sim hi Pathian ih duhmi a si. Cumi kan tuah tikah zumtu hrangah sunralnak zianghman a um lo. A theiih a tuahtu hrangah hlawhtlinnak a si. A tuah lotu cun an thei lo ruangah ṭhathnem hlawhtlinnak an ngah dah ve lo. Kawlram Khristian Canganthiam Myat-lay Thein-gi in “A ol zetmi a si na’n zumtu pawl kan nunah tuahsuak ding a harzetmi cu lungawi thusim hi a si” a rak ti dah. Ziang hmuahhmuah hrangah Pathian hnenih lungawi thusim in kan nun tikah ziangvekin thluasuah hmuifu kan dong thei timi thuhla pawl kan tarlang vivo hnik pei.

1. Lungawi thusimnak ruangah kan comi thluasuah hmuifu parah kan lung in kimter.

Nitin kan comi thluasuah hmuifu parah kan lungkim thei lo ahcun ziangti'n ṭhansonak kan ngah thei ding? Kan neihmi le comi thil pawlih man a neihzia thei loin neih lomi sawn kan beisei rero ahcun lungawi thusim hna kan thiam dah lo ding. Asinain Pathian ih pekmi thluasuah hmuifu pawl hi co ding ka tlak hrimhrim lo ti’n mah le mah kan theihthiam asile cuih thil pawl hi keimah te’n ka tuahthiam lo, ka umter thei lo ti kan theifiang thei ding. Cutikah thluasuah hmuifu tampi in dong tertu, Pathian ih duhdawtnak a thukzia kha theiin lungawi thu kan simthei ding a si. Kan ei-mi zaanriah hi milian pa ih zaanriah thawn tahṭhim tik ahcun man a nei lo, ziangtlak lote a si ko ding. Asinain zaanriah eiding nei loin midang tampi a um ti kan ruat thei asile lungawi thu sim loin kan um thei hrimhrim lo ding.

           

Saam cabu kan siar asile Saam hla a ngantu pawlin nitin an hmuhtonmi thil pawl parah Pathian hnenih lungawi thusim ding a ṭulzia in zirhmi kan hmu thei. Paul khalin, “Ziang hmuahhmuah hrangah kan Bawipa Jesuh Khrih hminin Pa Pathian hnenah lungawi thu sim ringring uh,” tiah in forh ve a si (Efe. 5:20).

           

A si thei lo ding tiih kan ruah zo mi kha thil qha le kan duh vekin a cangsal tikah lungawi thusim ding hi a harsa lo. Asinain thil ṭha lo le kan duh lomi kan ton tik ahcun ziangtinso lungawi thu kan sim thei ding? Dam caan ahcun lungawi thusim ding a olzet na’n dam lo in natnak kan tuar caan tikah ziangti'n lungawi thu kan sim thei ding? Tlawngta pakhat cu camipuai a ong ruangah lungawi thu a sim thei na’n camipuai sungin kan um tikah lungawi thu kan sim thei maw? Harsatnak le buainak a phunphun kan ton tikah siseh, thihhlohnak kan ton tikah siseh, Pathian hnenah lungawi thu kan sim thei pei maw?

           

Asi! cuih caan ahcun lungawi thusim ding a har ko ding. Asinain Baibal ca ih in zirhmi cu kan duhmi vekin a si dah lo. Paul in hitin thazaang in pek: 1 Thessalon 5:16-18 sungah, “Cat loin nan lungawi uh; thlacam ringring uh. Ziangvek dinhmun khalah lungawi thu sim uh. Cucu Khrih Jesuh ah Pathian ih a lo duhsakmi a si,” tiah kan hmu thei. Lungawi thu kan simmi hi ziangvek dinhmun khalah sim ding kan si, tiah fiangzetin a sim. Cuihtlun ah Rom 8:28 sungah, “Ziang tinkim ahhin Pathian cun Amah a duhdawtu le Amai' tumtahmi vekih a kawhmi hrangah cun an ṭhatnak ah hna a ṭuan a si,” tiah kan hmu. Cun, cuvek caanih kan tuartheinak dingah thazaang in pe ih kan luatnak dingah lamzin khal in sialsak a si (1 Kor. 10:12,13 ṭhate’n rak siar aw).

