BAWIPAI’ BOMNAK

Baibal Canghril:

“Tlangpar khi ka hei cuan; Khui-inso bomnak ka hnenah a rat ding? Keimah bomnak cu Bawipa ih hnen ihsin a ra; lei le van tuahtu Bawipa ih hnen in. Amah cun a lo bahter lo ding. A lo humtu cu a itthat lo ding. Israel mi humtu cu a itthat dah lo; A sing khal a sing dah lo. Bawipa in a lo kilveng ding; Nangmah lo hum dingah na kiangah a um”. (Saam 121:1-5)

          Saam 121 hi Baibal thiam hrekkhat in “ralkap ih Saam” (the soldier’s Psalm) tiah an ko. Cun himi Saam hla hi ṭihnungza ral umnak hmun le ram ih a um laiah David ih phuahmi a si. Culaifangah Pathian lo rinsan ding dang zohman a nei lo laifang caan ah a siih ral an do awk laiah Pathian in a lu ah tuahmawhnak um lo dingah a kilveng ding tiah zumnak a nei, tiah an ti. Mi hrekkhat lala cun, himi Saam hla hi ral ram ih ṭihphannak um lai ah nganmi a si lo. Hmun dang ramhlapi a um laiah a fehnak hmunkipah Pathian in a umpitzia a thei. Curuangah a nganmi Saam hla hi “khualtlawngpa ih Saam” (the traveller’s Psalm) tiah kawh a si, an ti ve.

          A thupimi cu khuivek hmun ah kan um a si khalle ṭihnungza karlak ah a ummi kan siih cumi ṭihnungza harsatnak ihsin kanmah thu in kan luat ter thei lo. Curuangah Pathian ah ṭhum aw in Amah rinhnget ding a thupitzia Saam cangantu in a sim duhmi a si. Ziangkim tithei, sersiamtu a nung Pathian cu nitin kan nunnak ah catbang loin in kilkhawitu, lam in hruaitu a sizia kan theifiang theinak dingah le in tuahsakmi ziangkim parah lungkimte’n kan um theinak dingah thazang in pektu Saam hla duh umtak a si.

          Atu ah Saam 121:1-5 ih in zirhmi thu pawl hmangin thazang lak tlang dingah ka lo sawm duh a si.

1. Pathian ih huham cahnak, thil titheinak parah kan nunnak zate’n ap aw ding.

          David cun Pathian ih humah cahnak parah a nunnak ziangkim a ap aw thluh. Curuangah a nunnak ah Pathian thu ih hlawknak ziangkim a co ngah tiah kan hmu thei. “Tlangpar khi ka hei cuan; Khui-inso bomnak ka hnenah a rat ding?” (v. 1). Minung le Sersiammi pawl parah kan rinsannak kan ret lo ding a thupi. Tlang le leilung ih huham cahnak pawl, thazang cak zet pawl maw kan rin san ding? Jeremiah 3:23 ah, “Tlangpar ih khuavang biaknak in kan hrangah ṭhathnemnak zianghman in pe lo. Israel rundamnak cu Bawipa kan Pathian hnen lawngin a ra a si,” tiah fiangte’n kan hmu thei. Lung le tlang le leilung ah in run theitu a um lo ih cumi pawl cun sersiamtu Pathian a um taktak, ti hi a langfiang tertu ngaingai an si sawn.

           “Keimah bomnak cu Bawipa ih hnen ihsin a ra; Lei le van tuahtu Bawipa ih hnen in” (v. 2). Kan hrangih bomnak hi a nung Pathian hnen lawngin a si. Pathian in in bawm lo ahcun sersiammi ziangvek hmanin in bawm thei dah lo ding. Pathian ih bomnak in pek tikah zovek minung le sersiammi khalin an kham thei cuang lo ding. Pathian cun amai’ tikcu caan ruat ciami vekin a minung pawl bom dingah a tiar aw cia ringring a si.

          Ka nunnak ih ka hmuhtonmi tampi sungin tubaite ih a cangmi thu pakhat hmangin tettikhan ka duh. 2011 kum November thla ah tlawngkai dingin (PhD kai dingin) inn ihsin ka poksuak laiah sumsaw bawmtu ding ka nei lo. Sponsor khal ka nei lo. Pastor thlahlawh malte ngahmi ringin ka pok ve mai. Tlawngkai ding thu ka rel tikah sungkhat unau, rualpi duhsaknak a nei zettu pawl le Kawhhran hrekkhat in ka ruahban lopi in sumsaw in ṭanpi cio. Kan sungza in kan lungawizia cu kaa ih sim le rel cawk a si lo. In bawmtu pawl hrangah lehrul sal theinak kan neih lo ruangah cat loin thlaza camsaknak kan nei ringring. Zumtu rualpi tampi khalin kan hrangah thlacam in bawm cio. Cuticun Philippines ram ah thleng in, tlawng ka kai ngaingai tikah ruahban loin sumsaw tampi a cem. Ram leng tlawngkai ti nanana cu sumsaw tampi a ṭul. In bawmmi pawl khal a cem cingcing, a daih aw thei dah lo.