Fiangte’n kan theih ding a ṭulmi cu kanmah duh daan hnakin Pathian duhmi ziang a si ti theih ding hi a si. Pathian lamzin le minung ih kan lamzin hi a bang lo; Pathian ih ruahnak le minung ih ruahnak khal an bangaw lo (Isai. 55:8-9). Minung ih kan ruahnak men cun Pathian ih duh daan kan theithiam thei lo ding. Curuangah tangdornak thawn Pathian ih kutsung ah ziang tinkim kan ap a ṭul. “Bawipai’ na duhnak vekin si ko seh!” tiah kan nun hi kan hlanawk ringring a ṭul. Cuih nun kan neih a si ahcun nehtu sinak nun a neitu kan si.

           

Cuticun ziangkim kan hmuhtonmi parah kan lung a kim thei ding. Kan lung a kim tikah kan thinlung sungin lungawi ding kan thei thei ding. Pathian hnenah lungawi thusim ding khal relcawk loin kan nei ding a si. Nitin kan nun sungih kan comi lungawinak le Pathian ih ṭhatnak hi kaa in sim le rel cawk a si lo.

2. Lungawi thusimnak ruangah Donharnak le Ṭihphannak ihsin humhimnak a um

Ṭihphannak, donharnak le siatsuahnak pawl hi milai pawl hrangah tur thawn a khatmi ṭihnungza raal pawl an si. Milai thlarau a siatsuah ih tlunah taksa thazaang khal a malter ngaingai. Donharnak thinlung in milai taksa a siatsuah ih tlunah pumpi natnak, lungnatnak le a dang thinlung lam natnak a phunphun a suakter thei a si, ti hi mifim pawlih hmuhtonmi a si. Donharnak in zianghman ṭhatnak a nei lo. Curuangah Bawipa Jesuh in, “Donhar in um hlah uh...cuhnakin Pathian Uknak le tuah ding a lo fialmi hawl sawn uhla thildang hmuahhmuah cu a lo pe pam ding a si,” tiah in ti (Mat. 6:31-33).

Culawng si loin Paul khalin, “Ziang thuhla hmanah donhar in um hlah uh; thla nan cam poh ah nan ṭulmi cu Pathian hnenah dil uhla lungawi aipuang te’n dil uh. Cuticun minung ruah ban lomi, Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu Khrih Jesuh thawn nan pehzom awknak sungah himte’n a ret ding,” (Fil. 4:6-7) tiah fiangzet in forh ve. Piter khalin, “Nan donharnak hmuahhmuah cu Amah ih hnenah ṭhum uh, ziangahtile Amah cu nan zawn a lo ruattu a si,” tiah forhnak a nei ve (1 Piter 5:7). Curuangah lungawi thu kan sim thei a si ahcun donharnak, ṭihphahnak pawl a um ko hmanah humhimnak kan co thei ding a si.

Ṭihphannak khal hi minung in siatsuahtu a si ve. Kan ṭihmi thu pawl kan zoh tikah hmuh theimi thil a si dah lo, kan hmuh thei lomi pawl lawngte an si. Zaan a thim tikah mithla ka ṭih, curuangah keimah lawng ka um ngam lo, tiah kan ti ṭheu. Asile cuih mithla cu zo so a hmu dah tu? Mithla timi hi a um ngaingai maw? Thimthuzing ih thuneihnak in kan thinlung in molhter ih cuihsin kan ṭih a si ko lo maw? Baibal sungah “ṭihhlah”, “phanghlah”, “donharhlah” timi ṭongfang pawl hi vei 365 a um tiah Baibal thiam pawlih an sim. Sim duhmi cu kumkhat ah ni 365 a um ruangah nitinten Pathian in ṭih lo dingah in zirh ringring tinak a si. Ziangahtile Pathian cu kan hnenah a um ringringtu “Immanuel Pathian” a si. Cumi ṭihnak pawl kan do theinak ding “Pathian ih Ralthuamkim” kha hruk ringring ding kan ṭul (Efe. 6:10-18).

           

Kan thinlung, kan nunnak in Pathian ṭhatnak kan tep ngah taktak a si ahcun catbang loin lungawi thu kan sim thei ding. Cutin kan tuah thei asile Pa Pathian hnenin a cem thei dah lomi daihnak thawn kan thinlung cu a tuam (fuun) ringring ding. Cuticun lungawi thu kan sim thei ringring dingih donharnak le ṭihphannak tla cu kan thinlung sungah in hnaihnok thei nawn lo ding. Lungawi thusim nun kan neih ruangah cuih donhar qihphahnak pawl kan pahtlang thei dingih Bawipai’ humhimnak hnuai ah kan um ringring a si, ti hi theiin hnangamte’n kan um thei ding.

3. Lungawi thusimnak ruangah cahnak kan nei

A nung Pathian a zum ngam taktak tu cun nitin a hmuhtonmi thil ziangkim parah lungawi thu a sim thei. Cumi lungawinak cu Pathian ih pekmi a siih cahnak huham khal a si fawn. Nehemiah in, “Tuihsun cu Bawipa ih hrangah ni thianghlim a si, riahsia in um hlah uh. Bawipa ih lungwinak a lo pekmi cu nan cahnak a si,” tiah lungawi thusimnak ruangah cahnak a um zia a sim (Neh. 8:10). Khrih Jesuh sungah Pathian ih pekmi lungawinak cu a dikmi le a famkimmi a siih kumkhua in a hmun ringring a si.

Pathian faate pawl cu riahsiatnak, harsatnak, donharnak, fualforhnak le ṭihphannak lak ihsin kan luat cuang lo ding. Mi hrekkhat cun Jesuh in nehnak in pek zo ruangah cubang pawl ihsin kan luat thluh zo tiah kan ruat thei men. Minung kan si sung cun kan luat thluh lo ding ti hi theifiang ringring kan ṭul. Veikhat veihnih ahcun zum lotu pawl hnak hmanin cuih harsatnak pawl kan ton caan a tam men thei. Asinain kan Bawipa Jesuh in, “Leilung in harsat tuarnak a lo pe ding. Sikhalsehla nan raal ṭha uh! Leilung cu ka nei zo,” (Joh. 16:33) tiah a ti. Cumi Bawipai’ ṭongkam cu zumtu pawl hrangah kan cahnak a si. Kan thazang a si. Kan hnangamnak khal a si.

           

“Bawipa thawn nan pehzom awknak ahhin nan lungawi ringring hram uh; ka nolh sal hrih ding; nan lungawi hram uh!,” (Fil. 4:4) tiin zumtu pawl hnenah thazaang pekin ca a ngan laiah Paul hi Rom thawnginn sungah harsatnak le mangbang vansangih a um laifang caan a si. Sikhalsehla harsatnak, beidonnnak le mangbang aanhar ih umnak pawl tuar cingih lungawi thu sim dingah midang hnenah a forh theihrih. Hivek caan laiih lungawi thu sim thei hi, “Khristian pawlih Zumnak,” langternak a si. Hinah hin Paul tlukih Pathian rinsantu le zumtu cu ziangvek harsatnak hman tong lo in um sehla a mawi zet. Asinain minung pakhat a si ve ruangah cuih harsat beidong mangbangnak pawl a tong thotho. A thupi mi cu cuih tuarnak pawl hnuai ah a pil hlo ta men lo. Pathian remruat a si zia a theifiang ngah ruangah a lung a kim thei, a tuarsuak theinak a si.