          Curuangah rualpi le theihthiammi tawkfang hnenah bomnak ka dil vivo. Anmah khalin dil hnik awla kan tawlrel pei cu tiah in tiamkam phah ve ruangah a si. Sikhalsehla a nikhua a thlen tikah remcang lonak tampi a um. Bomnak in pe thei cio lo. Kan thin a bang ngaingai. Sumsaw famkim um loin tlawngkai peh ding hi thil ol a si hrimhrim lo. Ramleng ah um kan si fawn. Culaifangah hmakhatte’n ka thinlung sungah himi Saam 121 hi ka mang sal lohli. “Pathian rinsan loin minung sawn ka rinsan pang a si hi” tiah ka thinlung sungah a suak. Curuangah kan innsang thlacamnak ah minung hnenah bomnak dil nawn loin ziangkim a nei thluhtu Pathian hnen sawnah kan ṭulmi hmuahhmuah thlen dingah kan reltlang. Cuticun Pathian hnenah kan ṭulmi ziangkim thlacam in kan dil. Zumtu tampi khalin thlacamnak thawn in ṭanpi cio. Pathian hnen kan dilmi cu amai’ remcang a timi ni ah ruahban loin in bawm leh ko ding, tiah zumnak le ruahsannak tumpi kan nei.

          Zingkhat (April 16, 2013) cu ruahban lopi’n online ah mail ka check rero laiah FB rualpi pakhat hnen ihsin hitin thu a thleng. Amah thawn cu kan thei-aw dah lo. Amah khalin in theifiang ngaingai ve lo. Asinain ka cangan mi a siar ṭheutu a si. Kan biak-sawn aw-mi cu a tanglam bangin a si.

 “Hi saya pa, nan tho ṭha maw? Na buai tuk maw, zaangfahte’n thu lo sut le lo biak ve ka duh, na man remcang maw tu hi?”. “Aw tho tha so khaw. Ziang thuhla so? ka sim theimi a um le ka lo sawn tum pei cu”. “Aw thu dang em cu si lo, nangmah thuhla si ko, tufangte hi khui ah na um?”. “Aw tufang cu Philippines ram ah ka um. Philippines Christian University, Manila ah PhD ka zir rero lai”. “Aw singai lungawi tuk, tlawngkainak teh sumpai an lo bawm maw, nangmahte’n na tawlrel aw thei saw?”. “Bawmtu ka nei lo, keimahte’n tawlrel si ko. Bawipa a ṭha ih tutiang cu ruah ban loin remcang rero ah a cang. Hmailam thu cu sim thei ve hlah. Bawmtu ding cu hawl rero phah in Pathian hnen thla ka cam rero lai si ko”. “Aw a si ngai, lungawi tuk Pathian thu tampi in hlawmmi pawl hi ka rak siar ringring ih thazang ka ngah lawng si lo, ka nitin nun, ka thinlung ruahnak tiangin in fimvar ter ih ka lungawituk”. “Aw si maw? lungawi e, ka nganmi tete in cutin thazang lo bawm thei cu Pathian a ṭha. Nangmah teh khui ah na um? Ziang na ṭuan? in sim thei ve maw?”. “Aw kei tufang hi Singapore ah hna ka ṭuan ve, kum 2 ka um thlang”. “Aw si ngai, Nan thin har caan tamzet ṭheu pei cu ti aw”.

           “Saya cucu kei tla ka hlawh khat te thawn na tlawngkainak hrangah dollar 400 lo bawm ve ka duh, zangfahte’n in cohlan sak hram aw”. “Hmaisong um in, nangmah te hman hnaṭuan harsa lai ah…”. “Hmaisong ding um lamlam hlah, Pathian hna ṭuan hi ka leiba rori ti’n ka ruat na’n innsang harsa ruangah sumpai hawl a ṭul ih Pathian hnaṭuan thotho ka sumpai thawn a hna tithei tawk ih ṭuan ka duh”. “Aw si tak, Ruah ban lopi’n cutin in bawm thei ding ahcun lungawi lawlaw si ko. Amah belte ka lo hmaisong, Pathian in lo bawm hram seh, Pathian hnaṭuantu hrangih siannak thinlung na neih hrimhrim hi ka lungawi tuk zo. Pathian hmin ka thangṭhat. Cutin duhsaknak na nei ih ka lungawi tuk”. “Ka lo bawm thei cun a hna ka ṭuan a si thotho. Cule amai’ ruang ih mi ka bawm ve thei ruang khalah ka lungawi tuk”

          Cuih ni zinglam thotho ah Australia ih ummi Pathian mihman FB rualpi zumtu pakhat khalin $ 200 ka lo kuat ding tiah ruahban lopi’n in thu in than cia vekin paisa in kuat cih. Cuticun ka ruahban lomi le ka ṭulzetmi sumsaw bomnak cu cuih zumtu unau hmangin Pathian in i pek. Khui in so bomnak a thleng ding? tiah Pathian hnenih kan thinlungtak ih kan thlacammi hi Pathian in a caan khelin in kuat a si cu! Pathian hmin thangṭhat in um sin ko seh! Amen. (Atu ka tarlangmi hi theih-aw cia hnenah bomnak dil aw ih in bawmmi a si lo ruangah ka tarlangmi a si. Pathian kutcak phundang zetih a langzia ka tarlang duhmi a si sawn). Hitin ka parih thilcangmi hi zumtu tampi nan nunnak khalah a lang cio ve mi a si ko ding. Pathian kan ring taktak ahcun amai’ remcang a ti caan ah a fialmi minung hmangin tikcu caan khelin hna a ṭuan ṭheu a si.