           

Curuangah lungawi thu kan sim tikah kaa lawngih sim le rel men si loin kan nunnak taktak in langter ding hi a thupi zetmi a si. A tlunlam ah kan sim zo bangin hlawhtlin ih kan um caan lawngah lungawi thu sim ding kan si lo. Sunral caan khalah lungawi thu sim thei thotho ding hi zumtu ih nun diktak cu a si. Cuti cun Bawipa Pathian cu rinsan in lungawi thu kan sim thei ringring dingih harsat, beidong le tuarnak lawngih kan thazaang a cemmi hmuahhmuah tla cu thazaang cahnak thar in pe sal ding (Isai. 40:31). Nitin te’n lungawi in kan um thei ringring ding. Lungawi ding thil kan ton ruangah si loin Pathian ih ṭhatnak kan tep ngah ruangah lungawi thu kan sim theinak a si. Cumi cu kan cahnak khal a si. Saam cangantu cun, “Maw ka nunnak Bawipa cu thangṭhat aw. Ka sungih ummi hmuahhmuah in, a hmin thianghlim cu thangṭhat uh. Maw ka nunnak Bawipa cu thangṭhat awla, a ṭhatnak hmuahhmuah kha hngilh hlah aw,” (Saam 103:2) a ti. Bawipai’ ṭhatnak kan tep ngah ih cuih a ṭhatnak parah lungkim thiam in lungawi thu kan sim tikah cahnak in pe thei a si ti hi hngilh hlah uhsi.

4. Lungawi thusimnak ruangah Duhdawtnak a um

Duhdawtnak timi hi sersiammi minung zate’n kan neih ciomi a siih a thupi zetmi a si fawn. Duhdawtnak hi Khristian zirh-awknak ah a thupizetmi zirh-awknak pakhat a si. Duhdawtnak kan timi hi kaa ih sim le rel men dingmi a si lo. Kan nunnak rori ih langter dingmi a si. Ziangtinkim hi duhdawtnak thawn kan zoh a si ahcun a ṭha ih a mawi thluh. A ṭha lomi le a mawi lomi thil zianghman a um lo. Midang pawlin a ṭha lo, a mawi lo an timi khal duhdawtnak in a tuamih a khuh tik ahcun an ṭha thluh, an mawi thluh a si. Curuangah Mirang pawlin “Duhdawtnak cu a mit a caw” (Love is blind) an ti ṭheunak a si.

Cuih duhdawtnak kan nun sungih a khat theinak dingah kan thinlung a thiangfai hmaisa a ṭul. Kan thinlung a thiang tik lawngah kan lungawi thei dingih duhdawtnak in a khat thei ding a si. Thinheng zet laiah ka lungawi, tiah sim ding hi thil ol a si hrimhrim lo. Thinheng le thin nom lo laifang ah lungawi thusimnak neih ding hi a ol lo zetmi a si. Cuih caan ahcun duhdawtnak a lang thei lo ih tlunah midang parah ngaithiamnak khal a um thei lo. Sikhalsehla cuvek caan ah ka nung hrih ih ka damcak lai ruangah hitin ka um thei a si tin kan theifiang awk lohli sal ahcun nunnak in pe hrihtu Pathian hnenah lungawi thu kan sim thei tengteng ding. Cuticun miin kan parah kan duh lomi an tuah sual khalle kan ngaithiam thei ding. Kan Bawipa Jesuh in, “Na parah nikhat sungah vei sarih tiang sual hmansehla na hnenah ra tahratin 'Ka sual ka siiraw a si', a ti ahcun ngaithiam aw', tiah a ti” (Luk. 17:4). Cutin kan ngaithiam thei asile kan lungawi lohli thei dingih pakhat le pakhat karlak ah huat awk lote’n duhdawtnak a khat thei ding a si. Bawipa Jesuh cun a ral pawl hrangah sual ngaithiamnak a dilsak a si ti hi ciing ringring kan ṭul.

Paul khalin, “Zohnen hmanah bakmi neihlah uh. Nan baakmi cu pakhat le pakhat duhdawt awknak lawng kha siseh. Duhdawtnak a neitu cu Daan thluntu a si” a ti ve (Rom 13:8). Lungawi thusim nun kan neih tikah himi nun hi kan nei thei ding a si. Cuih tlunah Paul in, “Mi pakhatkhat na duhdawt asile amah hrang a ṭha lomi cu na tuah dah lo ding. Curuangah Daan kimteih thlun thei timi cu duhdawt awk hi a si,” tiah a sim bet hrih a si (Rom 13:10). Kan duhdawtmi fala, tlangval, nu le pa pawl hrangah siatnak a tuahtu zohman kan um ding ka zum lo.

Pathian kan thei ih kan duhdawt taktak ahcun lungawi thu kan sim thei ding. Cuticun kan nunnak ah duhdawtnak kan nei taktak thei ding. Ziangahtile Pathian cu duhdawtnak a si (1 Joh. 4:7-10). Pathian kan duhdawt taktak asile kan minungpi khal kan duhdawt thei ding. Johan khalin , “Zokhal Pathian ka duhdaw ticing in a unau a huatu cu thuphanper a si. Ziangahtile a mit in a hmuhmi a unau hman a duhdawt lo a si ahcun a hmuh lomi Pathian cu a duhdaw thei hrimhrim lo ding,” tiah kan ralrin dingmi in sim (1 Joh. 4:20). Mit in kan hmu mi kan minungpi pawl kan hua rero lai pang maw? Cutin a si ahcun kan lungawi thei lo ding, duhdawtnak khal kan nei thei dah fawn lo ding.

Jesuh in kan lungawinak a famkim theinak dingah hitin in sim hrih. “Ka lungawinak cu nan sungah a um ih nan lungawinak cu lungawi famkim a sinak dingah hi thu hi ka lo sim. Ka thukham cu hihi a si: Keimah ih ka lo duhdawt vek hin nannih khal pakhat le pakhat duhdaw aw ve uh!” a ti (Joh. 15:11-12). Curuangah huat aw ding le mitkem aw rero dingmi kan si lo. Paul ih nun kan zohbet tikah Jesuh Khrih ih duhdawtnak a theifiang ngah tikah, “Cuti asi ahcun zo in so Khrih ih duhdawtnak cun in ṭhen thei ding?” a ti (Rom 8:35). Cuihsin a pehbet hrihmi cu, “Hi bangtuk a si ko na’n kannih in duhdwtu ih thawngin hi thil hmuahhmuah tlunah kannih cu nehtu hnakin kan uak deuh a si… Kan Bawipa Jesuh sungin kan ta a simi Pathian ih duhdawtnak ihsi cun in ṭhen theitu ding zianghman a um lo,” tiah lungawi thusim in a congahmi Pathian ih duhdawtnak a hngetzia kha a simfiang a si (Rom 8:37, 39).

           

Thunetnak

Kawhhran pakhat ih zarhpi zing khawm caan ah Pastor pa in lungawi thusimnak thawn peh awin thuthangṭha a sim. Ziangtik lai khalah ziangvek dinhmun kan thlen khalle Pathian hnenah lungawi thu sim ringring ding a thupi tuk tiah thatho zet le phuur zetin a sim. A simmi thuthangṭha parah amahte’n a lungkim aw nasa. A ngaitu zumtu tampi khal an lung a kim cio. Thazaang khal an ngah cio. An hlawkpi cio. Cuticun khawm ṭheh hnu ah inn lam panin a tlung. Thaithawh ei dingah a innsang nu in a timtuah. A ei a in dingmi rawl le tihang pawl a zoh tikah Pastor pa cu a beidong nasa. Anthur tihang le Ngapih kio lawng a rak si. A duhzawng le a lungkim zawng tirawl a si ta lo. A innsang nu parah hivek tihang thaw lopi mi pe rero tiah a thinlung te’n a mawh thluk phah. Rawl-ei dingin thla a cam hnu ah a thinlung ah hitin thu a ruat. “Pathian hna hitluk ka ṭuan rero ko na’n nitin hivek lawnglawng ka ei ka in ringring cun ziangtin ka lungawi thei taktak ding?” tiah amah le amah thu a sut aw phah. Thu tampi a ruat deuhdeuh a lung a awi thei lo deuhdeuh.