2. Harsatnak le ṭihnungza a cakbik caan ah Pathian hnenah ah ap aw-in thinnomnak kan lak tum ding.

          Pathian kan zum, kan rinsan vekin a thukam cia mi parah kan dinghnget ringring ding a thupi. Cutin kan um thei ahcun a kilhimnak hnuai ah himte’n kan um ringring thei ding. Kan parih a thlenmi harsatnak le ṭihnungza pawl khal ziangtluk in cak hman sehla in neh thei dah lo ding. Ziangahtile Pathian cun a sersiammi minung pawl hrangah ṭhatnak in tuahsak ringringtu a si (v. 3-4).

          Pathian cu in kiltu le humhimtu taktak a sizia le kan hnenih a um ringringtu a sizia khal Saam cangantu in fiangte’n a thei: “Bawipa in a lo kilveng ding; Nangmah a lo hum dingah na kiangah a um” (v. 5). Cuih in kilvengtu le humhimtu cu Israel mi a humtu a nung Pathian a si (v. 4).

          Bawi Jesuh a suak laiah ṭihnak le thinphang in hramlak ih a umtu tuukhal pawl hnenah vancungmi pawlin ṭih lo dingih thu a sim. Cubangtuk in tuini kan hnen khalah in sim hrih a si. Kan hnenah um dingin a ṭumtu Pathian (Immanuel Pathian) kan neih ahcun ṭihphan ding zianghman a um hrimhrim lo. Ziangahtile kan Pathian cu duhdawtnak a siih cuih duhdawtnak in ṭihphannak a hlo ter (1 Joh. 4:18). Bawipa Jesuh Khrih khalin “ṭihphannak nei hlah uh” timi ṭongfang hmangin vei tampi a sim thu Baibal ah kan hmu. Dungthluntu pawl in Bawi Jesuh an hnenah a um lam thei loin anmai’ ti theimi lawng rinsan in an um tikah harsatnak maktara an tong. Sikhalsehla Bawipa Jesuh a um lam an theihsal tikah luatnak an ngah sal a si (Luk. 8:22-25). Harsatnak le qihnungza thil a cakbik caan ah Bawipa thawn kan pehzom awk ringring ding a thupibik. Ziangahtile kan Bawipa Jesuh cu “nehtu” a si (Joh. 16:33). Cumi cu Pathian kan hnenah a um ringring timi langternak a si.

            Paul in, “Ziangahtile Pathian ih in pekmi Thlarau in ṭihhrutmi ah in tuah lo; cahnak huham, duhdawtnak le mah le mah uk-awk theinak in in khatter sawn a si,” a ti (2 Tim. 1:7). Ṭih phan ding zianghman a um lo, timi hi kan Baibal ih in sim ringring mi a si. Zumtu pawl hrangah thazaang in pek ringringmi ṭongkam a si. Baibal ca sung kan siar tikah Pathian in ṭihphannak nei lo dingin vei tampi in zirh. Ziangahtile kan biakmi Pathian cu “mi zan, tuini, thaizing ziangtik hmanah a thleng aw dah lo Pathian a si” (Heb. 13:8).

Thunetnak

          Duhdawtmi zumtu u le nau pawl, kan ṭulsam lai caan ah in bawm theitu cu leitlun minung le sersiammi thilri pawl an si lo. Ziangkim sersiam in a neitu a nung Pathian sawn a si. Amah hnenih bomnak co thei dingin zumfeknak nei cio hram uhsi. Cun, kan nunnak ah Pathian thlarau in in uk taktak ahcun ṭihphan ding zianghman a um lo. Cuih ṭihphannak hmuahhmuah cu Pathian in a hlonhlo thluh zo ih Amai’ pekmi huham cahnak thawngin ziangkim ti theinak thazaang kan nei a si (Fil. 4:13). “Immanuel Pathian” in kan ṭihphannak zate’n in hlonsak thluh zo a si. Cule Pathian ih pekmi thinnomnak cu kan nun sungah camter ringring cio hram uhsi.

          “Bawipai’ Bomnak” cu zumtu kan nunnak ih kan ṭulmi ziangkim parah catbang loin thleng camcin ko seh! Amen.

Duhdawtnak le duhsaknak thawn,

Rev. Dr. CJ Hrang Hmung

PCU, Manila, Philippines
April 21, 2013