Culaifang ah rin lopin an innhnen nu pakhat thinheng zetin a ra lut. Pastor pa thawn pehpar aw lomi an kawhhran sung innsang pakhat parih lungkim lomi thuhla pawl duhtawk in a siim a hro ciamco ih Pastor pa cu duhtawk in a ṭhuat ciamco. Pastor pa cun sawn ve ding zianghman a thei lo, kaa ang ngiongio in a um. Cuih an innhnen nu cun a thinlung sung umvekin duhtawk in a hro, a camriam hnu ah ke thawm thuum takin a tlansan sal. Pastor pa in a thinlung tein, “Bawipa, ka ei in dingmi a thawt lo ruangih ka ei hiar lo laifangah hivek nupi nu pakhat in keimah thawn pehpar lomi thu ah duhtawk in i hro, i ṭhuat ciamco ih ziangtinso na hnenah lungawi thu ka lo sim thei ding. Na hnen lungawi thu sim ding hi a ol lo lawlaw a si,” tiah a ruat. Culaifangah a hnathlam te ah aw vekin fiang zetin a thei ngahmi cu, “Ei in ding tirawl na nei. Ei thei in na um hi lungawi aw. Cun cuvek nupi ngelcel na neih lo hi lungawi thu sim aw,” ti a si.

1 Thessalon 5:16-18 sungah, “Cat loin nan lungawi uh; thlacam ringring uh. Ziangvek dinhmun khalah lungawi thu sim uh. Cucu Khrih Jesuh ah Pathian ih a lo duhsakmi a si,” tiah Paul in a sim tikah a lakih simmi a si lo. Ziangvek dinhmun khalah Pathian hnenah cat loin lungawi thu kan sim ding a thupi tuk ruangah a si. Kan hlawhtling, kan ṭhathnem caan lawngih lungawi thu sim ding hi zumtu hrangah in zirhmi a si lo. Cumi cu zum lotu pawl khalin an tuah thei ciomi a si. Sikhalsehla kannih zumtu pawl cun kan duh lo pittawp thil a cang khalle Pathian ih remruat a si tiah lungkim thiam in lungawi thu sim thotho ding kan ṭul. Cumi cu pitling zumtu ih dinhmun um daan a si. Baibal in, “Curuangah nan ei ah siseh, nanin ah siseh, ziangthil nan tuahmi kipah Pathian sunlawinak hrangah tuah uh,” tiah in forhnak a si (1 Kor. 10:31).

Zumtu nun pitling kan neih theinak dingah lungawi thusim nun kan nei ding a thupi zet. Cutin kan pitlin theinak dingah Pathian duhnak hi ziang a si ti thei in kan nunpi cih ding a thupi ngaingai. Pathian duhnak kan theiih kan thlun cun kan lung a awi thei ringring ding. Pathian ih duhnak cu Baibal Ca Thianghlim sungah famkim in kan hmu thei. Lungawi nun kan neih cun Pathian thawn kan pehzom aw ringring ding. Thlacamnak le Baibal ca siarnak hi hmunkhat ah kom in hman tlang ringring a ṭulmi a si. Cutin lungawi thusim nun kan neih cun kan co ngahmi parah kan lung a kim thei ringring ding. Lungawi thusim nun kan neih ahcun donharnak le ṭihphannak ihsin humhimnak kan ngah thei ding. Nitin kan nunnak ah cahnak kan nei thei dingih kan minungpi parah duhdawtnak taktak kan nei ngah thei ding.

A siartu nan zate parah lungawi thusimnak ih huham famkim cu cat loin thleng camcin ko seh! Amen.

Duhdawtnak thawn,

Rev. Dr. CJ Hrang Hmung

PhD in Development Administration student

PCU, Manila.